Το τουρκικό γεωτρύπανο Γιαβούζ. Πηγή φωτογραφίας: @TCEnerji via Twitter
H συμπλήρωση δύο χρόνων από το αδιέξοδο στο οποίο κατέληξε η διάσκεψη στο Κραν Μοντάνα βρίσκει το Κυπριακό σε μια εξαιρετικά κρίσιμη φάση. Η Τουρκία συνεχίζει τις προκλήσεις στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, αυξάνει την ένταση και διατυπώνει απειλές ακόμη και για χρήση βίας.
Με επιστολή προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επανέλαβε με τον πλέον επίσημο τρόπο την ετοιμότητά του για συνέχιση των συνομιλιών από το σημείο στο οποίο έμειναν τον Ιούλιο του 2017, νοουμένου ότι η Τουρκία θα τερματίσει τις ενέργειές της στην κυπριακή ΑΟΖ. H κίνηση αυτή, πέραν των ειλικρινών προθέσεων, εκ των πραγμάτων υπηρετεί και στόχους τακτικής.
Υπογραμμίζεται ότι επί των ημερών του Έρογλου είχαν διακοπεί οι συνομιλίες ως αποτέλεσμα των τουρκικών παραβιάσεων της κυπριακής ΑΟΖ. Είναι γνωστό πού κατέληξαν οι συνομιλίες με την επανέναρξή τους ακόμα και μετά την ανάδειξη του Ακιντζί στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας και της κατοχικής οντότητας.
Πολύ ορθά η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας κατήγγειλε την Τουρκία στην ΕΕ και τη Διεθνή Κοινότητα ζητώντας ακόμη και κυρώσεις σε βάρος της. Όμως, λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλα τα συναφή δεδομένα είναι πολύ δύσκολο να υπάρξουν τέτοιες κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας που να δημιουργήσουν πραγματικό κόστος. Το προηγούμενο των κυρώσεων κατά της Ρωσίας για την Ουκρανία δεν μπορεί να θεωρείται ως δεδομένο.
Άλλο Ρωσία και άλλο Τουρκία, άλλο Ουκρανία και άλλο Κύπρος.
Ένα άλλο συναφές θέμα είναι η εμμονή της Τουρκίας και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας σε δικαιώματα που πηγάζουν από το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας του 1960.
Πρέπει να σταλεί το μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις ότι μαζί με τα δικαιώματα υπάρχουν και υποχρεώσεις. Επιπρόσθετα, είναι αδιανόητο να υπάρχει από την τουρκική πλευρά αφ’ ενός η επίκληση δικαιωμάτων που πηγάζουν από την Κυπριακή Δημοκρατία και αφ’ ετέρου η προσκόλληση στην κατοχική οντότητα της «ΤΔΒΚ». Τα δεδομένα αυτά αποτελούν έναν επιπρόσθετο λόγο που υπαγορεύει μια νέα προσέγγιση.
Η συζήτηση για το Κυπριακό και τα ενεργειακά ζητήματα θα είχε νόημα εάν διαφοροποιούντο οι τουρκικές θέσεις. Όμως, η Άγκυρα παραμένει προσκολλημένη στην πολιτική ισότητα (με τη δική της ερμηνεία) στα πλαίσια ενός νέου συνεταιρισμού που θα αντικαθιστά την Κυπριακή Δημοκρατία με ένα τρικέφαλο κρατικό μόρφωμα και τη συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στην εκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου ακόμα και πριν τη λύση ή όποια άλλη διευθέτηση. Τυχόν εφαρμογή αυτών των ιδεών στο Κυπριακό και τα ενεργειακά ζητήματα θα οδηγήσει σε μια νέα οδυνηρή και μη αναστρέψιμη κατάσταση πραγμάτων με επαχθείς συνέπειες.
(*) Καθηγητής, πρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων, καθώς και του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας
Παρά τις διεθνείς αντιδράσεις: Ο Ερντογάν δεν καταλαβαίνει τίποτα και κλιμακώνει την ένταση