“Στήνει πόλεμο για να σώσει το τομάρι του” – Το POLITICO “ακτινογραφεί” τον Ερντογάν
Ο ισλαμιστής ηγέτης της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν βγάζει σέλφις με νέους και νέες. Φωτογραφία Τουρκική Προεδρία
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Έχοντας συντρίψει την τουρκική οικονομία και εξαθλιώνοντας τη μεσαία τάξη που ο ίδιος είχε στηρίξει, ο Τούρκος Πρόεδρος σέρνει τώρα τη χώρα του σε έναν περιττό πόλεμο και χειραγωγεί τα δικαστήρια εναντίον των πολιτικών αντιπάλων του, αναφέρει σε άρθρο – ακτινογραφία της πολιτικής Ερντογάν το POLITICO.
Είναι μια αδίστακτη προσπάθεια του Ερντογάν να προσκολληθεί στην εξουσία το 2023 — την εκατονταετηρίδα της Τουρκικής Δημοκρατίας — και ας ελπίσουμε ότι θα αποτύχει, επισημαίνει ο Paul Taylor, συντάκτης του δημοσιεύματος.
“Οι προεδρικές εκλογές στην Τουρκία, που πρόκειται να διεξαχθούν στις 23 Ιουνίου, είναι αναμφισβήτητα η πιο σημαντική —αν και σε καμία περίπτωση η δικαιότερη— ψηφοφορία στον κόσμο φέτος. Θα καθορίσει εάν αυτό το έθνος των 85 εκατομμυρίων πολιτών, στους αρμούς της Ευρώπης, της Ασίας και της Μέσης Ανατολής, θα συνεχίσει να κινείται προς την κατεύθυνση της να γίνει μια αυταρχική, επεκτατική δύναμη ή αν θα επιλέξει έναν πιο φιλελεύθερο, πλουραλιστικό δρόμο.
- Για πρώτη φορά από τότε που το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν ανέλαβε την εξουσία το 2002, υπάρχει μια σοβαρή προοπτική πολιτικής αλλαγής.
Ο πληθωρισμός είναι πάνω από 80% ετησίως, η τουρκική λίρα έχει πέσει κατακόρυφα έναντι του δολαρίου και η δημοτικότητα της κυβέρνησης έχει βυθιστεί καθώς οι οικονομικές δυσκολίες έχουν αυξηθεί.
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ο Ερντογάν — ο οποίος κυβέρνησε με ολοένα και πιο αυταρχική πυγμή μετά την τροποποίηση του Συντάγματος για να δημιουργήσει ένα προεδρικό σύστημα στα μέτρα του — αντιμετωπίζει σοβαρά πολιτικά προβλήματα, με το AKP να λαμβάνει μόλις το 30% της λαϊκής υποστήριξης.
Φυσικά, η απάντησή του υπήρξε χαρακτηριστικά βάναυση τόσο σε εγχώριο όσο και σε διεθνές μέτωπο.
Παρά την αντίθεση τόσο από την Ουάσιγκτον όσο και από τη Μόσχα, ο Ερντογάν έχει τρομοκρατήσει με τις προετοιμασίες για αποστολή αρμάτων μάχης στη Συρία, επιδιώκοντας να απομακρύνει τις κουρδικές πολιτοφυλακές που συμμάχησαν με τη Δύση στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους, αλλά που η Άγκυρα θεωρεί ότι συνδέονται με το παράνομο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK). . Φαίνεται αποφασισμένος να ολοκληρώσει μια ουδέτερη ζώνη στην άλλη πλευρά των νότιων συνόρων της Τουρκίας.
Απειλές κατά της Ελλάδας – δυο πόδια σε δυο βάρκες στο Ουκρανικό
Εν τω μεταξύ, ο Τούρκος πρόεδρος απειλεί επίσης να χτυπήσει τη νατοϊκή σύμμαχο Ελλάδα, εν με αφορμή τις έρευνες για φυσικό αέριο, την Κύπρο και την υποτιθέμενη «στρατιωτικοποίηση» των ελληνικών νησιών στο Αιγαίο – αν και το διεθνές οικονομικό και πολιτικό κόστος οποιασδήποτε τέτοιας ενέργειας την καθιστά ιδιαίτερα απίθανη.
Από τότε που ξεκίνησε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Ερντογάν εμφανίζει την Τουρκία ως τον απαραίτητο μεσολαβητή μεταξύ Μόσχας και Κιέβου, βοηθώντας σε διαμεσολαβήσεις και φιλοξενώντας συνομιλίες μεταξύ των αρχηγών ασφαλείας των ΗΠΑ και της Ρωσίας. Κατάφερε επίσης να υποστηρίξει την Ουκρανία – μεταξύ άλλων με στρατιωτικές πωλήσεις drone – διατηρώντας παράλληλα εμπορικούς και ενεργειακούς δεσμούς με τη Ρωσία και χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την προσωπική του σχέση με τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν ή να υποστεί την οργή της Δύσης.
Δικαιοσύνη κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του
Εν τω μεταξύ, πίσω στην πατρίδα του, ο Τούρκος πρόεδρος χρησιμοποίησε ένα σύστημα απονομής δικαιοσύνης που δεν φημίζεται για την ανεξαρτησία του προκειμένου να προσπαθήσει να αποκλείσει τους πιο ισχυρούς πιθανούς αμφισβητίες του.
Ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου — μια δημοφιλής προσωπικότητα του κοσμικού κεντροαριστερού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), που θα μπορούσε να είναι ενοποιητικός υποψήφιος για την προεδρία της αντιπολίτευσης — μόλις καταδικάστηκε σε περισσότερα από δύο χρόνια φυλάκιση και στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων. Προς το παρόν, οι εκκρεμείς προσφυγές της απόφασης έχουν ανασταλεί, αλλά ο Ερντογάν μπορεί να προσπαθήσει να επισπεύσει τη δικαστική διαδικασία, επομένως ο αντίπαλός του να απαγορευθεί να είναι υποψήφιος.
Τσουνάμι διώξεων κατά των Κουρδων πολιτικών
Επίσης, περισσότεροι από 100 πολιτικοί από το φιλοκουρδικό Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP) παραμένουν υπό δίκη για φερόμενα τρομοκρατικά αδικήματα, τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην απαγόρευση του κινήματος.
Το HDP δεν είναι μέρος της συμμαχίας των έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης, η οποία συγκροτεί μια κοινή εκλογική πλατφόρμα, που κυμαίνεται από τη σοσιαλδημοκρατική αριστερά έως τη φιλελεύθερη κεντροδεξιά. Ωστόσο, θα μπορούσε να αναδειχθεί ως ο καθοριστικός παράγοντας εάν – όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις – ούτε το AKP ούτε η αντιπολίτευση κερδίσουν την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.
Ο Ερντογάν, πρώην δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, δέχτηκε ο ίδιος παρόμοια δικαστική παρενόχληση πριν θριαμβεύσει το ΑΚΡ το 2002. Καταδικάστηκε σε ένα χρόνο φυλάκιση επειδή διάβασε ένα υποτιθέμενο ισλαμιστικό ποίημα, του απαγόρευσαν να είναι υποψήφιος για το αξίωμα και αναγκάστηκε να περιμένει πριν γίνει πρωθυπουργός.
- Ωστόσο, μένει να δούμε πόσο μακριά είναι διατεθειμένος να φτάσει στην στρατιωτική δράση για να παίξει το εθνικιστικό χαρτί στον αγώνα του για επανεκλογή.
Σε 20 χρόνια, ο Ερντογάν έχει ξεφύγει από μια πολιτική «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες» στην ανοιχτή ή λανθάνουσα σύγκρουση με τη Συρία, την Ελλάδα, το Ισραήλ, την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία και την Αρμενία.
Ωστόσο, τους τελευταίους μήνες, άρχισε μια προσέγγιση με αρκετούς από αυτούς τους αντιπάλους – εν μέρει επειδή η αποτυχία των εξεγέρσεων της Αραβικής Άνοιξης που υποστηρίχθηκε από την Τουρκία τον ανάγκασε να προσαρμόσει την εξωτερική του πολιτική, αλλά και επειδή χρειάζεται απεγνωσμένα αραβικό και δυτικό κεφάλαιο για να στηρίξει της οικονομίας, που πλήττεται από την απερίσκεπτη πολιτική του να διατηρεί χαμηλά επιτόκια.
Ενώ η κοινή γνώμη είναι έντονα εθνικιστική στην Τουρκία, μια χερσαία εισβολή στη Συρία που προκαλεί την αντίδραση των ΗΠΑ ή της Ρωσίας, αναγκάζοντας την Άγκυρα να υποχωρήσει, θα μπορούσε να του γίνει μπούμερανγκ — όπως και η ωμή χρήση του δικαστικού σώματος για να παραγκωνίσει την αντιπολίτευση.
Από την άλλη πλευρά, μια περιορισμένη διασυνοριακή επιχείρηση με λίγες τουρκικές απώλειες θα μπορούσε πράγματι να γίνει αποδεκτή από τους ψηφοφόρους, με τον ίδιο τρόπο που τα τακτικά πλήγματα του Ισραήλ στη Γάζα ως αντίποινα για τις επιθέσεις με πυραύλους της Παλαιστινιακής Χαμάς θεωρούνται αστυνομικές επιχειρήσεις και όχι πόλεμοι.
- Οι επόμενοι μήνες θα είναι έτσι γεμάτοι πολεμικές χειρονομίες, κυρίως για να σηματοδοτήσουν την 100ή επέτειο από την ίδρυση από τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ μιας σύγχρονης, κοσμικής δημοκρατίας πάνω στις στάχτες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Ο Ερντογάν θα θέλει να προβάλει την αποκατεστημένη επιρροή της Τουρκίας σε έναν πολυπολικό κόσμο όπου οι μεσαίες δυνάμεις μπορούν να ασκήσουν μεγαλύτερη επιρροή, καθώς οι ΗΠΑ και η Ρωσία είναι λιγότερο πρόθυμες ή λιγότερο ικανές να ενεργήσουν ως παγκόσμιοι φύλακες της τάξης. Αλλά μετά από επεμβάσεις στη Λιβύη και την υποστήριξη του Αζερμπαϊτζάν εναντίον της Αρμενίας, μπορεί κάλλιστα να σταματήσει μια χερσαία επίθεση στη Συρία, εάν οι μεγάλες δυνάμεις συνεχίσουν να τον προειδοποιούν.
Η Ευρώπη θεατής
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, δυστυχώς, είναι πιθανό να είναι θεατής και όχι δύναμη μετριοπάθειας ή αλλαγής. Το μπλοκ είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας, αλλά έχει χάσει την επιρροή της στην Άγκυρα, καθώς η διαδικασία ένταξης της χώρας στην ΕΕ είναι χαροπαλεύε και οι Βρυξέλλες πρέπει να εξαγοράζουν τακτικά την Τουρκία με βοήθεια για να κρατήσουν σχεδόν 4 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες στο έδαφός της.
Η Δύση αναμφίβολα θα ανακουφιζόταν βλέποντας τον Ερντογάν να φεύγει. Αλλά οι κυβερνήσεις διατηρούν ανοιχτές γραμμές επικοινωνίας με τον ισχυρό άνδρα στον Βόσπορο και προσφέρουν καταθλιπτικά λίγη δημόσια βοήθεια στην αντιπολίτευση, παρόλο που προσεύχονται σιωπηλά για μια πιο μετριοπαθή, φιλοδυτική Τουρκία από τον Ιούνιο.
Με πληροφορίες από POLITICO
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE