File Photo: Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (Α) και ο Ντόναλντ Τραμπ (Δ). Photo via Twitter, @tcbestepe
Μεγάλο ενδιαφέρον στη συνάντηση του Ντόναλντ Τραμπ και του Ταγίπ Ερντογάν είχαν οι αναφορές των δυο προέδρων στη Γαλλία, με επίκεντρο της δηλώσεις του προέδρου της για το ΝΑΤΟ.
Ο Μακρόν εύλογα αναρωτήθηκε, εάν, με βάση το Άρθρο 5, το ΝΑΤΟ θα πρέπει να σπεύσει να συνδράμει την Τουρκία, εάν το καθεστώς Άσαντ αποφασίσει αμυνόμενο να αντισταθεί στρατιωτικά στα τουρκικά στρατεύματα που έχουν εισβάλει στη Συρία.
ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΦΙΛΟΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ
Η δήλωση εκείνη αποτέλεσε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την τουρκική διπλωματία να προβεί σε μια παράσταση σχεδιασμένη για να προωθήσει επικοινωνιακά το μήνυμα ότι η Τουρκία παραμένει πιστός σύμμαχος. Με τον τρόπο αυτό επιχειρεί να διασκεδάσει τις εντυπώσεις ότι απομακρύνεται από το δυτικό στρατόπεδο και έχει προσεγγίσει τη Ρωσία.
Ωστόσο, ενώ η προαναφερθείσα επικοινωνιακή στόχευση είναι εμφανής, τα σύννεφα που έχουν παρουσιαστεί στη σχέση Άγκυρας-Μόσχας μετά την τουρκική εισβολή στη βόρεια Συρία, αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο, οι αναφορές του Ερντογάν στη συνάντηση με τον Τραμπ να στοχεύουν και στα ώτα του Ρώσου προέδρου. Εν ολίγοις, συνιστά για μια ακόμη φορά κλασική εφαρμογή της στρατηγικής του Ερντογάν να χρησιμοποιεί τις ΗΠΑ για να πιέσει τη Ρωσία και το αντίστροφο (play one against the other). Επιδίωξή του είναι να μεγιστοποιεί τα διπλωματικά οφέλη για τη χώρα του.
Παρουσιάζοντας την Τουρκία σαν πιστό μέλος του ΝΑΤΟ, ο Ερντογάν αφενός επιχειρεί να καθησυχάσει την Ουάσιγκτον και ευρύτερα τους Δυτικούς, αφετέρου επιχειρεί να πιέσει τους Ρώσους στο θέμα της βόρειας Συρίας, για να πετύχει όσο το δυνατόν περισσότερους στόχους. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μία διπλωματική σχοινοβασία, η οποία προς το παρόν φέρνει αποτέλεσμα.
Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΕΠΟΦΘΑΛΜΙΑ ΤΟΝ ΓΑΛΛΙΚΟ ΡΟΛΟ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ
Επειδή όμως τα συμφέροντα Ρωσίας και Τουρκίας στη Συρία παραμένουν αποκλίνοντα, η αξιοποίηση των δηλώσεων Μακρόν από τον Ερντογάν, έχει πιθανότατα και μια άλλη διάσταση: Αξιοποιεί τη δυσαρέσκεια των ΗΠΑ για τη γαλλική αυτονομία, για να μπει σφήνα στις σχέσεις Ουάσιγκτον-Παρισίων.
Σε μια πιο ευφάνταστη μακροπρόθεσμη εξέλιξη, οι Τούρκοι θα μπορούσαν να διαμηνύσουν ότι εάν λάβουν τα ανταλλάγματα που θέλουν στην Ανατολική Μεσόγειο και στη βόρεια Συρία, θα επιστρέψουν σταδιακά στη ΝΑΤΟϊκή κανονικότητα.
Η διάρρηξη των σχέσεων της Τουρκίας με τη Ρωσία, πάντως, θα πρέπει να αποκλειστεί ως σενάριο. Η κατευναστική στάση, όμως, του Λευκού Οίκου απέναντι στο καθεστώς Ερντογάν, έχει ως αποτέλεσμα την πλήρη αποτυχία της αμερικανικής διπλωματίας να θέσει όρια στην τουρκική συμπεριφορά.
ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΤΟΧΙΑ ΤΡΑΜΠ
Όσον αφορά στην αξιοποίηση των δηλώσεων Μακρόν για το ΝΑΤΟ από την πλευρά του Τραμπ, αυτή αφορούσε την εξυπηρέτηση της προσωπικής πολιτικής του απέναντι στην Τουρκία του Ερντογάν. Πολιτική, η οποία έχει εγείρει έντονες υποψίες ότι δεν έχει ως σημείο αναφοράς την εξυπηρέτηση των αμερικανικών γεωστρατηγικών συμφερόντων, αλλά ιδιοτελείς επιχειρηματικούς υπολογισμούς.
Πώς αλλιώς να ερμηνευθεί η αναφορά Τραμπ ότι ο Ερντογάν είναι… στενοχωρημένος από τη δήλωση Μακρόν για το ΝΑΤΟ! Εάν η αναφορά αποδειχθεί ακριβής, πρόκειται για έναν ακόμα χειρισμό του Αμερικανού προέδρου που προκαλεί μειδίαμα.
Σε κάθε περίπτωση, έχουμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το Πεντάγωνο να σπεύδουν να διορθώνουν τις όποιες “διπλωματικές αστοχίες” του προέδρου Τραμπ.
(*) Ο ΖΑΧΑΡΙΑΣ Β. ΜΙΧΑΣ είναι Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας (ΙΑΑΑ/ISDA)
Τι σημαίνει και τι δε σημαίνει η δήλωση του Μάικ Πομπέο για τις τουρκικές γεωτρήσεις