Η μετατροπή σε τζαμί της εκκλησίας του Αγίου Σωτήρα εν τη Χώρα: Ζει τις τελευταίες ώρες…
File photo: Άποψη των τοιχογραφιών και ψηφιδωτών της περίφημης Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη. EPA, SEDAT SUNA
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Στις 21 Αυγούστου, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν επιβεβαίωσε, με διάταγμα, τη μετατροπή της εκκλησίας σε τζαμί. Μια τελευταία πολύ συμβολική μετατροπή που επιβεβαιώνει την αναδίπλωση και την ισλαμο-εθνικιστική στροφή της εξουσίας.
Τα παραπάνω γράφει η εφημερίδα La Croix σε ανταπόκριση της Cécile Pierre-Magnan, με τίτλο: «Στην Κωνσταντινούπολη, ο Αγιος Σωτήρας εν τη Χώρα ζει τις τελευταίες ώρες»
Χτισμένη τον 5ο αιώνα από τους Βυζαντινούς, η εκκλησία του του Αγίου Σωτήρος εν τη Χώρα, ή Kariye στα τουρκικά, μετατράπηκε σε τζαμί μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς το 1453, και στη συνέχεια σε μουσείο μετά τον Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αυτή η απόφαση έρχεται μετά από μια σειρά παρόμοιων μετατροπών: το Μουσείο της Αγίας Σοφίας στο Iznik, το Μουσείο στη Τραπεζούντα και η θεαματική μετατροπή του Μουσείου της Αγίας Σοφίας, ένα εμβληματικό μνημείο της ταυτότητας της Κωνσταντινούπολης, τον περασμένο Ιούλιο.
Αυτή η διαγραφή μέρους της πολυπολιτισμικότητας της χώρας θυμίζει τις σκοτεινές μέρες της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ενώ ο φιλοκυβερνητικός τύπος χαιρέτισε την είδηση, αυτή η τελευταία κίνηση προκάλεσε μικρή αντίδραση στην Τουρκία.
«Είναι ένα ιδεολογικό μήνυμα», καταγγέλλει ο Βυζαντινολόγος Engin Akyürek σε συνέντευξή του στο διαδικτυακό κανάλι ειδήσεων Medyascope. «Αυτό είναι το καλύτερα διατηρημένο κτίριο από το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Οι τοιχογραφίες και τα ψηφιδωτά του είναι το καλύτερο παράδειγμα των καλλιτεχνικών τεχνικών της περιόδου, οι οποίες στη συνέχεια εξαπλώθηκαν στα Βαλκάνια και την Ευρώπη. Για εμάς, ανεξάρτητα από τη χρήση του κτιρίου, το πιο σημαντικό είναι να μπορούμε να το συντηρούμε όσο το δυνατόν καλύτερα», επιμένει, συνοψίζοντας παράλληλα τις ανησυχίες του επιστημονικού κόσμου.
Ιστορικά Κωσταντινοπολίτης και πάντα εγκατεστημένος στις ακτές του Χρυσού Κέρατος, ο Έλληνας Ορθόδοξος Πατριάρχης, Βαρθολομαίος Ι, καταδίκασε τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας και του Αγίου Σωτήρος εν τη Χώρα, την Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου:
«Οι πολιτικοί ηγέτες πήραν βιαστικά μια απόφαση, σαν να μην ήταν αρκετά τα τζαμιά στην Κωνσταντινούπολη, σαν να υπήρχε έλλειψη χώρων λατρείας για τους πιστούς της επικρατούσας θρησκείας. Αυτή η απόφαση μας προσβάλλει στην ταυτότητά μας, την ιστορία μας και τον πολιτισμό μας».
Ο Λάκης Βίνγκας, πρόεδρος του συλλόγου Rumvader, ο οποίος εργάζεται για τη διατήρηση της ελληνικής ορθόδοξης κληρονομιάς της Τουρκίας, μοιράζεται το ίδιο αίσθημα θλίψης, αναμεμειγμένο με θυμό.
«Αυτό που κάνει την Κωνσταντινούπολη τόσο ξεχωριστή είναι το κοσμοπολίτικο παρελθόν της. Δυστυχώς, τώρα μια ταυτότητα υπερισχύει των άλλων. Ο πολιτισμός θυσιάζεται στον βωμό της πολιτικής».
«Στην περίπτωση της εκκλησίας του Αγίου Σωτήρος εν τη Χώρα, όπως και στην περίπτωση της Αγίας Σοφίας, έχει ως στόχο να ευχαριστήσει το εκλογικό σώμα του (του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν), για να ταπεινώσει τους Έλληνες και τους Κεμαλιστές, τους πλέον αποφασισμένους να διατηρήσουν την κληρονομιά του Ατατούρκ άθικτη», εξηγεί υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας ένας καθολικός υπεύθυνος.
«Οι Καθολικοί στην Τουρκία δεν επηρεάζονται. Ωστόσο, μοιράζονται την ανησυχία πολλών να βλέπουν τη χώρα να αποκλίνει προς έναν ολοένα και πιο επιθετικό εθνικισμό », είπε, υπενθυμίζοντας ότι αυτά τα μνημεία είχαν μετατραπεί σε μουσείο μετά από την βούληση του ιδρυτή της Δημοκρατίας.
Πολλοί παρατηρητές πιστεύουν ότι ο Ερντογάν, αποδυναμωμένος εσωτερικά από μια αδύναμη οικονομία και έλλειψη πολιτικής προοπτικής, αντισταθμίζει με μια επιθετική εξωτερική πολιτική. Σε σύγκρουση με την Ελλάδα στην ανατολική Μεσόγειο, η μετατροπή της Αγίας Σοφίας και του Αγίου Σωτήρος εν τη Χώρα είναι ένα ισχυρό μήνυμα που αποστέλλεται στην Ευρώπη, αλλά κυρίως είναι ένας τρόπος να συνταχθούν οι ισλαμο-εθνικιστικές πίσω από αυτόν.
ΠΗΓΗ: La Croix σε ανταπόκριση της Cécile Pierre-Magnan