Επιστρέφουν οι φωτιές στα Γιάννενα την Κυριακή της Αποκριάς: Αναβιώνει το έθιμο του «Μπαμπόγερου» στο Φλάμπουρο Σερρών

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο φούρνος του χωριού που «ζυμώνει» γαστρονομία, παράδοση και ανθρώπινες σχέσεις: Στη Ζίτσα η φιλοξενία σε επισκέπτες από όλο τον κόσμο μυρίζει ψημένο ψωμί

Φρίκη στα Ιωάννινα: Βρέθηκε πτώμα άνδρα σε σακούλα σκουπιδιών, έρευνες για να εξακριβωθεί η ταυτότητά του [βίντεο]

Μοναδική δικαστική υπόθεση: Στο εδώλιο για κακουργηματικές πράξεις πρώην εισαγγελέας-Υπεξαίρεσε χιλιάδες δικογραφίες για να παραγραφούν οι υποθέσεις

Η προετοιμασία για τις «Τζαμάλες» στα Γιάννενα έχουν εδώ και μέρες, ξεκινήσει. Το έθιμο της φωτιάς επιστρέφει μετά τις απαγορεύσεις και τα μέτρα της πανδημίας. Φέτος, αναμένεται να έχει ιδιαίτερο εορταστικό χαρακτήρα.

Την Κυριακή 26 Φεβρουαρίου, σε κάθε γειτονιά θα ανάψουν οι μεγάλες φωτιές, οι «τζαμάλες» και ο κόσμος θα χορέψει, θα αστειευτεί, θα διασκεδάσει με κρασί και τσίπουρο μέχρι το πρωί της Καθαράς Δευτέρας. Το γλέντι, παραδοσιακά θα ξεκινήσει με ζεστή φασολάδα και κλαρίνα.

Οι πολιτιστικοί σύλλογοι κάθε γειτονιάς, σε συνεργασία με τον δήμο, φροντίζουν για τα ξύλα, την άμμο και το κρασί. Σε κάθε πλατεία δημιουργείται ένας μεγάλος κύκλος, με διάμετρο τουλάχιστον 6 μέτρα, από άμμο, όπου τοποθετούνται τα ξύλα, κυρίως κορμοί δένδρων και κούτσουρα.

Οι φλόγες σηκώνονται προς τον ουρανό και φωτίζουν όλη τη γειτονιά. Παλαιότερα, υπήρχε ένας συναγωνισμός ανάμεσα στις γειτονιές για την μεγαλύτερη «τζαμάλα».

Το έθιμο χάνεται στο βάθος του χρόνου και έχει συμβολισμούς, ανάλογα με τις συνθήκες κάθε εποχής.

Οι «μπαντίδες» της Αρτας

Στην Άρτα, σήμερα αναβιώνει το έθιμο των Μπαντίδων με αποκριάτικα δίστιχα και γλέντι στο κέντρο της πόλης. Το έθιμο έρχεται από τον 15ο αιώνα, το 1449, τότε που η Άρτα έπεσε στα χέρια των Οθωμανών.

Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, ο αντιπρόσωπος του σουλτάνου στη Θεσσαλονίκη έκανε δεκτό το αίτημα των Αρτινών, να μασκαρεύονται στις Απόκριες. Κατά τους λαογράφους, οι «μπαντίδες» ήταν οι «μάγκες» της εποχής, που την Αποκριά, έβγαιναν στους δρόμους ατημέλητοι, με παντελόνια ζωσμένα με ένα μαντήλι και έκαναν πειράγματα σε όποιον συναντούσαν.

Αύριο το πρωί, οι πολιτιστικοί Σύλλογοι του δήμου θα πλέξουν τα Γαϊτανάκια.

Την εμφάνισή τους, θα κάνουν ξυλοπόδαροι, ενώ θα υπάρχουν δρώμενα, όπως το Κυνήγι του Χαμένου Θησαυρού, η πυρ-ομάδα στο κέντρο της πόλης που διοργανώνει το «Καρναβάλι Γυναικών Άρτας», με φωτιές αλλά και τα γαϊτανάκια σε όλες τις δημοτικές ενότητες.

Οι εκδηλώσεις ολοκληρώνονται την Καθαρά Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου, με τα παραδοσιακά Κούλουμα από τον Δήμο Αρταίων στο Παραποτάμιο Πάρκο, αλλά και εκδηλώσεις με σαρακοστιανά φαγητά, σε όλες τις τοπικές κοινότητες του δήμου.

Τα ηνία της Αποκριάς στην Πρέβεζα, έχει ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Κομιτάτο Πρέβεζας». Με πλήθος καρναβαλικών εκδηλώσεων που κορυφώνονται στις 26 Φεβρουαρίου, υπόσχεται σε όλους κέφι, χορό και διασκέδαση.

Οι «Μπαμπόγεροι»  

Φοράνε μαύρα ή καφέ δέρματα από αρνιά και κατσίκια που έχουν οι ίδιοι επεξεργαστεί. Ζώνουν στη μέση τους διαφορετικού μεγέθους κουδούνια, άλλα μικρά και άλλα μεγάλα και τοποθετούν με ευλάβεια στο κεφάλι, το πανύψηλο, δίμετρο, μαύρο μυτερό καπέλο, τη λεγόμενη «μπαμπουσάρκα», που είναι στολισμένη με δεκάδες πολύχρωμες κορδέλες, χάντρες και μαντίλες. Φαίνονται μόνο τα μάτια τους.

Η εμφάνισή τους είναι για πολλούς τρομακτική, αλλά ο ρόλος τους είναι καλός και «ιερός». Σκοπός τους να εξαγνίσουν τα σπίτια και το χωριό τους από κάθε κακό. Ο λόγος για τους «Μπαμπόγερους» του Φλάμπουρου, ένα μικρό χωριό της Νιγρίτας Σερρών, γνωστό για τη διατήρηση των εθίμων και των τοπικών παραδόσεων.

Οι «Μπαμπόγεροι», έρχονται από… αρχαιοτάτων χρόνων, «βγαλμένοι» μέσα από διονυσιακά έθιμα, αφιερωμένα στη λατρεία του θεού Απόλλωνα.

«Το έθιμο χάνεται στους αιώνες, αλλά επικρατεί πάντα με την ίδια ένταση», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του χωριού Αβραάμ Τσινάρης.

Όσο για τις επιβλητικές στολές, όπως επεξηγεί, τις φτιάχνουν οι ίδιοι οι «Μπαμπόγεροι» που συμμετέχουν στο δρώμενο.

«Κάποιες οικογένειες έχουν τις στολές τους εδώ και χρόνια και τις συντηρούν, άλλοι πάλι τις φτιάχνουν από την αρχή, από δικά τους ζώα. Το τελετουργικό είναι μοναδικό και διατηρείται αυτούσιο. Όσο για τα καπέλα αυτά φτιάχνονται σχεδόν κάθε χρόνο», αναφέρει ο κ.Τσινάρης.

Οι «Μπαμπόγεροι» είναι κάθε ηλικίας, μικροί και μεγάλοι, από κάθε οικογένεια. Την Κυριακή της Τυρινής το πρωί, αφού πάρουν την ευλογία της μάνας τους θα πάνε στο προαύλιο της εκκλησίας του χωριού, της Αγίας Άννας για να πάρουν τη χάρης της. Σειρά έχουν όλα τα σπίτια του χωριού, ένα προς ένα, για να τα εξαγνίσουν.

Κρατούν στα χέρια νταούλια και ζουρνάδες και «παίζουν» το τραγούδι της συγχώρεσης. Ο ήχος είναι ο ίδιος, στο ίδιο μέτρο και τον ίδιο ρυθμό από όλους, όμως η «οχλαγωγία» από τα κουδούνια είναι διαφορετική από τον καθένα.

«Κάποτε τα κουδούνια ήταν δυσεύρετα και πολύ ακριβά. Για να καταφέρουν να τα αποκτήσουν, δούλευαν πολύ καιρό στα χωράφια έτσι ώστε να συγκεντρώσουν τα χρήματα που χρειαζόταν», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Αναπληρωτής Καθηγητής Παιδαγωγικής – Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης ΠΤΔΕ, Δημήτριος Θ. Ζάχος .

«Τα χρήματα που μάζευαν τα τοποθετούσαν μέσα σε πορτοκάλια που άδειαζαν τη «σάρκα» τους για να γεμίσουν όσα περισσότερα νομίσματα μπορούσαν. Ότι συγκέντρωναν τα έδιναν στην εκκλησία για βοηθήσει με τη σειρά της τις οικονομικά ασθενέστερες οικογένειες, αυτό κάνουν και σήμερα», θα επισημάνει ο Πρόεδρος του τοπικού διαμερίσματος του Φλάμπουρου.

Το έθιμο του «Μπαμπόγερου» στις Σέρρες, ολοκληρώνεται την Καθαρά Δευτέρα, με ένα μεγάλο γλέντι που στήνεται στην πλατεία του χωριού. Οι «Μπαμπόγεροι», θα χορέψουν και θα παίξουν με τα μουσικά τους όργανα, στους δικούς τους ρυθμούς, ενώ ο πολιτιστικούς σύλλογος του χωριού θα προσφέρει σε όλους τους επισκέπτες νηστίσιμα εδέσματα.

Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
Ιωάννινα / Θεσσαλονίκη, Ελλάδα

Κούλουμα με ζεστό καιρό, αφρικανική σκόνη και τοπικές βροχές: Η πρόγνωση για το τριήμερο της Σαρακοστής