Άρθρο γνώμης: Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι μπορεί να έφυγε, αλλά ο Τραμπ είναι ακόμα εδώ: Η σάπια λαϊκιστική κληρονομιά του Ιταλού είναι παντού…

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η Κίνα θα ήθελε να διαφοροποιήσουν τις θέσεις τους οι Βρυξέλλες από αυτές των ΗΠΑ: Μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο; Ο Σι Τζιπίνγκ στην Ευρώπη σε αναζήτηση συμμάχων

Η Παλαιστινιακή Αρχή καλεί την Ουάσιγκτον να εμποδίσει την εισβολή του Ισραήλ στη Ράφα: Προειδοποιούμε ότι θα υπάρξουν επικίνδυνες συνέπειες

Παραλύουν τα αμερικανικά Πανεπιστήμια εν μέσω συνεχιζόμενων διαδηλώσεων υπέρ των Παλαιστινίων : Το Κολούμπια ανοίγει το δρόμο, ακυρώνει τελετή αποφοίτησης [videos]

Έναν ελάχιστα κολακευτικό πολιτικό απολογισμό του έργου του αποθανόντος Σίλβιο Μπερλουσκόνι (Silvio Berlusconi) επιχειρεί η βρετανική εφημερίδα The Guardian, (κείμενο Paolo Gerbaudo).

Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, συνδυάζοντας τα καραγκιοζιλίκια των διασημοτήτων με τον δεξιό λαϊκισμό, έθεσε τις βάσεις για τον Τραμπισμό, με αποτέλεσμα η σάπια λαϊκιστική κληρονομιά να είναι πλέον πανταχού παρούσα σε παγκόσμια κλίμακα.

Στην πραγματικότητα, σημειώνει η εφημερίδα, τα χρόνια που ακολούθησαν την αποχώρηση του Berlusconi από το πηδάλιο της Ιταλίας δικαίωσαν το πολιτικό του στυλ, το οποίο συνδύαζε ακραίες προσωπικές πολιτικές, επιδέξια χρήση των οπτικών μέσων και μια ξεδιάντροπη δημαγωγία – όλα αυτά για να εκμεταλλευτεί την απογοήτευση και τον κυνισμό των ψηφοφόρων για το status quo.

Είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς άλλον πολιτικό που θα λειτουργούσε σε τέτοιο βαθμό ως αγγελιοφόρος για τα μελλούμενα, παρατηρεί η εφημερίδα.

Επισημαίνεται ειδικότερα ότι πολλοί δεξιοί λαϊκιστές πολιτικοί που ήταν κυρίαρχοι τη δεκαετία του 2010 έχουν συγκριθεί με τον Berlusconi, με πρώτο μεταξύ αυτών τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump (Ντόναλντ Τραμπ).

Όπως ο Trump και πολύ πριν από αυτόν, ο Berlusconi επέμενε στο γεγονός ότι δεν ήταν πολιτικός καριέρας αλλά μάλλον ένας επιτυχημένος «αυτοδημιούργητος επιχειρηματίας», που είχε αποφασίσει να μπει στην πολιτική για να σώσει τη χώρα του από την αριστερά.

Όπως ο Trump, έτσι και ο Berlusconi χρωστά την επιτυχία του στην άψογη χρήση της τηλεόρασης, η οποία, στην περίπτωσή του, έγινε ευκολότερη από το γεγονός ότι κατείχε τα περισσότερα από τα ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια της χώρας.

Και τέλος, ακριβώς όπως και ο Trump, έτσι και ο Berlusconi τίναξε στον αέρα το πολιτικό σκηνικό αψηφώντας όλες τις νόρμες θεσμικής ευγένειας και καθωσπρεπισμού και παρουσιάζοντας τον εαυτό του παραπλανητικά ως θύμα δικαστών και εκλογομαγείρων, ενώ δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει τις πιο χυδαίες τακτικές και να καταφύγει στην εντυπωσιοθηρία για να τραβήξει την προσοχή του κοινού – συμπεριλαμβανομένης της διάσημης τάσης του για σεξουαλικά αστεία.

Όπως παρατηρεί η εφημερίδα, ο Berlusconi ενσάρκωσε αυτό που ο Antonio Gramsci περιέγραψε ως «αδυναμία του ιταλικού λαού για την όπερα», με τις συγκεντρώσεις και τις τηλεοπτικές του παρεμβάσεις που περιείχαν στιγμές που θα ταίριαζαν σε ένα βαριετέ.

Όσον αφορά το πολιτικό περιεχόμενο, ωστόσο, ήταν απλώς ένας νεοφιλελεύθερος: η επανάστασή του συνίστατο στην περικοπή φόρων και γραφειοκρατίας και την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας. Στην πραγματικότητα, θεωρείται ιστορικά ότι υπήρξε ο σύνδεσμος μεταξύ νεοφιλελευθερισμού και λαϊκισμού.

Στην Ιταλία, ο Berlusconi έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να επιτρέψει στην ακροδεξιά να εισέλθει στην κυρίαρχη πολιτική, σφυρηλατώντας συμμαχίες με το αυτονομιστικό κόμμα Northern League και με το μεταφασιστικό κόμμα Alleanza Nazionale, από το οποίο κατάγεται το κόμμα της σημερινής πρωθυπουργού Giorgia Meloni. (Η Meloni ήρθε για πρώτη φορά στο προσκήνιο υπηρετώντας ως υπουργός νεολαίας στην τελευταία κυβέρνηση Berlusconi).

Περιέργως, εκ των υστέρων, η στροφή της ιταλικής πολιτικής όλο και πιο μακριά προς την εθνικιστική δεξιά έκανε τον Berlusconi να φαίνεται σχετικά μετριοπαθής.

Ωστόσο, η συνεχής επίθεσή του στους εργάτες, οι αναφερόμενες σχέσεις του με τη μαφία, η χειραγώγηση του νομικού συστήματος, οι καταστροφικές οικονομικές πολιτικές του που έχουν επιταχύνει τη βιομηχανική παρακμή της χώρας και η εξύψωση του ακραίου ατομικισμού, όλα αυτά έθεσαν τις βάσεις για την τρέχουσα αντιδραστική στροφή της Ιταλίας.

Βασικό στοιχείο της επιτυχίας του, που μιμήθηκαν οι δεξιοί λαϊκιστές σε όλο τον κόσμο, ήταν η ικανότητά του να μετατρέπει τις κατηγορίες εναντίον του σε καύσιμο για την επιβίωσή του. Η καριέρα του Berlusconi έβριθε διώξεων για εγκλήματα που σχετίζονται με τη μαφία, τη διαφθορά και τη φοροδιαφυγή.

Σε απάντηση, υιοθέτησε μια διττή προσέγγιση. Από τη μια πλευρά, επέμενε σθεναρά ότι ήταν αθώος, θύμα κομμουνιστών δικαστών – το πιο διωκόμενο άτομο στην ανθρώπινη ιστορία.

Από την άλλη πλευρά, προς όφελος των πιο ανέντιμων υποστηρικτών του, ειδικά εκείνων από την επιχειρηματική τάξη που συχνά επιδίδονται σε παρόμοιου τύπου παράνομες πρακτικές, συχνά έκλεινε το μάτι στο γεγονός ότι η συμπεριφορά του δεν ήταν τόσο παρθένα, αλλά απλά ακολουθούσε την πεπατημένη.

Οι συνειρμοί με τις τρέχουσες νομικές δοκιμασίες του Trump στις ΗΠΑ είναι ξεκάθαροι – και δεν αποτελούν καλό οιωνό για όσους πιστεύουν ότι η μοίρα του πρώην προέδρου θα σφραγιστεί από ένα ακόμη κατηγορητήριο.

Στην Ιταλία, η άνοδος του Berlusconi κατέστη δυνατή από την κούραση που καλλιέργησε η ιταλική φιλελεύθερη δημοκρατία στους απλούς ανθρώπους, από το σκάνδαλο διαφθοράς της Tangentopoli στις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Όσο η πολιτική θεωρείται – ενίοτε με αληθοφανή επιχειρήματα, – ως ένας μεγάλος «βάλτος» (για να αναφέρουμε την τραμπιστική ρητορική) διαφθοράς και υποκρισίας, η κυνική πολιτική στην οποία πρωτοστάτησε ο Berlusconi και τελειοποίησαν οι δεξιοί λαϊκιστές, θα συνεχίσει να θριαμβεύει.

Ο μόνος τρόπος για να σπάσει αυτή η τοξική αλληλουχία είναι να εμποτιστεί εκ νέου η πολιτική με μια ηθική αλλά και απτή αποστολή που θα προσφέρει συγκεκριμένες βελτιώσεις για τους πολίτες. Αυτό δηλαδή ακριβώς που δεν κατάφερε ο Berlusconi, συνοψίζει η εφημερίδα.

ΠΗΓΗ: The Guardian, Paolo Gerbaudo – Silvio Berlusconi may be gone, but Trump’s still here. The rotten populist legacy is everywhere

Η Le Figaro κάνει φύλλο και φτερό τον Δημήτριο Νάτσιο της Νίκης: «Πραγματικό εκρηκτικό κοκτέιλ μιας περασμένης εποχής» η ιδεολογία του