Le Figaro: Ο Ερντογάν εξισλαμίζει εκ νέου την Αγία Σοφία και προκαλεί ξανά την Ευρώπη
File photo: Ψηφιδωτή δέηση στο εσωτερικό της Αγίας Σοφίας με τον Ιησού Χριστό την Παναγία και τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο ΑΠΕ-ΜΠΕ, Δημήτρης Πανάγος
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Στην εφημερίδα Le Figaro δημοσιεύεται άρθρο της Anne Andlauer, με τίτλο: «Ο Erdogan εξισλαμίζει εκ νέου την Αγία Σοφία και προκαλεί ξανά την Ευρώπη»
Ο Τούρκος Πρόεδρος ανακοίνωσε το άνοιγμα της πρώην βασιλικής στην ισλαμική προσευχή αφού ένα δικαστήριο ενέκρινε την αλλαγή του υπάρχοντος καθεστώτος της από μουσείο σε τζαμί.
Αναφέρει, μεταξύ άλλων:
Γνωρίζουμε λοιπόν το όνομα του 3272ου τζαμιού στην Κωνσταντινούπολη: το «τζαμί της Αγίας Σοφίας». Εξετάζοντας την καταγγελία μιας μουσουλμανικής ένωσης, το τουρκικό συμβούλιο Επικρατείας ανακάλεσε την Παρασκευή το καθεστώς του μουσείου του χιλιετούς κτηρίου. Ο Πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan μπορεί τώρα να βασιστεί σε δικαστική απόφαση για να εκπληρώσει το όνειρο των Τούρκων Ισλαμιστών: να ανακτήσει, θρησκευτικά και πολιτικά, αυτό το σύμβολο της Κωνσταντινούπολης. (…)
Απορρίπτοντας τη δική του νομολογία, το Συμβούλιο της Επικρατείας υποστηρίζει ότι η Αγία Σοφία ήταν, μετά την Οθωμανική κατάκτηση, ιδιοκτησία του Ιδρύματος Fatih-Sultan-Mehmet-Han (που πήρε το όνομά του από τον Σουλτάνο Mωάμεθ II) και ότι το καταστατικό αυτού του Ιδρύματος εγγυάται τη χρήση της ως τζαμί, απαγορεύοντας οποιαδήποτε άλλη χρήση. Είναι σαφές ότι ο ιδρυτής της Δημοκρατίας, Atatürk, δεν θα έπρεπε ποτέ να την κάνει μουσείο. (…)
Στην πολιτική οικογένεια του αρχηγού του κράτους, η επιστροφή του θόλου της Αγίας Σοφίας στο Ισλάμ είναι ένα όνειρο τόσο παλιό όσο και η μετατροπή της σε μουσείο. «Η Αγία Σοφία είναι το σύμβολο της κατάκτησης», υποστηρίζει ο Yunus Genç, ο οποίος είναι επικεφαλής της Ένωσης της Νεολαίας της Ανατολίας στην Κωνσταντινούπολη, που συνδέεται με το ισλαμικό κίνημα Milli Görüs, στο οποίο ο Recep Tayyip Erdogan ανήκε πριν διαχωριστεί.
- «Σύμφωνα με τους νόμους του πολέμου, αυτό το μνημείο – το οποίο ήταν ιδιοκτησία του βυζαντινού αυτοκράτορα – έγινε ιδιοκτησία του Οθωμανού αυτοκράτορα, επιμένει ο Yunus Genç. Ο Μωάμεθ Β’ το κληροδότησε στους μουσουλμάνους, οπότε μας ανήκει»
Αυτός ο 40χρονος χαίρεται «φυσικά» με την ιδέα να ακούσει σύντομα το κάλεσμα για προσευχή από τους τέσσερις μιναρέδες του πρώην οθωμανικού τζαμιού. Αλλά αναγνωρίζει – και λυπάται – την πολιτική εργαλειοποίηση. «Σε τακτά χρονικά διαστήματα τις τελευταίες δεκαετίες, οι κυβερνήσεις χρησιμοποίησαν την Αγία Σοφία και το πιθανό άνοιγμα στη λατρεία για να κινητοποιήσουν το εκλογικό σώμα, παρατήρησε. Δεν έχει σημασία … Το κυριότερο είναι ότι είναι και πάλι τζαμί».
Εδώ και δεκαοκτώ χρόνια που είναι Πρόεδρος, ο Recep Tayyip Erdogan είχε αρκετό χρόνο για να ενδιαφερθεί για τη μοίρα της Αγίας Σοφίας. Δεν χρειαζόταν καν δικαστική απόφαση για να την μετατρέψει σε τζαμί. Μετά το 2018 και την καθιέρωση ενός υπερ-προεδρικού καθεστώτος, αρκεί ένα διάταγμα δικό του. Γιατί λοιπόν δεν ενήργησε νωρίτερα; Και γιατί να ενεργήσει τώρα;
«Η εξουσία αντιμετωπίζει μια κρίση εμπιστοσύνης. Το είδαμε πέρυσι, όταν υπέστη βαριές ήττες στις δημοτικές εκλογές, ειδικά στην Κωνσταντινούπολη. Εξάλλου πριν από αυτές τις εκλογές μίλησε για πρώτη φορά για το «τζαμί της Αγίας Σοφίας», αναφέρει ο Kemal Can, πολιτικός δημοσιογράφος που παρακολουθεί τη τουρκική δεξιά εδώ και δεκαετίες. Ένας από τους στόχους είναι να τεθούν αυτές οι δυσκολίες σε δεύτερο πλάνο, καταφεύγοντας σε συμβολικά πολύ ισχυρές πολιτικές ενέργειες».
Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει αυτός ο παρατηρητής, ο Recep Tayyip Erdogan δεν θα εξασφαλίσει τη νίκη στις επόμενες εκλογές, που έχουν προγραμματιστεί για το 2023, απλώνοντας το χαλί της προσευχής στο μάρμαρο της Αγίας Σοφίας. Το status του οικοδομήματος δεν απελευθερώνει τα πάθη. Η πλειοψηφία των Τούρκων, αν και θα ήθελαν να προσευχηθούν κάτω από τον τεράστιο τρούλο της Αγίας Σοφίας, έχουν άλλες, πιο πιεστικές προτεραιότητες.
«Όλα αυτά είναι ένα πολιτικό σόου. Ένα τζαμί Αγία Σοφία, γιατί όχι, αλλά αυτό δεν θα μου δώσει δουλειά», λέει ο Ercan ένας άνεργος εργαζόμενος. Όπως και αυτός, το 44% των Τούρκων που ερωτήθηκαν τον Ιούνιο από το ινστιτούτο δημοσκοπήσεων Metropoll πιστεύουν ότι «το άνοιγμα της Αγίας Σοφίας για λατρεία στοχεύει στο να εμποδιστεί η συζήτηση για την τρέχουσα οικονομική κρίση». Σχεδόν το 12% το βλέπει ως ένα επιχείρημα της προεκλογικής εκστρατεία σε πιθανές πρόωρες εκλογές. «Πολιτικά, δεν υπάρχουν πολλά να αποκομίσει κανείς από αυτό. Αυτή η υπόθεση συνδέεται κυρίως με τις αυξανόμενες εντάσεις και αντιπαλότητες με τη Δύση», ανέφερε ο δημοσιογράφος Kemal Can.
- Την εποχή που η υποψηφιότητα της Άγκυρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είχε ακόμη ένα μέλλον, ο Τούρκος Πρόεδρος δεν θα διακινδύνευε ποτέ τον εξισλαμισμό της Αγίας Σοφίας.
- Αλλά σε μια στιγμή που οι ενέργειές του στη Συρία, τη Λιβύη ή την ανατολική Μεσόγειο δέχονται τις επικρίσεις των Δυτικών, σε μια εποχή που τα όνειρά του για την Ευρώπη έχουν πνιγεί στο Βόσπορο, η Αγία Σοφία αποκρυσταλλώνει τις φιλοδοξίες του Αρχηγού του κράτους, όσο λειτουργεί ως μια διέξοδος για τη δυσαρέσκειά του προς τη Δύση.
Ενσαρκώνει το εθνικο-ισλαμο-εθνικιστικό αφήγημα- που γράφει ο Recep Tayyip Erdogan για τη χώρα του, ενθαρρυμένος, όσο και περιορισμένος από τη συμμαχία του με το Κόμμα της Εθνικιστικής Δράσης (MHP). Η Αγία Σοφία, που παρουσιάζεται ως «ιδιοκτησία του τουρκικού κράτους», χαρακτηρίζεται ως σύμβολο της εθνικής του κυριαρχίας. Το να ξαναγίνει τζαμί αποδεικνύει αυτή την ιδιοκτησία.
Είναι σαν να ενεργεί γνωρίζοντας – αν όχι ελπίζοντας – τη γενική καταδίκη από τον δυτικό κόσμο, ειδικά από την Αθήνα. Έτσι επιβάλλεται η Τουρκία ως ανεξάρτητος παίχτης, που τίποτα και κανείς δεν την φοβίζει. Και αυτό είναι ένα επιχείρημα της προεκλογικής εκστρατείας.
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα Le Figaro (Της Anne Andlauer)
Η Liberation θεωρεί ότι η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί είναι “πολιτικός ελιγμός” του Ερντογάν