Η Ευρώπη ψάχνει τον εαυτό της, και που να τον βρει! Πώς αντιλαμβάνεται η Ε.Ε. τον εαυτό της και την θέση της στον κόσμο;
Η …χαμογελστή Καγκελάριος της Γερμανίας, Άγγελα Μέρκελ, στο Βερολίνο. EPA, MICHAEL TIMM / POOL
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Στις Πολιτείες οι αποφάσεις για τις αμβλώσεις, μαζικές απελάσεις και στρατός κατά των μεταναστών: Το πολιτικό πρόγραμμα Τραμπ εφόσον επανεκλεγεί
Έτοιμη η Ε.Ε. να χρησιμοποιήσει τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της για την Κύπρο, λέει ο Σαρλ Μισέλ: Ανοιχτή η πόρτα για παρέμβαση των Βρυξελλών στο Κυπριακό
Από το 2005 και μετά, η Άγγελα Μέρκελ (Angela Merkel) έχει συμμετάσχει σε περισσότερες από 100 Συνόδους Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Η μεγαλύτερη διήρκεσε 90 ώρες και αφορούσε την διαπραγμάτευση για τον προϋπολογισμό της ΕΕ τον Ιούλιο του 2020.
Στην δύσκολη εποχή της πανδημίας, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων συνομιλούσαν δια τηλεδιάσκεψης σχεδόν κάθε τέσσερις εβδομάδες, γράφει η εφημερίδα Süddeutsche Zeitung.
Η άτυπη Σύνοδος Κορυφής στην Σλοβενία δεν ήταν ιδιαίτερη μόνο λόγω του ότι ήταν πραγματικά μια από τις τελευταίες με την Merkel, καθώς πολλοί αναρωτιούνται ποιος θα καλύψει το κενό που αφήνει η Καγκελάριος μετά από 16 χρόνια.
Στους τρεισήμισι μήνες που έχουν περάσει από την τελευταία συνάντηση στα τέλη Ιουνίου, έχουν συμβεί πολλά που εγείρουν ερωτηματικά σχετικά με το πώς αντιλαμβάνεται η ΕΕ τον εαυτό της και την θέση της στον κόσμο.
Η ανταπόκριση του Matthias Kolb από τις Βρυξέλλες αναφέρει, μεταξύ άλλων:
Τίτλος: «Η Ευρώπη ψάχνει τον εαυτό της»
Υπότιτλος: «Η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ θα ασχοληθεί με τις συνέπειες της καταστροφής στο Αφγανιστάν και την συμφωνία για την προμήθεια υποβρυχίων μεταξύ ΗΠΑ και Αυστραλίας. Αντέδρασε υπερβολικά ο Emmanuel Macron πάνω στην οργή του για την Ουάσινγκτον;»
Η καταστροφή του Αφγανιστάν, οι κακές σχέσεις με την Κίνα και τέλος η νέα Εταιρική Σχέση Ασφαλείας Aukus μεταξύ Βρετανών, Αμερικανών και Αυστραλών, την οποία οι ηγέτες της ΕΕ πληροφορήθηκαν από τα ΜΜΕ, αποτελούν επαρκείς λόγους για μια «στρατηγική συζήτηση σχετικά με τον ρόλο της ΕΕ στην διεθνή σκηνή», την οποία ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της ΕΕ Charles Michel σκοπεύει να καθοδηγήσει στο πλαίσιο ανεπίσημου γεύματος εργασίας.
Ωστόσο, αυτή η συζήτηση αναμένεται να είναι μόνο το προοίμιο δύσκολων συζητήσεων με τεράστια περιθώρια αντιπαράθεσης και διχασμού.
Γιατί οι εικόνες που προέκυψαν κατά την χαοτική αποχώρηση των δυτικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν όχι μόνο προκάλεσαν ανησυχίες για ένα ακόμα κύμα προσφύγων, αλλά έθεσαν και το ερώτημα του κατά πόσο αξιόπιστες είναι οι ΗΠΑ ως εταίροι με Πρόεδρο τον Joe Biden και κατέδειξαν ότι η ΕΕ είναι και θα παραμείνει στρατιωτικά νάνος για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αν και πολλοί διπλωμάτες χαρακτήρισαν τα γεγονότα στο Αφγανιστάν ως «καταστροφή», δεν συγκλήθηκε ειδική σύνοδος κορυφής τον Αύγουστο. Ο ανεπίσημος λόγος; Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων δεν θα μπορούσαν να επιδείξουν αποτέλεσμα και έτσι θα έκαναν ακόμα πιο εμφανή την αδυναμία της ΕΕ. Αντίθετα, οι συζητήσεις συνεχίζουν να πελαγοδρομούν.
Το αίτημα για μια Δύναμη Ταχείας Επέμβασης της ΕΕ που θα περιλαμβάνει 5.000 στρατιώτες και θα είναι σε θέση να εγγυηθεί την ασφάλεια ενός αεροδρομίου, όπως αυτό στην Καμπούλ, υποστηρίζεται κυρίως από τον Emmanuel Macron, ο οποίος προωθεί την ιδέα της περισσότερης «ευρωπαϊκής κυριαρχίας».
Ο Γάλλος Πρόεδρος δεν βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος στην Σλοβενία, μόνο επειδή η κυβέρνησή του αναλαμβάνει την εκ περιτροπής Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ τον Ιανουάριο και επειδή αναμφίβολα πιστεύει ότι θα διαδεχθεί τη Merkel ως το σημαντικό πρόσωπο στις Συνόδους Κορυφής. Από τον Macron αναμένεται και να εξηγήσει την αντίδρασή του στην Συμμαχία Aukus, την οποία πολλοί θεωρούν «υπερβολική».
Το ότι το Παρίσι είναι εξοργισμένο, επειδή η Αυστραλία ακύρωσε χωρίς προειδοποίηση την σύμβαση 50 δις ευρώ με τη γαλλική εταιρεία Naval Group για την παράδοση υποβρυχίων, είναι κάτι που συμμερίζονται όλοι οι εταίροι στην ΕΕ, όπως και το αίτημα για παροχή αλληλεγγύης.
«Εάν ένα θέμα είναι ιδιαίτερα σημαντικό για κάποιο κράτος-μέλος, λαμβάνει υποστήριξη», λέει Πρέσβης στην ΕΕ. Άλλωστε, όλες οι κυβερνήσεις γνωρίζουν ότι θα μπορούσαν να βρεθούν σε παρόμοια κατάσταση.
Πολλές κυβερνήσεις παρακολούθησαν με ανησυχία μετά την αποτυχία στο Αφγανιστάν και την συμφωνία Aukus, καθώς ο Αμερικανός Πρόεδρος Biden συμπεριφέρθηκε για δεύτερη φορά πεισματάρικα και εγωιστικά, όπως έκανε ο προκάτοχός του Donald Trump. Επιπλέον, ο Biden συνεχίζει επίσης την αντι-κινεζική πολιτική του προκατόχου του.
Το γεγονός όμως ότι ο Macron θέλησε να αναβάλει την έναρξη του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας στο Πίτσμπουργκ λόγω της οργής του για την Ουάσινγκτον θεωρήθηκε υπερβολικό, και μάλιστα όχι μόνο από τους Σκανδιναβούς, τις χώρες της Βαλτικής και τους Ολλανδούς, οι οποίοι παραδοσιακά προωθούν το ελεύθερο Εμπόριο και την εγγύτητα στην Ουάσινγκτον.
Στις προσπάθειές του να καταστήσει το Aukus ζήτημα της ΕΕ, ο Macron υποστηρίζεται από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου Charles Michel και την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen. Ωστόσο, δεν καταγράφηκαν παρόμοιες δηλώσεις από άλλους αρχηγούς κρατών ή κυβερνήσεων.
Το γεγονός ότι ο Macron είχε τελικά τηλεφωνική επικοινωνία με τον Biden καταγράφηκε προσεκτικά και έγινε δεκτό με ανακούφιση και σκεπτικισμό.
«Θα θέλαμε να μάθουμε τι θα γίνει από εδώ και πέρα σε επίπεδο ΕΕ. Δεν είναι δυνατόν οι Γάλλοι να συνάπτουν διμερείς συμφωνίες με τις ΗΠΑ και μόνο αυτοί επωφελούνται», λέει διπλωμάτης της ΕΕ.
Η κατηγορία ότι η Γαλλία επιχειρεί να επιβάλει τα εθνικά της συμφέροντα μέσω των προτάσεών της σε επίπεδο ΕΕ δεν είναι καινούργια. Ωστόσο, αυτή η υποψία έρχεται σε αντίθεση με την άποψη ότι ο Macron αναπόφευκτα θα γίνει ο ισχυρός άνδρας στην Ευρώπη, διότι σε σύγκριση με τον Olaf Scholz ή τον Armin Laschet συμμετέχει σε Συνόδους Κορυφής της ΕΕ τεσσεράμισι χρόνια περισσότερο.
«Δεν νομίζω ότι θα υπάρξει οποιοδήποτε κενό μετά την Merkel», δηλώνει πρόσωπο με πολυετή εμπειρία στην Ευρωπαϊκή Πολιτική. Γιατί και μόνο το γερμανικό ΑΕΠ, το οποίο είναι σχεδόν 50% υψηλότερο από αυτό της Γαλλίας, καθιστά πρόσωπα-κλειδιά όλους τους εκπροσώπους της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης στις Βρυξέλλες. Και κάθε Καγκελάριος θα διαθέτει αυτοπεποίθηση και θα αντιμετωπίζεται με θαυμασμό από όλους.
Φυσικά και η Merkel προώθησε πολλά (όπως η Επενδυτική Συμφωνία με την Κίνα) ή απέτρεψε (σκληρές κυρώσεις κατά της Τουρκίας), αλλά πάντα έδειχνε ενδιαφέρον για τις ανάγκες των μικρών χωρών και σε αμέτρητες συνομιλίες έχτισε μια σχέση εμπιστοσύνης από την οποία ο επίδοξος διάδοχός της Macron απέχει πολύ. «Μόλις έχασε την ευκαιρία με την Aukus να αποδειχθεί γεφυροποιός», λέει ο γνώστης προσώπων και πρα .
Η πίεση του Macron για στην Πολιτική Άμυνας της ΕΕ αντιμετωπίζεται συχνά στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη ως επίθεση στο ΝΑΤΟ. Υπάρχει ο φόβος ότι οι ΗΠΑ, των οποίων η στρατιωτική δύναμη εγγυάται την προστασία από την Ρωσία, θα μπορούσαν να αποσυρθούν από την ήπειρο. Οι πολυετείς σχέσεις του Macron με τον Ρώσο Πρόεδρο Wladimir Putin δεν έχουν συντελέσει ιδιαίτερα, ώστε να διαλυθούν αυτές τις επιφυλάξεις.
Γι’ αυτό και ειδικά οι χώρες στον Βορρά και την Ανατολή της Ευρώπης είναι πιθανό να φρενάρουν τα σχέδια της Γαλλίας σε σχέση με την ταχεία ανάπτυξη των στρατιωτικών ικανοτήτων της ΕΕ. Το Αμυντικό Σύμφωνο μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδας, το οποίο μόλις υπογράφηκε, θεωρείται από πολλούς ως απόδειξη της ισχυρογνωμοσύνης του Παρισιού. Η ανοιχτή υποστήριξη προς την Αθήνα από την ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη της ΕΕ, φοβούνται κάποιοι, θα μπορούσε να δυσχεράνει την εξομάλυνση των σχέσεων της Ένωσης με την Τουρκία.
Ακόμη και σε σχέση με την Σύνοδο Κορυφής για τα Δυτικά Βαλκάνια την Τετάρτη επικρίνεται από ορισμένους ο ρόλος του Macron: Το Παρίσι δίσταζε για μεγάλο χρονικό διάστημα να συμπεριλάβει τη λέξη «διεύρυνση» στο σχέδιο της τελικής δήλωσης λόγω της ανησυχίας για την Marine Le Pen.
Οι Δανοί και οι Ολλανδοί είναι εξίσου δύσπιστοι. Αυτός είναι ένας από τους λόγους, για τους οποίους η έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών με την Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία έχει επανειλημμένα αναβληθεί. Σύμφωνα με τους επικριτές, αυτό δεν αποτελεί δείγμα μεγάλης στρατηγικής προνοητικότητας. Το ερώτημα που θέτουν είναι: Πώς θα λαμβάνεται στα σοβαρά η Ευρώπη στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, αν δεν αντιμετωπίζεται ως αξιόπιστος εταίρος στην γειτονιά της;
Μετά την αποχώρηση της Merkel, οι Viktor Orbán und Mark Rutte είναι οι μόνοι που παρακολουθούν τις Συνόδους Κορυφής της ΕΕ εδώ και περισσότερα από δέκα χρόνια. Δεδομένου ότι ο αυταρχικός Ούγγρος είναι σε μεγάλο βαθμό απομονωμένος και ο χτυπημένος από σκάνδαλα Ολλανδός ηγείται αυτήν την στιγμή μίας κυβέρνησης λίγων μηνών, ένα άλλο πρόσωπο δίπλα στον Macron βγαίνει μπροστά.
Ως πρώην Πρόεδρος της ΕΚΤ και εγγυητής της σταθερότητας κατά την διάρκεια της οικονομικής κρίσης, ο Ιταλός Πρωθυπουργός Mario Draghi διαθέτει αυθεντία που πλησιάζει εκείνη της Merkel.
Διπλωμάτες λένε ότι όλοι ακούν προσεκτικά, όταν ο Draghi παίρνει το λόγο. Ο Ιταλός όχι μόνο ζητεί από την ΕΕ να λάβει μια πιο σκληρή θέση έναντι της Κίνας, αλλά πάνω απ’ όλα θέλει να προωθήσει μια μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας.
Όπως και πολλούς άλλους, τον απασχολεί ένα ζήτημα που θα συζητηθεί το αργότερο κατά την τακτική Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 21 και 22 Οκτωβρίου: Οι ραγδαία αυξανόμενες τιμές στην Ενέργεια που πλήττουν κυρίως τους φτωχούς. Αυτό δημιουργεί μια δυναμική που θα μπορούσε να αμφισβητήσει περαιτέρω την εφαρμογή των φιλόδοξων στόχων της ΕΕ για το Κλίμα.
Ακόμα κι αν η Angela Merkel σύντομα δεν θα ταξιδεύει πλέον στις Συνόδους Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, θα εξακολουθούν να υπάρχουν ευαίσθητα ζητήματα που θα μπορούν να επιλυθούν μόνο με υπομονή, χρήματα και ικανότητα επίτευξης συμβιβασμών.
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE