Novichok, στο αίμα του Ναβάλνι: Το πιο ισχυρό τοξικό όπλο που κατασκεύασε η Σοβιετική Ένωση
File photo: Διαδηλώτρια στην Αγία Πετρούπολη με πλακάτ που γράφει «Ο Ναβάλνι δηλητηριάστηκε». EPA/ANATOLY MALTSEV
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Το όνομα Novichok σημαίνει «νεοφερμένος» στα ρωσικά και αναφέρεται σε μια ομάδα προηγμένων τοξικών ουσιών που πλήττει το κεντρικό νευρικό σύστημα και αναπτύχθηκε από τη Σοβιετική Ένωση στις δεκαετίες του 1970 και του 1980.
Η υπόθεση έρχεται και πάλι στην επιφάνεια από τις αναλύσεις που έγιναν στο αίμα του Ρώσου ηγέτη της αντιπολίτευσης Ναβάλνι που μεταφέρθηκε σε κώμα στη Γερμανία, μετά την δηλητηρίαση του στη Σιβηρία.
Οι τοξικές αυτές ουσίες ήταν γνωστές ως χημικά όπλα τέταρτης γενιάς και αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο ενός σοβιετικού προγράμματος με την ονομασία Foliant.
Το Novichok είναι μια σειρά από δυαδικά χημικά όπλα. Οι Ρώσοι επιστήμονες που ανέπτυξαν τις συγκεκριμένες ουσίες, ισχυρίζονται ότι είναι οι πιο θανατηφόροι που έχουν γίνει ποτέ. Πιθανώς πέντε έως οκτώ φορές πιο ισχυρές από το VX, και έως και δέκα φορές πιο ισχυρές από Σομάν (μία από τις τοξικότερες ουσίες που έχουν ποτέ κατασκευαστεί. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν χαρακτηρίσει το όπλο ως «Όπλο Μαζικής Καταστροφής» και κατά συνέπεια (Απόφαση υπ’ αριθμόν 687 των Ηνωμένων Εθνών), η παραγωγή του είναι αυστηρά ελεγχόμενη και η αποθήκευσή του έχει ανακηρυχθεί παράνομη).
Πέντε παραλλαγές Novichok πιστεύεται ότι έχουν προσαρμοστεί για στρατιωτική χρήση. Το πιο ευέλικτο είναι το A-232 (Novichok-5).
Παρότι δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ σε συρράξεις υπάρχουν εκτιμήσεις ότι χρησιμοποιείται μεμονωμένα ως όπλο για πολιτικές δολοφονίες ή απόπειρες δολοφονίας.
Η βρετανική κυβέρνηση έχει αποφανθεί ότι ένα στέλεχος novichok χρησιμοποιήθηκε στη δηλητηρίαση των Sergei και Yulia Skripal στο Salisbury, Wiltshire της Αγγλίας τον Μάρτιο του 2018. Και αυτό επιβεβαιώθηκε από τέσσερα εργαστήρια σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με τον Οργανισμό Απαγόρευσης Χημικών Όπλων (OPCW).
Από την πλευρά της επισήμως σήμερα η Ρωσία αρνείται ότι παράγει Novichok.
Ωστόσο, η ουσία Novichok ήταν γνωστή στις περισσότερες δυτικές μυστικές υπηρεσίες από τη δεκαετία του 1990. Το 2016 Ιρανοί χημικοί συνέθεσαν πέντε παράγοντες Novichok για ανάλυση και παρήγαγαν λεπτομερή φασματικά δεδομένα μάζας τα οποία προστέθηκαν στον Οργανισμό για την Απαγόρευση Χημικών Όπλων Κεντρική Αναλυτική Βάση δεδομένων.
Προηγουμένως, δεν υπήρχαν λεπτομερείς περιγραφές των φασματικών ιδιοτήτων τους στην ανοιχτή επιστημονική βιβλιογραφία. Μια μικρή ποσότητα του παράγοντα Α-230 ισχυρίστηκε επίσης ότι συντέθηκε στην Τσεχική Δημοκρατία το 2017 με σκοπό τη λήψη αναλυτικών δεδομένων για να βοηθήσει στην άμυνα ενάντια σε αυτές τις νέες τοξικές ενώσεις.
Αυτό που προκύπτει από τα δεδομένα τα οποία έχουν γίνει γνωστά είναι ότι το συγκεκριμένο τοξικό όπλο σχεδιάστηκε ώστε:
να μην είναι ανιχνεύσιμο με χρήση τυπικού εξοπλισμού ανίχνευσης του ΝΑΤΟ της δεκαετίας του 1970 και του 1980 και να διαπερνά όλα τα συστήματα προστασίας εκείνης της εποχής.
Μερικοί από αυτούς τους παράγοντες είναι δυαδικά όπλα, στα οποία οι πρόδρομοι για τους νευρικούς παράγοντες αναμιγνύονται σε ένα πυρομαχικό για να παράγουν τον παράγοντα λίγο πριν από τη χρήση του. Οι πρόδρομοι είναι γενικά σημαντικά λιγότερο επικίνδυνοι από τους ίδιους τους πράκτορες, επομένως αυτή η τεχνική καθιστά τον χειρισμό και τη μεταφορά των πυρομαχικών πολύ πιο απλή.
Επιπρόσθετα, οι πρόδρομοι για τους παράγοντες είναι συνήθως πολύ πιο εύκολο να σταθεροποιηθούν από τους ίδιους τους παράγοντες, επομένως αυτή η τεχνική καθιστά επίσης δυνατή την αύξηση της διάρκειας ζωής των παραγόντων.
HJ με πληροφορίες από wikipedia