Ο ευρωπαϊκός ομαδικός αθλητισμός σε αριθμούς: Μια πρωτότυπη καταγραφή των επιδόσεων σε ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ, πόλο και χάντμπολ (μέρος πρώτο)
Ένα μέρος από τον μύθο της Ρεάλ Μαδρίτης τα 13 ευρωπαϊκά κύπελλα πρωταθλητριών και Champions League στην τροπαιοθήκη της. Image via Real Madrid.com
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Δρα ΣΤΑΥΡΟΥ ΡΟΔΟΚΑΝΑΚΗ
Η παρακάτω στατιστική ανάλυση αφορά στις διακρίσεις (προκρίσεις σε ημιτελικά, συμμετοχή σε τελικό και κατακτήσεις τροπαίων) των ευρωπαϊκών χωρών στο Κύπελλο Πρωταθλητριών συλλόγων (Champions League, Euroleague), των πέντε κύριων ομαδικών αθλημάτων, δηλαδή σε ποδόσφαιρο (από το 1955-56), μπάσκετ (από το 1957-58), βόλεϊ (από το 1959-60), πόλο (από το 1963-64) και χάντμπολ (από το 1956-57) σε επίπεδο ανδρών, μέχρι και το 2023. Οι διοργανώσεις διεκόπησαν το 2020 σε μπάσκετ, βόλεϊ και πόλο λόγω του COVID-19.
Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που τώρα δεν υφίστανται, αναφέρονται στο τέλος του κάθε πίνακα.
Οι πίνακες είναι ενδεικτικοί της δυναμικότητας της κάθε χώρας μόνης της κάτι το οποίο ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, ενώ όταν αποτελούσαν μέρος ένωσης κρατών η εικόνα που έδιναν για τη δυναμικότητά τους στα ομαδικά σπορ ήταν από άγνωστη έως παραπλανητική.
Στον πίνακα 2 με «μηδέν» αναφέρονται οι χώρες που έχουν έστω και μία συμμετοχή στον πίνακα 1, ενώ στον πίνακα 3 αναφέρονται με «μηδέν» οι χώρες που έχουν έστω και μία συμμετοχή στον πίνακα 2.
Πρέπει να τονισθεί, ότι τα στοιχεία που ακολουθούν προέρχονται από έγκυρες βάσεις δεδομένων (όπως οι επίσημες ιστοσελίδες των ευρωπαϊκών ομοσπονδιών των πέντε ομαδικών σπορ, και η wikipedia), η δε επεξεργασία των στοιχείων έχει ελεγχθεί ενδελεχώς και επισταμένως. Για το Κύπελλο Πρωταθλητριών βόλεϊ δεν υπάρχουν επί του παρόντος στοιχεία για τον τρίτο και τον τέταρτο για τρεις αγωνιστικές περιόδους (1963-64 μέχρι 1965-66).
ΠΡΟΚΡΙΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ «4» ΤΟΥ ΚΥΠΕΛΛΟΥ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΡΙΩΝ
Η Ισπανία και η Ιταλία είναι με μεγάλη διαφορά πρώτες στο σχετικό πίνακα (βλ. πίνακα 1), έχοντας πάνω από 70 προκρίσεις στους «4» περισσότερες από την τρίτη στην κατάταξη Γερμανία. Η Γερμανία με τη σειρά της έχει πάνω από 50 προκρίσεις περισσότερες από την τέταρτη Γαλλία και την πέμπτη Ελλάδα.
Οι Ισπανία, Γαλλία, Ρουμανία και Ουγγαρία είναι οι μόνες χώρες με συμμετοχή στους «4» και στα πέντε σπορ.
Δέκα χώρες (Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ρουμανία, Γαλλία, Ρωσία, Ολλανδία, Πολωνία και Τουρκία) έπαιξαν στους «4» σε τέσσερα σπορ. Από αυτές, μόνο οι τέσσερις πρώτες έχουν τουλάχιστον τρεις προκρίσεις στα ημιτελικά σε καθένα από τα τέσσερα αθλήματα.
Η Ισπανία είναι μακράν πρώτη σε προκρίσεις στους «4» σε ποδόσφαιρο και μπάσκετ, η Ιταλία προηγείται με διαφορά σε βόλεϊ και πόλο, ενώ η Γερμανία έχει την πρωτιά στο χάντμπολ.
Η Γερμανία στα τέσσερα πρώτα σπορ στον πίνακα είναι συνολικά περίπου στα ίδια με την Ελλάδα, αλλά ξεφεύγει λόγω του χάντμπολ.
Η Αγγλία προκρίθηκε 47 φορές στους «4», όλες στο ποδόσφαιρο. Το Ισραήλ 20 φορές όλες στο μπάσκετ, και η Δανία 12 φορές όλες στο χάντμπολ.
Δεκαεπτά (17) χώρες έχουν να επιδείξουν σε ένα τουλάχιστον σπορ, διψήφιο αριθμό προκρίσεων στα ημιτελικά.
Η Κροατία και η Ελλάδα έχουν τις καλύτερες συνολικές επιδόσεις με βάση το πληθυσμιακό τους μέγεθος.
Η Ελλάδα σε προκρίσεις στους «4» είναι ενδέκατη στο ποδόσφαιρο, τρίτη στο μπάσκετ, έκτη στο βόλει και έβδομη στο πόλο.
Η Ρεάλ Μαδρίτης προκρίνεται στους «4» στο ποδόσφαιρο – κατά μέσο όρο – σχεδόν χρόνο παρά χρόνο (κάθε 2,1 έτη – 32 φορές σε 67 διοργανώσεις), ρεκόρ μοναδικό στην ιστορία του Κυπέλλου Πρωταθλητριών.
Ένδεκα (11) πόλεις έχουν δύο τουλάχιστον ομάδες που προκρίθηκαν στους «4» στο ποδόσφαιρο: Λονδίνο (Τόττεναμ, Τσέλσι, Άρσεναλ), Μιλάνο (Μίλαν, Ίντερ), Μαδρίτη (Ρεάλ, Ατλέτικο), Βελιγράδι (Παρτίζαν, Ερυθρός Αστέρας), Βιέννη (Αούστρια, Ραπίντ), Βουδαπέστη (Βάσας, Ουίπεστ), Βουκουρέστι (Δυναμό, Στεάουα), Γλασκώβη (Σέλτικ, Ρέηντζερς), Νταντή (Γιουνάιτεντ, F.C.), Πράγα (Ντούκλα, Σπάρτα), και Μάντσεστερ (Γιουνάιτεντ, Σίτυ). Η Σκωτία (Γλασκώβη και Νταντή) και η Αγγλία (Λονδίνο και Μάντσεστερ) είναι οι μόνες χώρες με δύο πόλεις να το έχουν καταφέρει. Η Αθήνα έχασε την ευκαιρία να ήταν η δωδέκατη πόλη με δύο ομάδες της στους «4» και η μόνη μαζί με το Λονδίνο με τρεις ομάδες, αφού τόσο η ΑΕΚ (την περίοδο 1968-69), όσο και ο Ολυμπιακός (την περίοδο 1998-99), αποκλείστηκαν δύσκολα στη φάση των «8» από τη Σπαρτάκ Τρνάβα (1-1 και 1-2) και τη Γιουβέντους (1-2 και 1-1) αντίστοιχα.
Η Μαδρίτη και το Μιλάνο είναι οι μόνες πόλεις που τέσσερις φορές στην ίδια αγωνιστική περίοδο δύο ομάδες τους (Ρεάλ, Ατλέτικο & Μίλαν, Ίντερ) προκρίθηκαν στην τετράδα στο ποδόσφαιρο (από δυο χρονιές η κάθε πόλη).
Η Αθήνα (ΑΕΚ, Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός) και το Βελιγράδι (Παρτίζαν, Ερυθρός Αστέρας, ΟΚΚ) είναι οι μόνες πόλεις που τρεις ομάδες τους έχουν προκριθεί στα ημιτελικά στο μπάσκετ.
Οι πόλεις με τις περισσότερες ομάδες με συμμετοχή στους «4» στα πέντε σπορ (σε οποιοδήποτε από τα πέντε – σε ένα ή περισσότερα), είναι η Βουδαπέστη 7 (Βάσας, Ουίπεστ, Χόνβεντ, Φερεντσβάρος, Τσέπελ, Βαζούτας, Orvosegyetem), και η Βαρκελώνη 6 (Μπαρτσελόνα, Μπανταλόνα, Ν.Ο. Βαρκελώνης, Ν.Ο. Καταλούνια, Ν.Ο. Μόντζουικ, Μπαρτσελονέτα – οι 4 τελευταίες στο πόλο).
Η Μόσχα έχει πέντε συλλόγους που το έχουν πετύχει (CSKA, Ντινάμο, Σπαρτάκ, MGU, MAI), όπως και το Ζάγκρεμπ (Ντινάμο, Τσιμπόνα, Μλάντοστ, RK, RK Medvescak), η Αθήνα (Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός, ΑΕΚ, Εθνικός, Βουλιαγμένη), η Πράγα (Ντούκλα, Σλάβια, Σλόβαν, Σπάρτα, Ερυθρός Αστέρας), και το Βελιγράδι (Παρτίζαν, Ερυθρός Αστέρας, Ραντνίσκι, ΟΚΚ, Νόβι).
Ακολουθούν με τέσσερις ομάδες το Παρίσι (ΠΣΖ, Παρί Volley, Παρί UC, US Creteil), η Λιουμπλιάνα (Ολύμπια, Σλόβαν, ACH Volley, RD Prule 67), η Βιέννη (Αούστρια, Ραπίντ, UHK West Wien, Aon hotVolleys), και η Κωνσταντινούπολη (Γαλατάσαραι, Φενερμπαχτσέ, Eczacibasi, Εφές).
Από τρεις ομάδες έχουν δέκα πόλεις: το Μιλάνο (Μίλαν, Ίντερ, Ολύμπια), η Μαδρίτη (Ρεάλ, Ατλέτικο, Εστουντιάντες), το Βουκουρέστι (Στεάουα, Ντινάμο, Ραπίντ), το Σπλιτ (Γιουγκοπλάστικα, Γιαντράν, Ποσκ), η Σόφια (CSKA, Ακαντέμικ, Σλάβια), η Ρώμη (Ρόμα, Βίρτους, Ford Gesu), το Λονδίνο (Τσέλσι, Άρσεναλ, Τόττεναμ – όλες στο ποδόσφαιρο), η Θεσσαλονίκη (Ηρακλής, Άρης, ΠΑΟΚ), η Βαρσοβία (Λέγκια, Πολόνια, ΑΖS-AWF), και η Κοπεγχάγη (AG, HG, Άγιαξ – όλες στο χάντμπολ). Από τις 21 προαναφερθείσες πόλεις, μόνο τέσσερις δεν είναι πρωτεύουσες και μέσα σ’ αυτές είναι και η Θεσσαλονίκη (οι άλλες τρεις είναι Μιλάνο, Κωνσταντινούπολη και Σπλιτ). Από τις 21 πόλεις, οι ένδεκα είναι δυτικοευρωπαϊκές. Μόνο η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία και η Κροατία έχουν από δύο πόλεις (οι δύο μεγαλύτερες πόλεις της κάθε χώρας), αλλά οι ομάδες της τελευταίας το πέτυχαν εκπροσωπώντας και τη Γιουγκοσλαβία. Το Βερολίνο έχει επίσης τρεις ομάδες στους «4», αλλά οι δύο είναι του Δυτικού (SCC, Σπαντάου 04) και η τρίτη του Ανατολικού (Ντινάμο).
Τρεις σύλλογοι προκρίθηκαν στα ημιτελικά του Πρωταθλητριών σε τέσσερα σπορ: η CSKA Μόσχας (μπάσκετ, βόλεϊ, πόλο, χάντμπολ), η Στεάουα Βουκουρεστίου (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ, χάντμπολ), και η Ντινάμο Βουκουρεστίου (ποδόσφαιρο, βόλεϊ, πόλο, χάντμπολ).
Στους «4» σε τρία σπορ έχουν συμμετάσχει έξι σύλλογοι: Μπαρτσελόνα (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, χάντμπολ), Ερυθρός Αστέρας Βελιγραδίου (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, πόλο), Παρτίζαν Βελιγραδίου (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, πόλο), Ολυμπιακός (μπάσκετ, βόλεϊ, πόλο), Ουίπεστ Βουδαπέστης (ποδόσφαιρο, βόλεϊ, πόλο), και Χόνβεντ Βουδαπέστης (μπάσκετ, πόλο, χάντμπολ).
Στους «4» σε δύο σπορ έχουν συμμετάσχει 16 σωματεία: Ρεάλ (ποδόσφαιρο, μπάσκετ), Αμβούργο SV (ποδόσφαιρο, χάντμπολ), Παναθηναϊκός (ποδόσφαιρο, μπάσκετ), Ατλέτικο Μαδρίτης (ποδόσφαιρο, χάντμπολ), Σταντάρ Λιέγης (ποδόσφαιρο, μπάσκετ), CSKA Σόφιας (ποδόσφαιρο, βόλεϊ), Βάσας Βουδαπέστης (ποδόσφαιρο, πόλο), Σλάβια Πράγας (μπάσκετ, βόλεϊ), Ντούκλα Πράγας (ποδόσφαιρο, χάντμπολ), Λέγκια Βαρσοβίας (ποδόσφαιρο, βόλεϊ), Σπαρτάκ Μπρνο (μπάσκετ, βόλεϊ), Ντινάμο Μόσχας (βόλεϊ, πόλο), Μλάντοστ Ζάγκρεμπ (βόλεϊ, πόλο), Παρί ΣΖ (ποδόσφαιρο, χάντμπολ), Βαρντάρ Σκοπίων (βόλεϊ, χάντμπολ), και AS Μονακό (ποδόσφαιρο, μπάσκετ). Από τα 25 κλαμπ, μόνο τα εννέα είναι από χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Και στο ποδόσφαιρο και στο μπάσκετ προκρίθηκαν στα ημιτελικά μόνο οκτώ σύλλογοι: Ρεάλ, Μπαρτσελόνα, Παναθηναϊκός, Ερυθρός Αστέρας Βελιγραδίου, Παρτίζαν Βελιγραδίου, Στεάουα Βουκουρεστίου, Σταντάρ Λιέγης και AS Μονακό. Ο Ολυμπιακός έχασε την ευκαιρία να είναι ο ένατος σύλλογος, αφού το 1999 αποκλείστηκε από τη Γιουβέντους στο ΟΑΚΑ στο 86΄.
Οι ελληνικές ομάδες στο μπάσκετ, προκρίθηκαν στα ημιτελικά στις 25 από τις τελευταίες 36 διοργανώσεις (1988-2023) – (το 1988 ξανάρχισε ο θεσμός του final-4, ενώ το 2001 έγιναν δύο final-4), έχουν δε πετύχει να προκριθούν ανελλιπώς στους «4» επί δέκα συναπτά έτη (1993-2002) και σε 11 συνεχείς διοργανώσεις. Μόνο οι σύλλογοι της Ιταλίας με δεκαπέντε συναπτά έτη (1970-1984), και της Ισπανίας με δεκαεννέα συναπτά έτη (2005-2023), έχουν καλύτερη επίδοση από τις ελληνικές ομάδες.
Ομάδες από 32 χώρες έχουν προκριθεί στους «4» έστω και μία φορά. Μέσα σ’ αυτές είναι η Αλβανία και η Βόρεια Μακεδονία, αλλά όχι η Τσεχία και η Σλοβακία.
Το Μαυροβούνιο και η Ισλανδία είναι οι μόνες μικρές πληθυσμιακά χώρες (κάτω από ένα εκατομμύριο) που έχουν αντίστοιχα από τρεις και δύο προκρίσεις στους «4». Καμία άλλη μικρή χώρα δεν έχει προκριθεί έστω και μία φορά στα ημιτελικά.
Όλες οι σκανδιναβικές χώρες μαζί (οι πέντε) έχουν 28 προκρίσεις στους «4», αλλά έχουν συμμετοχή μόλις σε επτά τελικούς.
Η Ελλάδα έχει προκριθεί στα ημιτελικά 26 φορές περισσότερες απ’ ότι όλες οι σκανδιναβικές χώρες μαζί (οι πέντε).
Εάν υπολογίσουμε μόνο το ποδόσφαιρο και το μπάσκετ, η Ελλάδα είναι τέταρτη (μαζί με τη Γερμανία) πίσω από την Ισπανία, την Ιταλία και την Αγγλία.
Οι ελληνικές ομάδες προκρίθηκαν για πρώτη φορά στους «4», στο ποδόσφαιρο το 1971, στο μπάσκετ το 1966, στο βόλεϊ το 1982, και στο πόλο το 1980. Το 1982 η Ελλάδα έγινε η πέμπτη χρονικά χώρα, μετά την Ουγγαρία, την Ιταλία, την Ισπανία και την Ολλανδία, που προκρίθηκε στους «4» στα τέσσερα σπορ (ποδ., μπα., βόλ., πόλο) – η έβδομη χρονικά χώρα αν συνυπολογίσουμε Σοβιετική Ένωση και Γιουγκοσλαβία που τότε υφίσταντο. Μέχρι σήμερα το έχουν πετύχει επίσης Γαλλία και Ρουμανία.
Τις περισσότερες ομάδες στους «4» στο ποδόσφαιρο έχουν, η Αγγλία (10), η Γερμανία (9), η Γαλλία (8), η Ισπανία (7), η Ιταλία (6) και η Σκωτία (5).
Τις περισσότερες ομάδες στους «4» στο μπάσκετ έχουν η Ιταλία (9), η Ισπανία (6), η Ελλάδα (5 – ΑΕΚ, Παναθηναϊκός, Άρης, ΠΑΟΚ, Ολυμπιακός) και η Γαλλία (5) – 9 ομάδες έχει και η ενωμένη Γιουγκοσλαβία σε όλες τις εκδοχές της.
Η Ρεάλ και η Μπαρτσελόνα έχουν 49 από τις 62 προκρίσεις της Ισπανίας στους «4» στο ποδόσφαιρο, και 53 από τις 63 προκρίσεις της Ισπανίας στα ημιτελικά στο μπάσκετ.
Η Ρεάλ και ο Παναθηναϊκός, ενώ έχουν κατακτήσει 11 και 6 φορές αντίστοιχα το Κύπελλο Πρωταθλητριών στο μπάσκετ, δεν συναντήθηκαν ποτέ ούτε στα ημιτελικά ούτε στον τελικό. Συναντήθηκαν για πρώτη φορά σε νοκ-άουτ αγώνες μόλις τον Απρ. 2018 στα προημιτελικά, για την πρόκριση στο final-4.
Πίνακας 1 (ημιτελικά)
| ΧΩΡΕΣ | ΣΥΝΟΛΟ | Ποδόσφαιρο | Μπάσκετ | Βόλεϊ | Πόλο | Χάντμπολ | |
| 1 | Ισπανία | 193 | 62 | 63 | 3 | 17 | 48 |
| 2 | Ιταλία | 183 | 39 | 45 | 54 | 45 | – |
| 3 | Ο.Δ. Γερμανίας | 113 | 34 | – | 7 | 19 | 53 |
| 4 | Γαλλία | 56 | 18 | 10 | 11 | 1 | 16 |
| 5 | ΕΛΛΑΔΑ | 54 | 3 | 31 | 12 | 8 | – |
| 6 | Ρωσία | 50 | – | 20 | 26 | 3 | 1 |
| 7 | Ουγγαρία | 47 | 3 | 1 | 2 | 25 | 16 |
| 8 | Αγγλία | 47 | 47 | – | – | – | – |
| 9 | Κροατία | 42 | – | – | 2 | 33 | 7 |
| 10 | Ρουμανία | 38 | 4 | 1 | 17 | 3 | 13 |
| 11 | Πολωνία | 37 | 2 | 2 | 24 | 9 | |
| 12 | Ολλανδία | 29 | 14 | 1 | 6 | 8 | – |
| 13 | Ισραήλ | 20 | – | 20 | – | – | – |
| 14 | Βουλγαρία | 17 | 2 | 2 | 13 | – | – |
| 15 | Τουρκία | 17 | 1 | 10 | 5 | – | 1 |
| 16 | Πορτογαλία | 13 | 11 | – | – | – | 2 |
| 17 | Δανία | 12 | – | – | – | – | 12 |
| 18 | Βέλγιο | 11 | 4 | 1 | 6 | – | – |
| 19 | Σλοβενία | 11 | – | 1 | 1 | – | 9 |
| 20 | Σερβία | 10 | – | 1 | – | 9 | – |
| 21 | Σουηδία | 9 | 3 | – | – | 1 | 5 |
| 22 | Σκωτία | 9 | 9 | – | – | – | – |
| 23 | Ελβετία | 6 | 3 | – | – | – | 3 |
| 24 | Αυστρία | 4 | 2 | – | 1 | – | 1 |
| 25 | Φινλανδία | 3 | – | – | 3 | – | – |
| 26 | Μαυροβούνιο | 3 | – | – | – | 3 | – |
| 27 | Βόρεια Μακεδονία | 3 | – | – | – | – | 3 |
| 28 | Ισλανδία | 2 | – | – | – | – | 2 |
| 29 | Νορβηγία | 2 | – | – | – | – | 2 |
| 30 | Λιθουανία | 2 | – | 2 | – | – | – |
| 31 | Ουκρανία | 1 | 1 | – | – | – | – |
| 32 | Αλβανία | 1 | – | – | 1 | – | – |
| 33 | Τσεχία | 0 | – | – | – | – | – |
| 34 | Σλοβακία | 0 | – | – | – | – | – |
| 35 | Λευκορωσία | 0 | – | – | – | – | – |
| 36 | Λεττονία | 0 | – | – | – | – | – |
| 37 | Εσθονία | 0 | – | – | – | – | – |
| 38 | Ιρλανδία | 0 | – | – | – | – | – |
| 39 | Βοσνία – Ερζεγοβίνη | 0 | – | – | – | – | – |
| 40 | Μολδαβία | 0 | – | – | – | – | – |
| 41 | Γεωργία | 0 | – | – | – | – | – |
| 42 | Σοβιετική Ένωση | 69 | 3 | 20 | 18 | 16 | 12 |
| 43 | Γιουγκοσλαβία (σε όλες τις εκδοχές της) | 79 | 5 | 24 | 6 | 27 | 17 |
| 44 | Τσεχοσλοβακία | 40 | 3 | 9 | 17 | – | 11 |
| 45 | Ανατολική Γερμανία | 20 | – | – | 6 | 5 | 9 |
| 46 | Σερβία & Μαυροβούνιο | 2 | – | – | 1 | 1 | – |
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE