Η πιο δυνατή εικόνα των εκδηλώσεων για τα 100 χρόνια από τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν αυτή με τον Εμανουέλ Μακρόν και την Άνγκελα Μέρκελ στην Κομπιένη. Τίμησαν τους νεκρούς και υπέγραψαν το βιβλίο επισκεπτών, στο ίδιο σημείο που υπογράφηκε η ανακωχή των εχθροπραξιών, στις 11 Νοεμβρίου 1918.
Η Καγκελάριος της Γερμανίας, της χώρας που είναι υπεύθυνη για δυο παγκόσμιους πολέμους, για το ναζιστικό ολοκαύτωμα και για φρικτά εγκλήματα στον 20ο αιώνα γονάτισε συγκινημένη σαν να ζητούσε συγγνώμη για τα δέκα χρόνια φρίκης και για τα 81 εκατομμύρια των χαμένων ζωών. Δίπλα της ο Γάλλος Πρόεδρος να της κρατάει το χέρι υπό την σκιά της Ιστορίας, σε μια από τις πιο έντονες, συμβολικές στιγμές της Ευρώπης.
Η επανεμφάνισή του δεν οφείλεται μόνο σε αρρωστημένα κατάλοιπα του χθες, αλλά και σε σημερινές πολιτικές και πρακτικές που επέφεραν περισσότερη φτώχεια, ανεργία και εξαθλίωση, διόγκωσαν τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες και εξυπηρέτησαν τα μεγάλα συμφέροντα των ολίγων σε βάρος στις μικρές ανάγκες των πολλών.
Η απληστία επικράτησε του κράτους δικαίου σε πολλές περιπτώσεις και η Δημοκρατία αγνοήθηκε προς όφελος των πολυεθνικών, των πωλήσεων όπλων και της διαφθοράς.
Το μήνυμα έπρεπε να ήταν κάτι πολύ πιο βαθύ και άρρηκτα δεμένο με τον πόνο, τη μετάνοια, την κάθαρση, τη συμπόρευση και την αλληλεγγύη των λαών. Αλλά, δυστυχώς, ανάμεσα στους 85 ηγέτες υπάρχουν μερικοί που κατηγορούνται για απαράδεκτες πολιτικές, για εθνικιστικές αντιλήψεις και για αυταρχικές συμπεριφορές. Ορισμένοι καλύπτονται από το δημοκρατικό πολίτευμα της χώρας τους και άλλοι από την ορατή και αόρατη δύναμη της ισχύος.
Δυνατές είναι οι εικόνες διότι τιμούνται δεκάδες εκατομμύρια νεκροί και η μνήμη αντιμάχεται τη λήθη και τον φασισμό, αλλά ο κόσμος έπαψε πια να συγκινείται με τέτοιους γιορτασμούς και με παχιά λόγια χωρίς αντίκρισμα, επειδή ζει τη δική του πραγματικότητα.
Δεν αρκούν οι πύρινοι λόγοι και ούτε μπορεί να γιορτάζεται η λήξη ενός παγκόσμιου πολέμου με τη συμμετοχή εθνικιστών και νεοσουλτάνων.
Για να επικρατήσει η ειρήνη θα πρέπει πρώτα να επικρατήσει η ηθική και το διεθνές δίκαιο.
Οι προδοσίες των διανοουμένων ή η «ομάδα που έγλειψε το μελάνι»: Συμβάδισαν, επωφελήθηκαν…