«Μαζί σας θ’ αγωνίζομαι ζωντανός ή νεκρός ωσότου λεύτεροι πορευτούμε στον λεύτερο Πενταδάκτυλο. Ως τότε μη με αναζητήσετε στους απόντες. Οι αγώνες δεν τελειώνουν με τον θάνατο, αλλά με τη δικαίωση»
O Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης στο πολιτικό μνημόσυνο του Βάσου Λυσσαρίδη, ιδρυτή του Κ.Σ. ΕΔΕΚ. Φωτογραφία ΓΤΠ, PIO
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Είναι με ιδιαίτερη τιμή που αποδέχθηκα την πρόσκληση του φίλου Προέδρου της ΕΔΕΚ, Μαρίνου Σιζόπουλου, για να είμαι ομιλητής στην αποψινή εκδήλωση, στο πολιτικό μνημόσυνο για τη δεύτερη επέτειο από τον θάνατο του Βάσου Λυσσαρίδη.
Ιδιαίτερη τιμή γιατί θα μιλούσα για έναν Ηγέτη, με την έννοια που προσέδιδαν στους ηγέτες τους οι αρχαίοι Έλληνες. Ιδιαίτερη τιμή, γιατί οι συναγωνιστές του Βάσου Λυσσαρίδη μου εμπιστεύθηκαν τον ρόλο του ομιλητή στην εκδήλωση τιμής για τον εμπνευστή και καθοδηγητή τους.
Επίτηδες, Φίλες και Φίλοι, τοποθέτησα πρώτα τον χαρακτηρισμό του εμπνευστή και ακολούθως του καθοδηγητή. Γιατί, ο Γιατρός, εσείς το γνωρίζετε πολύ καλύτερα από μένα, ήταν καθοδηγητής, επειδή ενέπνεε αυτούς που τον ακολουθούσαν και τον περιβάλλαν.
Ο Βάσος Λυσσαρίδης γεννήθηκε για να είναι μπροστάρης, ολοκλήρωσε την επίγεια παρουσία του μπροστάρης και αδιαμφισβήτητα και μετά την αναχώρησή του από τη ζωή, μπροστάρης είναι.
«Δεν δέχομαι να γονατίσω, καρτερούν οι σύντροφοι μου στο συρματόπλεγμα και οι νεκροί στον Πενταδάχτυλο. Να πεθάνω ναι! Να γονατίσω όχι», έγραφε, κραδαίνοντας το άλλο του ισχυρό «όπλο», την ποίηση.
Η μοίρα του τον έταξε να είναι στην εμπροσθοφυλακή, πρώτος μεταξύ ίσων, με το όπλο στο ένα χέρι, την πένα στο άλλο χέρι και στη μέση και πάνω απ’ όλα, την ψυχή του. Αυτά τα ψυχικά αποθέματα, που κατά παράδοξο τρόπο ανατροφοδοτούνταν, αναγεννιόντουσαν, αυξάνονταν, όσο η πατρίδα συνεχίζει να είναι υπό κατοχή, όσο οι κακουχίες και οι δυσκολίες έδειχναν τα δόντια τους, όσο η «δανεική ζωή» κινδύνευε καθημερινά.
- Η «δανεική ζωή» του… Αυτό είπε ο Γιατρός, μετά την απόπειρα κατά της ζωής του, στις 30 Αυγούστου 1974, κατά την οποία οι σφαίρες των δολοφόνων στέρησαν από την Κύπρο, την οικογένεια και τους συναγωνιστές του, το ωραίο παλληκάρι, τον Δώρο Λοΐζου.
- Ναι, ο βίος του ήταν πολυτάραχος, προ της 30ής Αυγούστου 1974. Αλλά, εκείνη τη μέρα της απόπειρας εναντίον του, σημάδεψε ανεξίτηλα τον Βάσο Λυσσαρίδη, και αναφώνησε: «Οι ιδέες δεν δολοφονούνται».
Γι’ αυτές τις ιδέες του, από την αρχή της ενασχόλησής του με τη δημόσια πολιτική ζωή, πολέμησε, αψηφώντας το προσωπικό κόστος.
Από τότε που, ως φοιτητής της Ιατρικής στην Αθήνα, ίδρυσε την Πανσπουδαστική Επιτροπή Κυπριακού Αγώνα, ενώνοντας Κύπριους φοιτητές όλων των ιδεολογικών αποκλίσεων και πρωτοστατώντας στον αγώνα για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Και αργότερα, όμως, ως Γενικός Γραμματέας της Συντονιστικής Επιτροπής Κυπριακών Σωματείων στην Ελλάδα, συνεχίζει να παλεύει για την Ένωση, παρά τις πραγματικά αντίξοες πολιτικές συνθήκες της εποχής.
Επαναστάτης, ρηξικέλευθος, δεν διστάζει να τα βάλει με περιχαρακωμένες, παρωχημένες αντιλήψεις και κατεστημένα της κάθε εποχής, πολλές φορές ψευδεπίγραφα.
Συγκινησιακός και εκρηκτικός, αλλά ταυτόχρονα – και αυτό χαρακτηρίζει έναν πολιτικό – διορατικός, αντιλαμβάνεται την αναγκαιότητα να αγκαλιαστεί από το σύνολο του λαού ο απελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ 1955 – 1959. Γι’ αυτό ιδρύει την οργάνωση «Ομάδα Αριστερών Πατριωτών», την οποία εντάσσει στην ΕΟΚΑ, για να στείλει το μήνυμα τόσο εντός, όσο και εκτός Κύπρου, ότι η απαλλαγή από την αποικιοκρατία ήταν καθολικό αίτημα των Ελλήνων Κυπρίων.
Μυημένος στην ΕΟΚΑ, με έναν εξέχοντα ρόλο, συνέδραμε τα μέγιστα στην εξέγερση των Κυπρίων κατά της αποικιοκρατίας. Τον Λυσσαρίδη εμπιστεύονταν οι αγωνιστές, ο οποίος ήταν εκ των ολίγων που είχε εξουσιοδότηση να τους επισκέπτεται στα κρησφύγετα, για να λειτουργεί ως σύνδεσμος και να τους προσφέρει και τις υπηρεσίες του ως ιατρός.
Τον Λυσσαρίδη εμπιστευόταν η ΕΟΚΑ και τον όρισε ως ένα εκ των απεσταλμένων της, κατά τη διάρκεια των συνομιλιών στο Λονδίνο.
Και εκεί έζησε τις αγωνιώδεις εξελίξεις για το μέλλον του αγώνα και της Κύπρου και διαφώνησε με τις Συμφωνίες που υπογράφηκαν.
Ωστόσο, αντιλήφθηκε πολύ ορθά πως όσο και αν διαφωνούσε με τη λύση των συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου, τόσο περισσότερο θα έπρεπε να παλέψει, για να μην καταρρεύσει ποτέ αυτή η συμφωνία.
- Γιατί κατάλαβε πως έπρεπε να κρατηθεί ζωντανή η Κυπριακή Δημοκρατία, γιατί θα ήταν η ασπίδα και το δόρυ του Κυπριακού Ελληνισμού, θα ήταν η διασφάλιση πως ο Ελληνισμός της Κύπρου θα παρέμενε στα εδάφη της Κύπρου και θα επιβίωνε με όχημα την Κυπριακή Δημοκρατία.
Και δικαιώθηκε λίγα χρόνια μετά, στα πέτρινα χρόνια από τα Χριστούγεννα του 1963, όταν ξεκίνησε πλέον απροκάλυπτα η προσπάθεια της Τουρκίας να καταργήσει την Κυπριακή Δημοκρατία. Σε συνεννόηση με την Κυβέρνηση και τις νόμιμες δυνάμεις της Δημοκρατίας, ήταν ανάμεσα στους πρωτοστάτες στην αντίσταση κατά της τουρκοανταρσίας. Ήταν ο πολιτικός καθοδηγητής και οργανωτής των «Λόχων Λυσσαρίδη», των θρυλικών Κοκκινοσκούφηδων που υπερασπίστηκαν ένοπλα την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της νεοσύστατης Κυπριακής Δημοκρατίας έναντι των τουρκικών σχεδιασμών.
Στην κομματική και πολιτική κονίστρα, ο διορατικός Βάσος Λυσσαρίδης, εντοπίζοντας το κενό στην πολιτική ζωή του τόπου μας, ίδρυσε το Σοσιαλιστικό Κόμμα ΕΔΕΚ το 1969. Η εισαγωγή στην πολιτική ζωή οργανωμένα, πλέον, της πολιτικής φιλοσοφίας του σοσιαλισμού, ήταν μια ιδιαίτερα πρωτοπόρα για την εποχή πολιτική πράξη, που άλλαζε τα δεδομένα στην Κύπρο. Ο Λυσσαρίδης τοποθέτησε τον σοσιαλισμό μεταξύ της αριστεράς και της δεξιάς, επιχειρώντας να συνδέσει την εθνική αξιοπρέπεια και τον πατριωτισμό με την κοινωνική δικαιοσύνη, την ισότητα, την αναδιανομή του πλούτου, τη στήριξη των μη προνομιούχων.
Στη συνέχεια, ήταν πρώτος στον αγώνα για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα, μετά την επικράτηση της Απριλιανής χούντας του 1967. Κρατώντας ανά χείρας την ελληνική σημαία, που για πολλούς ήταν μίασμα τότε, γιατί τη σύγχυζαν κακώς με τη χούντα των Αθηνών, διαδήλωνε υπέρ της επιστροφής της Ελλάδας στη συνταγματική νομιμότητα και διατηρούσε στενές σχέσεις με τους ηγέτες του αντιχουντικού αγώνα, όπως τον αείμνηστο Ανδρέα Παπανδρέου και τον Αλέξανδρο Παναγούλη.
Και όταν οι άφρονες οργάνωσαν και εκτέλεσαν στις 15 Ιουλίου 1974 το προδοτικό πραξικόπημα στην Κύπρο, ο Βάσος Λυσσαρίδης, ηγήθηκε της μοναδικής, πλην των νομίμων δυνάμεων ασφαλείας, οργανωμένης αντίστασης κατά του πραξικοπήματος.
Μετά την ολοκλήρωση του δίδυμου εγκλήματος, της τραγωδίας της τουρκικής εισβολής, η ένοπλη αντίσταση του Βάσου Λυσσαρίδη, μετατράπηκε σε πολιτικό αγώνα, για την αποτροπή επιβολής διχοτομικής λύσης στο Κυπριακό.
Χαραγμένη στην Ιστορία, όπως πολύ εύστοχα ανέφερε ο φίλος Πρόεδρος της ΕΔΕΚ, θα μείνει η ομιλία του Βάσου Λυσσαρίδη στη σύσκεψη που έγινε τον Αύγουστο του 1974 στο Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, που χρησιμοποιούνταν ως προσωρινό Προεδρικό Γραφείο, εφόσον το Προεδρικό Μέγαρο είχε καταστραφεί κατά την πραξικοπηματική επίθεση.
Οι φίλοι του, έλεγαν στον Γιατρό να μην πάει στην εν λόγω σύσκεψη, που είχε ως αντικείμενο της συζήτησης το λεγόμενο Σχέδιο Γκιουνές, γιατί θα υπήρχαν ένοπλοι πραξικοπηματίες εκεί και κινδύνευε η ζωή του.
Όμως ο Βάσος Λυσσαρίδης ήξερε ότι έπρεπε να σταλεί το μήνυμα πως υπήρχαν δυνάμεις που δεν θα δέχονταν σχέδια όπως το Γκιουνές, το οποίο στην ουσία θα οδηγούσε στην τουρκοποίηση της Κύπρου, καθώς προέβλεπε τη διασπορά τουρκικών στρατευμάτων σε όλα τα σημεία της Κύπρου στα οποία ζούσαν Τουρκοκύπριοι. Και ενώ ήταν σε εξέλιξη ο «Αττίλας 2», η δεύτερη φάση της εισβολής, η Κύπρος και ο λαός της σπάραζαν από το θάνατο και τον διωγμό, κάποιοι ήθελαν να επιβάλουν εκβιαστικά το σχέδιο Γκιουνές.
Ο Λυσσαρίδης, όμως, ήταν εκεί. Παρά τις απειλές, παρά τον ξερό κρότο που ακούστηκε ανατριχιαστικός όταν κάποιοι πραξικοπηματίες όπλιζαν τα αυτόματα τους, ο Βάσος Λυσσαρίδης περπάτησε αγέρωχος ανάμεσα τους και τους έκανε να αισθανθούν πολύ μικροί μπροστά του.
Η ομιλία του, η ισχυρή αντίδραση του Βάσου Λυσσαρίδη, ήταν καθοριστικής σημασίας να αποτραπεί η επιβολή του Σχεδίου Γκιουνές. Λίγες μέρες μετά έγινε η απόπειρα κατά της ζωής του, στην οποία σκοτώθηκε ο Δώρος Λοΐζου.
- Ο Βάσος Λυσσαρίδης ποτέ δεν κρύφτηκε από τον κυπριακό λαό. Απευθυνόταν στον λαό με ειλικρίνεια, ήταν πάντα παθιασμένος, ποτέ όμως εμπαθής. Δεν δεχόταν να φιμωθεί ο ίδιος, δεν δεχόταν, όμως, να φιμωθεί και η άλλη άποψη.
- Εφάρμοσε στην πράξη το «Διαφωνώ με ό,τι λες, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να το λες», αποδεικνύοντας στην πράξη ότι ήταν άνθρωπος με δυσθεόρατο ηθικό ύψος.
Κόσμησε την πολιτική ζωή του τόπου, κόσμησε τη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Εξελέγη στην πρώτη Βουλή της Κυπριακής Δημοκρατίας με το Πατριωτικό Μέτωπο. Ακολούθως, και μετά την ίδρυση του Σοσιαλιστικού Κόμματος ΕΔΕΚ το 1969, ο λαός του εμπιστεύεται την εκπροσώπησή του στο Κοινοβούλιο για 46 ολόκληρα χρόνια, που είναι η μακροβιότερη θητεία στη Βουλή μέχρι σήμερα.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων ευτύχησε να τον έχει ως Πρόεδρό της από το 1985 έως το 1991. Και είναι κοινή ομολογία ότι ο Βάσος Λυσσαρίδης αναβάθμισε τον ρόλο του Προέδρου της Βουλής και την εικόνα της Βουλής της Κύπρου διεθνώς, επενδύοντας ουσιαστικά στην κοινοβουλευτική διπλωματία σε μια κρίσιμη για την πατρίδα μας συγκυρία.
Αναφέρθηκα προηγουμένως στη διορατικότητα του Βάσου Λυσσαρίδη, η οποία αποδεικνύεται με γεγονότα και με την πλούσια πολιτική του δράση. Ομολογουμένως, η πολιτική του σκέψη προηγούνταν κατά πολύ της εποχής της οποίας έζησε. Έβλεπε μακριά ο Γιατρός. Δεν ξέρω, για παράδειγμα, πόσοι γνωρίζουν ότι ο Βάσος Λυσσαρίδης, ζώντας ως ιατρός τον ανθρώπινο πόνο, αλλά και επειδή η έγνοια του ήταν ο λαός, μίλησε πρώτος για την ανάγκη δημιουργίας Γενικού Συστήματος Υγείας.
Ζώντας όλους τους αγώνες του Κυπριακού Ελληνισμού και αργότερα της Κυπριακής Δημοκρατίας, στην πρώτη γραμμή πάντα και όχι στα μετόπισθεν πίσω από κάποιο πολιτικό γραφείο, κατανόησε από πολύ νωρίς την ανάγκη αμυντικής θωράκισης της Κυπριακής Δημοκρατίας και συμπύκνωσε την πολιτική αυτή θέση και ισχυρή παρότρυνση, σε μια φράση που πολλοί τότε ειρωνεύονταν: Το γνωστό «Κάθε σπίτι και κάστρο, κάθε πατριώτης και στρατιώτης». Και τι δεν τον είπαν τότε. Τον είπαν πολεμοκάπηλο, τον είπαν ονειροπόλο, αλλά δεν τον άγγιζε, γιατί ήξερε τι έλεγε, ήξερε τι εννοούσε. Και αυτό που έλεγε ο Λυσσαρίδης τόσα χρόνια πριν, υλοποιήθηκε πολλά χρόνια μετά, όταν η Κυπριακή Δημοκρατία άρχισε να κτίζει την αποτρεπτική της ισχύ.
Θυμόμαστε όλοι την επιμονή του. Θυμάμαι πολύ χαρακτηριστικά τότε ,ως μικρό παιδί, να ακούω τον Λυσσαρίδη να αναφέρεται σε «εμπλεκόμενα συμφέροντα».
Σε μια εποχή που η πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής δεν ήταν η ίδια προς την Κύπρο όπως είναι σήμερα, ο Γιατρός μιλούσε για τις δυνάμεις στη Γερουσία των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, που θα έπρεπε να επενδύσουμε και να αξιοποιήσουμε ως Κυπριακή Δημοκρατία προς όφελος του αγώνα μας. Και βλέπουμε σήμερα πως η προσπάθεια αυτή που ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια φέρνει αποτελέσματα για τη χώρα μας και η χώρα μας έχει ισχυρή στήριξη στη Γερουσία στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Και ακόμα η παρότρυνση, για τα «εμπλεκόμενα συμφέροντα» που υποδείκνυε ο Λυσσαρίδης ότι έπρεπε να αξιοποιήσουμε, στην ουσία υλοποιείται εδώ και κάποια χρόνια, με τις τριμερείς και πολυμερείς συνεργασίες της Κύπρου με μεγάλες δυνάμεις της περιοχής και της Ευρώπης, αλλά και με τις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Επιγραμματικά, θα αναφερθώ σε δύο άλλες εκφάνσεις της πολυδιάστατης προσωπικότητας του Βάσου Λυσσαρίδη. Πραγματικός πατριώτης για τον τόπο του και τον λαό του, αλλά και πραγματικός διεθνιστής, χωρίς βαρίδια ιδεολογικών αγκυλώσεων και ψυχροπολεμικών επιρροών, ο Γιατρός πάντα εξέπεμπε και διεθνώς την ακτινοβολία του, ως ένας εκ των ηγετών του παγκόσμιου αντιαποικιακού, αντιρατσιστικού και απελευθερωτικού κινήματος και ήταν στο πλευρό πεφωτισμένων ηγετών της ανθρωπότητας, όπως, για παράδειγμα ο Νέλσον Μαντέλα.
Ο Βάσος Λυσσαρίδης μνημονεύεται από καταπιεσμένους λαούς, για τη δράση του στην ηγεσία του Κινήματος Αφρο–Ασιατικής Αλληλεγγύης και είναι χρήσιμο για τους νεότερους να γνωρίζουν ότι η μικρή Κύπρος, μέσω του Βάσου Λυσσαρίδη, είχε σημαντικό ρόλο στους αγώνες για παγκόσμια δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια.
Ιατρός, αγωνιστής, πολιτικός, αλλά και ποιητής και ζωγράφος. Με την ποίησή του, αξιοποιώντας αριστοτεχνικά τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας και εισάγοντας – ως λεξοπλάστης – νέες λέξεις και εκφράσεις, κατέθετε λογοτεχνικά τις αγωνίες του για την Κύπρο. Με τη ζωγραφική του κατέθετε όλη την ευαισθησία του χαρακτήρα του, την ευαισθησία ενός μικρού παιδιού, που ήθελε να περπατήσει στα τοπία της μικρής και παράξενης πατρίδας που αποτύπωνε με επιτυχία στον καμβά.
Εκτός, λοιπόν, από τις πολιτικές παρακαταθήκες του, ο Βάσος Λυσσαρίδης μας άφησε πολύτιμη ποιητική και εικαστική κληρονομιά.
- Ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, για τα δίκαια της οποίας ο Βάσος Λυσσαρίδης ανάλωσε όλη τη ζωή του, θεωρώ πως ο ιδανικότερος τρόπος να τιμήσω το πάλεμα και τη μνήμη του είναι να σας διαβεβαιώσω πως θα αγωνιστώ με όλες μου τις δυνάμεις, για να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές μια πατρίδα ελεύθερη πρώτα, επανενωμένη μετά, απαλλαγμένη από την κατοχή, στην οποία θα μπορούν να ζουν με ασφάλεια και ευημερία όλοι οι νόμιμοι κάτοικοι της.
Και θέλω να αξιοποιήσω την αποψινή μου παρουσία για να σας ευχαριστήσω από τα βάθη της καρδιάς μου για τη στήριξη της ΕΔΕΚ και προεκλογικά και κυρίως μετεκλογικά. Γιατί είναι ενώπιόν μας δύσκολοι δρόμοι να διανύσουμε και για το εθνικό μας θέμα και για την ευημερία του λαού μας. Και προσβλέπω στη στήριξή σας, για να υλοποιηθεί το πρόγραμμα διακυβέρνησής μας.
Καταλήγω, εκφράζοντας τη βεβαιότητα ότι όλοι εσείς, όλοι εμείς θα θέλαμε να ήταν εδώ μαζί μας απόψε, με φυσική παρουσία, ο Γιατρός.
Όμως, η ψυχή του πλανάται ανάμεσά μας. Και το μήνυμά του ήδη έχει σταλεί.
Όπως πολύ χαρακτηριστικά είχε αναφέρει.
«Μαζί σας θ’ αγωνίζομαι ζωντανός ή νεκρός ωσότου λεύτεροι πορευτούμε στον λεύτερο Πενταδάκτυλο. Ως τότε μη με αναζητήσετε στους απόντες. Οι αγώνες δεν τελειώνουν με τον θάνατο, αλλά με τη δικαίωση».
*Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΔΩ, ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ ΕΔΩ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ
ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΕΔΩ – ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΥΝΑΣ ΕΔΩ
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE