Δυστυχώς τα περισσότερα κράτη της Ε.Ε. πιέζουν για διπλωματικά μέσα: Όχι κυρώσεις στην Τουρκία!
FILE PHOTO: O Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, σε χαιρετισμό με αγκώνες, λόγω πανδημίας. EPA, FATIH AKTAS HANDOUT
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Όταν ο Josep Borrell παρουσίασε τις σκέψεις του για νέες κυρώσεις κατά της Τουρκίας στο τέλος της περασμένης εβδομάδας, η δυσαρέσκειά του ήταν εμφανής, γράφει η εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung.
Το ρεπορτάζ είναι του ανταποκριτή της εφημερίδας στις Βρυξέλλες Thomas Gutschker.
Τίτλος του κειμένου: «Κυρώσεις κατά της Τουρκίας;» Υπότιτλος: «Τα περισσότερα κράτη της ΕΕ πιέζουν για διπλωματικά μέσα στη διαμάχη στο Αιγαίο».
Αναφέρει, μεταξύ άλλων:
Αρχικά ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική εξήγησε πως θεωρεί ως κύριο καθήκον του το να «δημιουργεί χώρο για διάλογο». Στη συνέχεια ανέφερε εν συντομία ότι οι διαδικασίες, με τις οποίες η ΕΕ θα επιβάλλει πάγωμα τραπεζικών λογαριασμών και απαγορεύσεις ταξιδιών λόγω των γεωτρήσεων για την εύρεση φυσικού αερίου στην Κύπρο θα πρέπει κατά την επιθυμία των Υπουργών Εξωτερικών να «επιταχυνθούν».
Στο τέλος είπε μια ξερή πρόταση: «Συμφωνούμε ότι, εφόσον δεν υπάρξει πρόοδος στην αντιμετώπιση της Τουρκίας, θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε έναν κατάλογο περαιτέρω περιοριστικών μέτρων, τα οποία θα μπορούσαν να συζητηθούν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 24-25 Σεπτεμβρίου». Δύο φορές είπε στην ίδια πρόταση τη φράση «θα μπορούσε» -δεν θα μπορούσε να είχε χρησιμοποιηθεί μία πιο προσεκτική διατύπωση.
Ο Ισπανός αποκάλυψε τι υπήρχε στον κατάλογο μόνο όταν ρωτήθηκε. Ο Borrell είχε ήδη στα μέσα Ιουλίου λάβει εντολή να επεξεργαστεί τέτοιες επιλογές. Οι Κύπριοι και οι Έλληνες επέμεναν ως προς αυτό. Μόνο υπό αυτήν την προϋπόθεση θα επέτρεπαν στον Borrell να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις με την Άγκυρα για το πώς μπορεί να διευθετηθεί η διαμάχη για τις γεωτρήσεις προς εύρεση πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική σκιαγράφησε δύο επίπεδα κλιμάκωσης.
Το πρώτο: Οι κυρώσεις θα μπορούσαν να στραφούν όχι μόνο εναντίον ιδιωτών, αλλά και εταιρειών που συμμετέχουν στις γεωτρήσεις. Για παράδειγμα, η ΕΕ θα μπορούσε να θέσει τα γεωτρητικά και ερευνητικά πλοία σε λίστες κυρώσεων και να τους απαγορεύσει να καταπλέουν σε λιμάνια. Θα μπορούσε επίσης να εμποδίσει την πρόσβαση των εταιρειών στην ευρωπαϊκή τεχνολογία και σε ανταλλακτικά. Επιπλέον, θα μπορούσε να βάλει στο στόχαστρο τράπεζες που χρηματοδοτούν τέτοιες δραστηριότητες.
«Οτιδήποτε σχετίζεται με το ίδιο το πρόβλημα» -έτσι το έθεσε ο Borrell. Εάν αυτό δεν βοηθήσει, η ΕΕ θα μπορούσε να επιλέξει το δεύτερο επίπεδο κλιμάκωσης: Τιμωρητικά μέτρα εναντίον άλλων οικονομικών τομέων, «όπου η τουρκική οικονομία συνδέεται στενότερα με την ευρωπαϊκή οικονομία».
Ο Borrell δεν το εξήγησε περισσότερο, αλλά φυσικά έρχεται αμέσως στο μυαλό η Τελωνειακή Ένωση. Στην πραγματικότητα η Άγκυρα θέλει να την επεκτείνει, η ΕΕ θα μπορούσε αντίθετα να την περιορίσει. Οι κύριοι αποδέκτες ήταν ικανοποιημένοι. Η Αθήνα και η Λευκωσία είχαν συνδυάσει τις κυρώσεις εναντίον της Λευκορωσίας με περαιτέρω κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας.
Ο οικοδεσπότης Υπουργός Εξωτερικών Heiko Maas είχε μεν απορρίψει τη διασύνδεση -διαφορετικά η ΕΕ θα καθίστατο ανίκανη να ενεργήσει-, στο τέλος, ωστόσο, έπρεπε να υπάρξει συμβιβασμός, αλλιώς τίποτα δεν θα κινείτο σε σχέση με τη Λευκορωσία.
Στο άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών μόνο δύο άλλες χώρες, εκτός από την Ελλάδα και την Κύπρο, τάχθηκαν υπέρ μιας «σκληρής γραμμής» έναντι της Άγκυρας:
Η Γαλλία και η Αυστρία. Η Βιέννη είναι εδώ και πολύ καιρό το μόνο κράτος-μέλος που ζητά την επίσημη διακοπή των de facto παγωμένων ενταξιακών συνομιλιών με την Άγκυρα. Το Παρίσι, με τη σειρά του, αναμίχθηκε άμεσα στη διαμάχη με την Τουρκία και έστειλε φρεγάτες. Τα πλοία συμμετείχαν μάλιστα και σε ελληνική στρατιωτική άσκηση που πραγματοποιήθηκε παράλληλα με τη συνάντηση του Βερολίνου και επικρίθηκε εκεί.
Οι υποστηρικτές της σκληρής γραμμής υποστηρίζουν ότι ο Τούρκος Πρόεδρος Erdogan θα σταματήσει τις προκλήσεις του μόνο εάν τεθεί υπό τη μεγαλύτερη δυνατή πίεση.
Οι Maas, Borrell και οι περισσότερες άλλες χώρες δεν το πιστεύουν. Αντίθετα, φοβούνται ότι ο Erdogan θα συνεχίσει να κλιμακώνει τη διαμάχη, εάν βρεθεί τώρα στη γωνία. Ο Γερμανός Υπουργός Εξωτερικών και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική διαπραγματεύθηκαν κατά τις περασμένες εβδομάδες εντατικά με την τουρκική πλευρά. Στις αρχές Αυγούστου, η χαλάρωση φάνηκε να βρίσκεται κοντά.
Η Αθήνα και η Άγκυρα θα ανακοίνωναν ότι ξεκινούν συνομιλίες για τα θαλάσσια σύνορα στη Μεσόγειο και ότι αποσύρουν τα στρατεύματά τους. Αλλά τότε η Ελλάδα συνήψε αιφνιδιαστικά μια συμφωνία με την Αίγυπτο για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων -ο Erdogan εξοργίστηκε και έστειλε ένα διερευνητικό πλοίο στα ύδατα, τα οποία αξιώνει η Ελλάδα. Από τότε η σύγκρουση έχει κλιμακωθεί και πάλι.
Το χρονικό περιθώριο που απομένει τώρα για τη διπλωματία εκτείνεται έως την έκτακτη συνάντηση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων σε περίπου τρεις εβδομάδες. Η συνάντηση θα αποσαφηνίσει την περαιτέρω πολιτική έναντι της Τουρκίας. Το εάν θα γίνει συζήτηση για νέες κυρώσεις ο Borrell το εξάρτησε αόριστα από την έως τότε «πρόοδο».
Οι διπλωμάτες το εξηγούν ως εξής: Η Άγκυρα θα πρέπει να αποσύρει τα πολεμικά της πλοία από τα αμφισβητούμενα ύδατα. Επιπλέον, θα πρέπει να υπάρξει προοπτική για εποικοδομητικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Κανείς δεν αναμένει ότι θα είναι σε θέση να επιλύσουν γρήγορα τα ζητήματα που σχετίζονται με το Δίκαιο της Θάλασσας.
Αντιθέτως, ο Maas κάλεσε και τις δύο πλευρές να απευθυνθούν στο Διεθνές Δικαστήριο. Αυτό ήταν μία έμμεση παραδοχή ότι οι ελληνικές αξιώσεις δεν είναι σε καμία περίπτωση ξεκαθαρισμένες -σε αντίθεση με την Κύπρο, όπου η κατάσταση είναι διαφορετική λόγω της διχοτόμησης της νήσου.
Παράλληλα με τη διπλωματική αναζήτηση λύσης, το Συμβούλιο εργάζεται για την θέση σε λίστα κυρώσεων ηγετικών στελεχών της κρατικής Turkish Petroleum Corporation. Η Κύπρος είχε ήδη προτείνει πολλά ονόματα στο τέλος του 2019. Δύο από αυτά καταχωρήθηκαν τον Φεβρουάριο.
Στα τέλη Ιουλίου, τα δύο τρίτα των κρατών-μελών εξέφρασαν επιφυλάξεις σε σχέση με πρόσθετες καταχωρήσεις, καθώς δεν ήθελαν να πυροδοτήσουν τη διαμάχη. Τώρα η κατάσταση είναι διαφορετική: Εάν τα κράτη θέλουν να επιβάλουν κυρώσεις εναντίον της Λευκορωσίας, θα πρέπει να επιβάλουν τις ίδιες κυρώσεις εναντίον και άλλων Τούρκων -γιατί οι αποφάσεις μπορούν να ληφθούν μόνον με ομοφωνία.
ΠΗΓΗ: Frankfurter Allgemeine Zeitung
Το κυνήγι των Rafale από την Ελλάδα: Το Παρίσι και η Αθήνα κοντά σε συμφωνία για τα γαλλικά μαχητικά