File Photo: Πραγματοποιήθηκε πρόσφατα κοινή Αεροναυτική Άσκηση μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου, με την ονομασία “CYPEGY 1/2019”. Η άσκηση πραγματοποιήθηκε στη θαλάσσια περιοχή νότια της Κύπρου, εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΔ) και σε αυτήν συμμετείχαν Μονάδες της Εθνικής Φρουράς και του Αιγυπτιακού Πολεμικού Ναυτικού. Φωτογραφία υπουργείο Άμυνας
Ο κύριος λόγος της δημιουργίας της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης ήταν η προσπάθεια των αναπτυσσομένων κρατών να προστατεύσουν την αλιεία τους από τις πιο ανεπτυγμένες τεχνολογικά χώρες.
Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των παράκτιων και άλλων κρατών που αφορούν τα θέματα της αλιείας μέσα στην ΑΟΖ καθορίζονται στην Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOSIII)από τα άρθρα 51, 55, 56 58-73, 115 και 123 ενώ στις περιοχές της ανοικτής θάλασσας η αλιεία ρυθμίζεται από τα άρθρα 116-120.
Ένα περίκλειστο κράτος όπως η Βόρειος Μακεδονία μπορεί να ζητήσει πρόσβαση στο αλιευτικό πλεόνασμα του Αιγαίου. Όμως, ουδέποτε ένα παράκτιο κράτος έχει δώσει προκαταβολικά δικαιώματα σ’ ένα περίκλειστο κράτος χωρίς να του έχει ζητηθεί. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ υιοθέτησε αυτή την πρωτοφανή δέσμευση εκ των προτέρων κάτι για το οποίο δεν υπάρχει προηγούμενο.
Υπάρχει ανησυχία ότι με τις διατάξεις αυτές που ενσωματώνονται στην Σύμβαση Ελλάδος – ΠΓΔΜ δίδεται το δικαίωμα στους Βορειομακεδόνες για εξορύξεις στο Αιγαίο. Αυτό δεν φαίνεται να ευσταθεί γιατί τα δικαιώματα των περίκλειστων περιοχών έχουν σχέση μόνο με θέματα αλιείας και όχι με θέματα υδρογονανθράκων ή φυσικού αερίου.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντελήφθη στα μέσα της δεκαετίας του 1970 ότι μια Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη 200 ναυτικών μιλίων σύντομα θα εξαπλώνετο σε όλες τις ηπείρους και τον Νοέμβριο του 1976 η ΕΟΚ επιχείρησε να δημιουργήσει μια κοινή αλιευτική πολιτική, αποδεκτή από όλα τα μέλη της με μακροπρόθεσμους στόχους σε τρία βασικά μέτωπα:
Η Τουρκία εζήτησε να μην εφαρμοστεί η ζώνη στην Μεσόγειο, αίτημα που έγινε αποδεκτό από την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά δυστυχώς, και από την Ελλάδα.
Σήμερα η εικόνα έχει αλλάξει. Η Κύπρος ανακήρυξε την πρώτη ΑΟΖ της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Η Γαλλία και η Ισπανία έχουν ανακηρύξει ΑΟΖ στον Ατλαντικό και ενδιαφέρονται να ανακηρύξουν ΑΟΖ στην Μεσόγειο αλλά δεν έχουν συμφωνήσει στην οριοθέτησή της.
Η εξαίρεση της Μεσογείου από την ζώνη των 200 ναυτικών μιλίων ουσιαστικά έχει ατονήσει, ιδιαίτερα τώρα που η Κύπρος διαθέτει ΑΟΖ. Η ύπαρξη ΑΟΖ στην Μεσόγειο δεν θα επιδράσει αρνητικά στην Ισπανία, την Ιταλία και την Ελλάδα που αλιεύουν στις ακτές της Βορείου Αφρικής.
Ο αλιευτικός στόλος της Ελλάδος η μεγάλη πλειονότητα του οποίου είναι μικρά σκάφη, μειώνεται συνεχώς μέσα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής πολιτικής για την Μεσόγειο.
Οι αλιείς της Ευρωπαϊκής Ενώσεως οφείλουν να συμμορφώνονται με τους κανονισμούς της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, οι οποίοι είναι αυστηροί ως προς την διαχείριση του θαλάσσιου πλούτου.
Σε αντίθεση, οι Τούρκοι αλωνίζουν ανεξέλεγκτα το Αιγαίο χωρίς άδειες, παραβιάζοντας την Ευρωπαϊκή αλιευτική νομοθεσία και χωρίς να παρέχουν στοιχεία για τις δραστηριότητές τους.
Από το 1983 η Ευρωπαϊκή Ένωση με την Απόφαση του Συμβουλίου 170/83 έλαβε μέτρα για τηνδιαχείριση και διατήρηση των αλιευτικών πόρων. Εζήτησε από τα παράκτια κράτη να δημιουργήσουν από 01/01/1963 μια αλιευτική ζώνη 12 ναυτικών μιλίων ανεξάρτητα αν διέθεταν χωρικά ύδατα 6 ή 12 ναυτικών μιλίων.
Δυστυχώς η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέβαλε την εφαρμογή της αποφάσεως αυτής για 10 χρόνια, δηλ. εθέσπισε την απαρχή της εφαρμογής της το 1992. Στην απόφαση αυτή αντέδρασε η Τουρκία η οποία εζήτησε να μην ενεργοποιηθεί η ζώνη αυτή στην Μεσόγειο.
Στις 25/10/1990 το Υπουργείο των Εξωτερικών της Τουρκίας εκάλεσε στην Άγκυρα όλους τους πρέσβεις των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως πλην του Έλληνος Πρέσβη, για να ζητήσει την μη εφαρμογή της κοινοτικής αποφάσεως στην Μεσόγειο.
Δυστυχώς, η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη δεν αντέδρασε για τον αποκλεισμό του Έλληνα Πρέσβη, αλλά ούτε και για την στάση της Τουρκίας που έθιγε κυριαρχικά εθνικά δικαιώματα στο Αιγαίο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ελλείψει αντιλόγου, αποδέχτηκε το αίτημα της Τουρκίας και από τότε άρχισαν οι ταλαιπωρίες των αλιαίων μας και οι συνέπειες των τραγικών λαθών μας – κυρίως το γεγονός ότι το Αιγαίο είναι κοινή θάλασσα για την αλιεία, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να ασκήσουμε κυριαρχικά δικαιώματα.
Ο χάρτης που συνοδεύει την μελέτη αποτυπώνει την ΑΟΖ όλων των κρατών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως και επιβεβαιώνεται πανηγυρικά ότι η Ελληνική ΑΟΖ συνορεύει με την Κυπριακή.
Είναι καιρός να αξιοποιήσουμε όλα τα όπλα που διαθέτουμε. Ο χάρτης αυτός πρέπει να προβληθεί από την ελληνική κυβέρνηση για να παρουσιάσει τις εξωφρενικές διεκδικήσεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
*Δικηγόρος – Δημοσιεύθηκε στις ΑΠΟΨΕΙΣ
Το μέλλον των Ελληνοτουρκικών Σχέσεων: Μια αριστουργηματική ανάλυση του Άγγελου Συρίγου