Τι σημαίνει η διπλωματική πρωτοβουλία της Κίνας στη διένεξη του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας; Ποιος ο στόχος του

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Κυκλώνουν τη Σελήνη τα διαστημόπλοια της Άπω Ανατολής: Οι Κινέζοι συλλέγουν δείγματα από τη σκοτεινή πλευρά, οι Ιάπωνες τραβάνε φωτογραφίες από μπροστά [videos]

Εξαρτάται η τύχη της ανθρωπότητας από τις «διαθέσεις» της Τεχνητής νοημοσύνης; Οι ΗΠΑ καλούν Κίνα και Ρωσία να δεσμευτούν ότι άνθρωποι θα ελέγχουν τα πυρηνικά τους όπλα

Τραγωδία στην Κίνα, με τουλάχιστον 36 νεκρούς και 30 τραυματίες: Κατέρρευσε αυτοκινητόδρομος και… γκρεμίστηκαν 20 αυτοκίνητα [videos]

Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΡΙΒΑ*, Capital

Η Κίνα λίγες βδομάδες πριν, έδωσε στη δημοσιότητα τη δική της διαμεσολαβητική πρωτοβουλία 12 σημείων για τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο. Λίγο μετά, η Κίνα πέτυχε μια διπλωματική νίκη, αποκαθιστώντας τις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας.

Στο μέτωπο του ρωσοουκρανικού πολέμου, η πρωτοβουλία της Κίνας απορρίφθηκε “φιλικά” από την ίδια τη Ρωσία, καθώς μάλλον, η Κίνα πιο πολύ κατέδειξε ποια συμφέροντά της πλήττονται από τον πόλεμο φθοράς μεταξύ Μόσχας-Κιέβου, παρά δημιούργησε ένα βιώσιμο ειρηνευτικό σχέδιο.

Αλήθεια όμως, ποια τύχη μπορεί να έχει η διπλωματική πρωτοβουλία της Κίνας στη Μέση Ανατολή; Είναι η επιτυχία του Πεκίνου βιώσιμη; Γιατί η Κίνα προχώρησε σε μια τέτοια πρωτοβουλία και τι επιπτώσεις έχει για τρίτα κράτη;

Οι εφοδιαστικές αλυσίδες και η ανάπτυξη του Δρόμου του Μεταξιού (Belt & Road Initiative) παραμένουν ζωτικής σημασίας για την Κίνα, όχι μόνο για τη συνέχιση του εδώ και δεκαετίες “οικονομικού της θαύματος” αλλά και για την ίδια της την κοινωνική συνοχή.

Το ΚΚΚ έχει υπολογίσει ότι χρειάζεται η Κίνα περίπου 3,5% ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης για να διατηρείται η κοινωνική της συνοχή και να αποφεύγονται εξεγέρσεις σαν αυτές που έλαβαν χώρα στο πρόσφατο παρελθόν στη δυτική Κίνα. Ένας από τους λόγους που δημιουργήθηκε το BRI το 2013, ήταν αυτός. Να ενωθεί εμπορικά η δυτική Κίνα με την Κεντρική Ασία και τελικά, με την Ευρώπη μέσω Ρωσίας και Τουρκίας.

Η Κίνα γνωρίζει μια πρωτοφανή για τα δεδομένα της οικονομική επιβράδυνση λόγω του ξεσπάσματος του ρωσοουκρανικού πολέμου. Στα 12 σημεία της διαμεσολαβητικής της πρωτοβουλίας, αναφέρεται ξεκάθαρα ο κινεζικός στόχος για αποκατάσταση των εφοδιαστικών αλυσίδων.

• Η Κίνα αιφνιδιάστηκε από τον τρόπο που επιχείρησε η Ρωσία την εισβολή στην Ουκρανία, ακόμη και αν υποθετικά, γνώριζε ότι αυτή θα γίνει. Η Κίνα αξιολογεί όσα γίνονται στην Ουκρανία και όλα αυτά, προκαλούν σίγουρα προβληματισμό στις κινεζικές αρχές καθώς:

1. Η Δύση παρόλο που βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά συνοχής έστειλε στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία ικανή να ανατρέψει επί του πεδίου τις προβλέψεις που ήταν ασφαλώς υπέρ της Ρωσίας.

2. Η Κίνα αναγνωρίζει ότι ένας τέτοιος πόλεμος φθοράς στην Ταϊβάν, θα μπορούσε να της επιφέρει τεράστια οικονομική καταστροφή.

3. Η αστάθεια και η αναρχία του πολυπολικού κόσμου, δεν έχει μόνο ευκαιρίες (π.χ ραγδαία άνοδος της Κίνας) αλλά και κινδύνους. Γι’ αυτό άλλωστε η Κίνα ανακοίνωσε το BRI 2.0 το οποίο εμφανίζει μια πιο ορθολογική δαπάνη πόρων (ειδικά δανείων).

4. Ειδικά για το ΝΑΤΟ, η Κίνα βλέπει ότι η συσπείρωσή του, δεν πλήττει μόνο το ενδεχόμενο μιας δράσης του στο θέμα της Ταϊβάν, αλλά και μια πόλωση η οποία σαφώς αφορά την Κίνα, καθώς ολοένα και περισσότερες χώρες στο ΝΑΤΟ βλέπουν “αυταρχικά καθεστώτα” του κόσμου, με το Πεκίνο να είναι από το 2019 στο επίκεντρο των συζητήσεων του ΝΑΤΟ.

5. Το Πεκίνο έχει κάθε λόγο να στηρίζει τη Μόσχα, όσο αυτή η στήριξη δεν πλήττει έτι περαιτέρω την κινεζική οικονομία (από δευτερογενείς κυρώσεις) προσπαθώντας να επωφεληθεί από τη ρωσική αποξένωση με τη Δύση.

6. Ο Σι γνωρίζει ότι η ειδική σχέση με τη Ρωσία, παρά την αντίθετη δημόσια χρήση λέξεων, έχει όρια. Γι’ αυτό άλλωστε, στην πρόσφατη συνάντηση, παρά το θετικό κλίμα το οποίο προκαλεί ανησυχία στη Δύση, η σχέση των δύο χωρών ορίστηκε με τα λόγια “στρατηγικοί εταίροι”. Όχι σύμμαχοι.

Οι διαφορές μεταξύ Κίνας και Ρωσίας τόσο στην Κεντρική Ασία, όσο και στη Βορειοανατολική Ασία, είναι ιστορικές και αφορούν την ίδια τη γεωγραφία. Το ενδεχόμενο να γίνει η Ρωσία σύμμαχος της Κίνας εναντίον της Δύσης, είναι μακροπρόθεσμα σχεδόν απίθανο καθώς κάτι τέτοιο, προϋποθέτει ότι η Ρωσία θα δεχτεί να γίνει ένας αδύναμος δορυφόρος της Κίνας.

• Οι παραπάνω λόγοι, ωθούν το Πεκίνο στο να προσεγγίζει άλλες χώρες που έχουν πλούσια κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Η Ρωσία, παρά το γεγονός ότι είναι σε δυσμενή θέση, θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί την κινεζική δίψα για υδρογονάνθρακες σε περίπτωση που ζητήσει περαιτέρω βοήθεια από την Κίνα στον ρωσοουκρανικό πόλεμο.

Η αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας, είναι μια σημαντική διπλωματική επιτυχία για το Πεκίνο, ωστόσο δεν είναι μόνιμη επιτυχία και κυρίως, προκαλεί ένα ντόμινο εξελίξεων που βάζουν και άλλες χώρες στο παγκόσμιο παιχνίδι.

Πρώτον, η ολοένα και καλύτερη σχέση της Κίνας με το Ιράν, προβληματίζει το Ισραήλ και επιταχύνει μια προδιαγεγραμμένη σύγκρουση μεταξύ Ιερουσαλήμ και Τεχεράνης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την επισφάλεια των κινεζικών επενδύσεων στον Δρόμο του Μεταξιού.

Δεύτερον, ενεργοποιεί την Ινδία η οποία βλέπει αυτή τη διαμεσολάβηση του Πεκίνου, ως απόπειρα ελέγχου του Ινδικού Ωκεανού. Αν έστω και για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα η Σαουδική Αραβία, το Ιράν και το Πακιστάν έχουν ειδικές σχέσεις με την Κίνα, τότε η Ινδία θα νιώθει περικυκλωμένη και αυτό θα τη φέρει πιο κοντά στη Δύση (άλλωστε ήδη είναι στην τετραμερή συνεργασία QUAD).

Τρίτον, η Ρωσία έχει κάθε λόγο να βλέπει πολύ βαθύτερα αυτήν την κινεζική πρωτοβουλία για προσωρινή γεφύρωση των διαφορών μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν.

Μετά την ευγενική απόρριψη της διαμεσολαβητικής πρωτοβουλίας της Κίνας για τον πόλεμο στην Ουκρανία και μετά την αστάθεια στον Καύκασο με τη Γεωργία να ζει μέρες “πολύχρωμης επανάστασης” και τις μολδαβικές αρχές να συλλαμβάνουν δολιοφθορείς που δρούσαν υπέρ των ρωσικών συμφερόντων, είναι φυσιολογικό η Κίνα να έχει θεωρήσει ότι μάλλον τα δύσκολα για τη Ρωσία είναι μπροστά.

Η Ρωσία βλέπει επίσης και μια σταδιακή στροφή της Τουρκίας (συμμόρφωση προς το ΝΑΤΟ) και μεγάλα εμπόδια συνεννόησης στον Καύκασο με Ιράν, Τουρκία, Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν. Όλες αυτές οι εξελίξεις, οδηγούν τη Ρωσία στο να υπολογίζει πως πρέπει ο ρωσοουκρανικός πόλεμος να τελειώσει όσο γίνεται πιο γρήγορα, πριν απωλέσει την επιρροή της στην Κεντρική Ασία, στον Καύκασο και στη Μέση Ανατολή από την Κίνα. Τέτοια απώλεια, θα σήμαινε τον εφιάλτη του Κρεμλίνου καθώς τότε θα τελούσε υπό την ομηρία του Πεκίνου.

Ειδικά το Ιράν, το οποίο αποστέλλει drones στη Ρωσία για να επιχειρήσουν εναντίον της Ουκρανίας, είναι χώρα που έχει επιρροή και στον Καύκασο και στη Μέση Ανατολή και μια μεγαλύτερη εξάρτηση της Τεχεράνης από το Πεκίνο, θα οδηγούσε τη Ρωσία σε πολλά αδιέξοδα στην περιοχή.

Η Ρωσία πήρε ένα πολύ σημαντικό μήνυμα από αυτή τη διαμεσολάβηση της Κίνας. Οτι η Κίνα είναι εκείνη που κατάφερε να εξομαλύνει τις σχέσεις Σαουδικής Αραβίας και Ιράν και να οδηγήσει τον Άσαντ στο να μην θεωρείται “εχθρός” από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

• Πιο πριν, ο Άσαντ απέρριψε τη ρωσική πρωτοβουλία για τετραμερή επαφή μεταξύ Ρωσίας, Ιράν, Συρίας και Τουρκίας. Η Άγκυρα βλέπει ότι δεν έχει το μονοπώλιο των διαμεσολαβήσεων στην περιοχή και για όσο κρατήσει η “άνοιξη” μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας, δεν θα μπορεί να χαλάσει εύκολα “δουλειές” των Σαουδαράβων στη Συρία, από τους οποίους μάλιστα μετά τον σεισμό, η Τουρκία θα αναζητήσει τις μεγαλύτερες δυνατές επενδύσεις.

Η διπλωματική πρωτοβουλία της Κίνας στην προσωρινή γεφύρωση των τεράστιων διαφορών μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας, είναι πολύ σημαντική καθώς μετά από την απόπειρα διαμεσολάβησης στον ρωσοουκρανικό πόλεμο, η Κίνα εξασφαλίζει μια θέση παγκόσμιας δύναμης στο χαοτικό διπλωματικό παιχνίδι της πολυπολικής μας εποχής.

Η μακροημέρευση αυτών των συμφωνιών σε μια ρευστή περιοχή όπως είναι η Μέση Ανατολή, δεν είναι εύκολη και το Πεκίνο προσπαθεί να κερδίσει χρόνο μέχρι να τελειώσει ο ρωσοουκρανικός πόλεμος. Η φθηνή και απρόσκοπτη εισαγωγή υδρογονανθράκων από την Κίνα, επηρεάζεται πολύ από τις υψηλές τιμές τους, λόγω και του ρωσοουκρανικού πολέμου.

Ειδικά στο πετρέλαιο, η Κίνα εξαρτάται κατά 72% από τις εισαγωγές. Οι πληθωριστικές πιέσεις αυξάνονται στην Κίνα και αυτό όπως αναφέρθηκε, έχει αντίκτυπο όχι μόνο στην παραγωγικότητα αλλά και στην ίδια την κινεζική κοινωνική συνοχή. Η μέγιστη δυνατή σταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής, λειτουργεί προς όφελος της Κίνας καθώς το τέλος του ρωσοουκρανικού πολέμου δεν είναι για την ώρα ορατό.

Παρόλα αυτά, όπως προκύπτει, η ασιατική ήπειρος παραμένει αρνητική στην όποια ομογενοποίηση και μια διπλωματική νίκη της Κίνας όπως αυτή που έλαβε χώρα με την “ανακωχή” των δύο μεγάλων δυνάμεων του Περσικού Κόλπου, δεν φέρνει απαραίτητα μόνιμη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή.

Το πιο σημαντικό όμως, είναι ότι αυξάνεται η κινητικότητα σε άλλα μέτωπα, όπως είναι αυτό του Ισραήλ και του Ιράν, της Ινδίας και της Κίνας, της Ινδίας και του Πακιστάν, στο θέμα της Συρίας στην οποία ρόλο έχουν και η Ρωσία και η Τουρκία, κ.ά.

* Ο Αλέξανδρος Δρίβας είναι Στρατηγικός Αναλυτής-Διεθνολόγος

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΔΩ, ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ ΕΔΩ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ

ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΕΔΩ – ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΥΝΑΣ ΕΔΩ

Ό,τι λέει η Ουάσιγκτον δεν είναι κατ’ ανάγκη θέσφατο: Η Κίνα σε πορεία ανόδου, η Αθήνα και η Λευκωσία σε καθεστώς “φόβου”