H αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών απειλεί τη δημόσια υγεία στην Κύπρο: Στις πρώτες θέσεις της ΕΕ με την υψηλότερη θνησιμότητα από λοιμώξεις λόγω ανθεκτικών βακτηρίων
Φωτογραφία από Arek Socha από το Pixabay
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Στις πρώτες πέντε χώρες της ΕΕ με την υψηλότερη νοσηρότητα και θνησιμότητα, που αποδίδεται σε λοιμώξεις με ανθεκτικά βακτήρια, περιλαμβάνεται η Κύπρος.
Η μικροβιακή αντοχή, η οποία προκαλείται κατά κόρον λόγω της αλόγιστης χρήσης αντιβιοτικών, αποτελεί ένα μακροχρόνιο συστημικό πρόβλημα, που εντάθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Για την αντιμετώπιση του, όπως υπογραμμίζουν επιστήμονες και τεχνοκράτες, χρειάζονται παρεμβάσεις σε διάφορα επίπεδα – από τη φάρμα, την ευρύτερη κοινότητα μέχρι τα νοσηλευτήρια– στη βάση της παγκόσμιας στρατηγικής «Ενιαία Υγεία».
Σύμφωνα, μάλιστα, με τα πρόσφατα δεδομένα από το πανευρωπαϊκό σύστημα επιδημιολογικής επιτήρησης μικροβιακής αντοχής EARS-Net, τα πλείστα περιστατικά λοιμώξεων με ανθεκτικά βακτήρια καταγράφονται σε νοσηλευτήρια και ειδικότερα στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, ενώ η νοσηρότητα και θνησιμότητα, που αποδίδεται σε τέτοιου είδους λοιμώξεις με ανθεκτικά βακτήρια, είναι παρόμοιου μεγέθους με αυτές του συνόλου των περιστατικών γρίπης, φυματίωσης και HIV/AIDS.
Το θέμα συζητήθηκε εκτενώς στο πλαίσιο ενημερωτικού σεμιναρίου για τη μικροβιακή αντοχή στην Ευρώπη, που διοργάνωσε το Διεθνές Ινστιτούτο Κύπρου για την Περιβαλλοντική και Δημόσια Υγεία του ΤΕΠΑΚ, με αφορμή την Παγκόσμια Εβδομάδα Ευαισθητοποίησης για την Ορθολογική χρήση των Αντιβιοτικών. Κεντρικός ομιλητής ήταν ο Δρ Διαμαντής Πλαχούρας, ανώτερος εμπειρογνώμονας όσον αφορά τη μικροβιακή αντοχή και τις λοιμώξεις, που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη, στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) στη Στοκχόλμη.
Όπως αναφέρθηκε στο πλαίσιο του σεμιναρίου, πρόσφατα δεδομένα από το πανευρωπαϊκό σύστημα επιδημιολογικής επιτήρησης μικροβιακής αντοχής EARS-Net καταδεικνύουν τη μεγάλη αύξηση στις αναφορές του Ακινητοβακτηριδίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης των λοιμώξεων, που οφειλόταν στο εν λόγω ανθεκτικό μικρόβιο στο αντιβιοτικό καρβαπενέμη, καταγράφηκε τα πρώτα χρόνια της πανδημίας της νόσου του κορωνοϊού.
Συγκεκριμένα, ο συνολικός αριθμός λοιμώξεων με το Ακινητοβακτηρίδιο, που αναφέρθηκαν το 2020–2021, αυξήθηκαν κατά 57% σε σύγκριση με το 2018–2019 προ πανδημίας, με τον αριθμό των αναφορών να αυξάνεται κατά 114% και το ποσοστό αντοχής στο αντιβιοτικό καρβαπενέμη να αυξάνεται από 48% το 2018–2019 σε 66% το 2020–2021.
Σημειώνεται ότι οι λοιμώξεις του κυκλοφορικού με το εν λόγω μικρόβιο εμφανίζονται συχνότερα σε ασθενείς της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας, ενώ η μικροβιακή αντοχή του Ακινητοβακτηριδίου και άλλων ανθεκτικών μικροβίων περιπλέκει περαιτέρω τη θεραπεία σοβαρών λοιμώξεων σε ευάλωτες ομάδες ασθενών.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε και στην πολύ συχνή χρήση αντιμικροβιακών φαρμάκων σε νοσηλευτήρια και ειδικότερα σε χώρες της νότιας Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων της Κύπρου, της Ελλάδας και της Ιταλίας.
Αξίζει ακόμη να καταγραφεί ότι η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών γίνεται πέραν από την κοινότητα και τα νοσηλευτήρια και στην κτηνοτροφία.
Υπενθυμίζεται ότι, όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενο δημοσίευμα, η Κύπρος είναι «πρωταθλήτρια» στη χρήση αντιμικροβιακών σκευασμάτων στην κτηνοτροφία, σύμφωνα με την Έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ), με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το ζήτημα της μικροβιακής αντοχής.
Κληθείς να σχολιάσει τα δεδομένα, ο Δρ Κωνσταντίνος Τσιούτης, ειδικός παθολόγος με εξειδίκευση στον έλεγχο και την πρόληψη λοιμώξεων, ανέφερε ότι «η μικροβιακή αντοχή είναι αποτέλεσμα αλυσιδωτής σχέσης μεταξύ περιβάλλοντος – κοινωνίας – νοσηλευτηρίων, που επηρεάζεται από ατομικές και συλλογικές πρακτικές».
Σημείωσε ότι «οι πρακτικές αυτές συνοπτικά κατατάσσονται σε μέτρα πρόληψης, μετάδοσης λοιμώξεων, πρακτικές χορήγησης αντιμικροβιακών, συμπεριφορές και πολιτικές υγείας.
Με απλά λόγια, σε έναν χώρο όπως ένα νοσοκομείο, η κοινότητα, η γεωργία, η κτηνοτροφία, η κτηνιατρική, αν υπάρχει υπερβολική χρήση αντιβιοτικών, αυτά ασκούν πίεση στον υπάρχοντα μικροβιακό πληθυσμό, οδηγώντας σε επιβίωση των ανθεκτικών μικροβίων, τα οποία στη συνέχεια διασπείρονται και τελικά επικρατούν», επεσήμανε ακολούθως.
«Παράλληλα», συμπλήρωσε, «η ανεπαρκής εφαρμογή μέτρων πρόληψης μετάδοσης λοιμώξεων, είτε πρόκειται για υγιεινή χεριών, απομόνωση των ασθενών με ανθεκτικά μικρόβια, είτε άλλες συγκεκριμένες πρακτικές, ευνοεί τη διασπορά αυτή».
Εξήγησε ότι «όταν, λοιπόν, τα ανθεκτικά μικρόβια επικρατούν, αυξάνουν την ανάγκη χρήσης προωθημένων αντιβιοτικών, τα οποία συνήθως έχουν μεγαλύτερο κόστος, περισσότερες παρενέργειες ή απαιτούν ενδοφλέβια χορήγηση».
Ο Δρ Τσιούτης τόνισε ακολούθως ότι «το κόστος της μικροβιακής αντοχής σε χρήμα και σε υγεία είναι τεράστιο σε παγκόσμιο επίπεδο, πόσο μάλλον σε χώρες, όπου είναι ήδη προχωρημένο το πρόβλημα και αμέσως φαίνεται πόσο αναγκαία είναι η πολυδιάστατη προσέγγιση με διάθεση πόρων, χρόνου και εξειδίκευσης».
Καταληκτικά ανέφερε ότι «στην Κύπρο το μέγεθος του προβλήματος της μικροβιακής αντοχής και των νοσοκομειακών λοιμώξεων καταγράφηκε ήδη σε δικές μας μελέτες τα τελευταία 15 χρόνια και η αντιμετώπιση απαιτεί την άμεση κατάρτιση εθνικής στρατηγικής, που να βασίζεται σε ολιστική προσέγγιση και σε διοικητική και πολιτική στήριξη σε βάθος χρόνου».
Yπ. Υγείας: Πολυεπίπεδη και διατομεακή προσέγγιση
«Χρειάζεται μια μακροπρόθεσμη, πολυεπίπεδη και διατομεακή προσέγγιση, σε συστηματική βάση και σε συνεργασία με όλους τους φορείς για την αντιμετώπιση του προβλήματος της μικροβιακής αντοχής, που προκαλείται από την αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών», ανέφεραν από πλευράς τους ο Δρ Λίνος Χατζηχάννας και η Δρ Μαρκέλλα Μάρκου, υπεύθυνοι για το πρόγραμμα Μικροβιακής Αντοχής και Νοσοκομειακών Λοιμώξεων του Υπουργείου Υγείας.
Κληθέντες να σχολιάσουν τα στοιχεία, υποστήριξαν ότι η μικροβιακή αντοχή και οι λοιμώξεις στα νοσοκομεία αποτελούν την «κορυφή του παγόβουνου», το αποκορύφωμα ενός προβλήματος, που δημιουργείται κατά κόρον λόγω της κατάχρησης αντιβιοτικών στην κοινότητα, γεγονός που επιτείνει την ανάγκη χρήσης ισχυρότερων αντιβιοτικών στα νοσοκομεία.
Τόνισαν ότι ως εκ τούτου, πέραν από στοχευμένες δράσεις από πλευράς των Αρχών, χρειάζεται να αλλάξουμε κουλτούρα και να κατανοήσουμε όλοι ότι είμαστε μέρος της λύσης του προβλήματος.
Σχολιάζοντας την αύξηση των λοιμώξεων με το Ακινητοβακτηρίδιο, κατά την πανδημία του κορωνοϊού, ανέφεραν ότι λόγω της πίεσης του συστήματος (μείωση κλινών, μείωση της αναλογίας προσωπικού-ασθενών, αύξηση χρήσης αντιβιοτικών) καταγράφηκε μεγαλύτερος αριθμός νοσοκομειακών λοιμώξεων.
Υποστήριξαν ότι κατά την περίοδο της πανδημίας έγινε κατάχρηση του αντιβιοτικού αζιθρομυκίνη στην κοινότητα, η οποία αβάσιμα χορηγείτο ευρέως, παρά το γεγονός ότι τα αντιβιοτικά δεν χρησιμοποιούνται για αντιμετώπιση λοιμώξεων από ιούς.
Όσον αφορά στις ενέργειες του Υπουργείου Υγείας για αντιμετώπιση του προβλήματος, σημείωσαν ότι «εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο της «Ενιαίας Υγείας», της παγκόσμιας στρατηγικής, που αποσκοπεί στην εξάπλωση της διεπιστημονικής συνεργασίας και επικοινωνίας σε όλους τους τομείς της υγείας των ανθρώπων, των ζώων και του περιβάλλοντος».
Συγκεκριμένα οι δράσεις του Υπουργείου Υγείας, όπως ανέφεραν, περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το λογισμικό επιτήρησης της κατανάλωσης αντιβιοτικών στην κοινότητα και τα νοσοκομεία, την επιτήρηση των λοιμώξεων στα νοσοκομεία, την εφαρμογή του προγράμματος επιμελητείας αντιβιοτικών (πρόγραμμα ελέγχου της χρήσης, το οποίο περιλαμβάνει και τις αναγκαίες παρεμβάσεις) και την εφαρμογή του προγράμματος πρόληψης και ελέγχου ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.
Καταληκτικά ανέφεραν ότι σχεδιάζονται και τρέχουν νέα προγράμματα προς ενδυνάμωση της λειτουργίας των επιτροπών ελέγχου λοιμώξεων στα νοσοκομεία, όπως για παράδειγμα η δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας νοσοκομειακών λοιμώξεων και κατάχρησης αντιβιοτικών στο νοσοκομειακό περιβάλλον, η οποία αναμένεται ότι θα λειτουργήσει το 2025 και θα βοηθήσει στην καλύτερη επιτήρηση, μέσω της συγκέντρωσης των στοιχείων σε ένα κεντρικό σύστημα.
ΠΗΓΗ: philenews.com
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE