Του ΣΕΝΕΡ ΛΕΒΕΝΤ
Συνεργασία με τις ΑΠΟΨΕΙΣ και την HELLAS JOURNAL
Μπορεί να οφείλεται στο μεγαλείο σας η συγχώρεση και ίσως να έχετε συγχωρέσει ήδη τους δολοφόνους εκείνους. Εγώ δεν τους συγχώρεσα. Ο Ιησούς από το σώμα του οποίου έτρεχαν αίματα καθώς βρισκόταν πάνω στον σταυρό είπε, λένε, «Πατέρα συγχώρησέ τους, δεν ξέρουν τι κάνουν».
Και καλά έκανε και το είπε, αλλά εγώ δεν πιστεύω ότι δεν ήξεραν τι έκαναν. Ένιωσα το ίδιο πράγμα ξανά καθώς άκουγα τον αστέρευτο πόνο της θείας Τζεμαλιγιέ. Είναι μια φωτιά που δεν έσβησε εδώ και 44 χρόνια μέσα στην καρδιά της. Η θηριωδία της Τόχνης. Εκεί έχασε τον γιο της. Ξαναζεί την μέρα εκείνη καθώς την διηγείται:
«Θυμάμαι καθημερινά, σαν να είναι η πρώτη μέρα, την ημέρα που τους πήραν ενώ βρίσκονταν μπροστά στο σπίτι μας. Καθόμουν στον σπίτι της γειτόνισσας. Ο Χαμίτ μου ήταν 20 χρόνων. Τον πήραν και έφυγαν ενώ βρισκόταν μπροστά στην πόρτα κρατώντας από το χέρι τον μικρό του αδελφό, τον οποίο άφησαν πίσω. Πήραν και τον σύζυγό μου από το καφενείο στο οποίο καθόταν. Δεν μπορέσαμε να έχουμε νέα τους επί μέρες και ύστερα μάθαμε ότι κρατούνταν αιχμάλωτοι στον κήπο ενός σχολείου.
Εσείς μπορεί να τους συγχωρέσατε, αλλά εγώ δεν είμαι από αυτούς οι οποίοι τους συγχώρεσαν. Δεν συγχώρεσα εκείνους στο Παλαίκυθρο. Ούτε εκείνους στην Άσσια. Ούτε εκείνους στα χωριά Μάραθα, Αλόα και Σανδαλάρη. Δεν συγχώρεσα καθόλου εκείνους οι οποίοι δολοφόνησαν τους αιχμαλώτους στην Άσσια αφού πρώτα τους έδωσαν νερό και τσιγάρα.
Στα δικά μου μάτια δεν μπορούν να είναι άνθρωποι όσοι εκτέλεσαν μια διαταγή και αφαίρεσαν την ζωή κάποιου άλλου επειδή φοβήθηκαν την τιμωρία που θα τους επέβαλλε ο διοικητής. Τι παράξενο που είναι να γυρίζουν ανάμεσά μας εκείνοι που τα έκαναν όλα αυτά σάμπως και δεν έχει συμβεί απολύτως τίποτα. Κανείς δεν τους δίκασε. Κανείς δεν τους ζήτησε να λογοδοτήσουν. Εγώ δεν συγχώρεσα ούτε εκείνους που εκτέλεσαν οδηγίες μιας υπόγειας οργάνωσης και σκότωσαν ανθρώπους. Στα δικά μου μάτια δεν ελαφρύνει το έγκλημά τους το γεγονός ότι οι ανώτεροί τους έδωσαν την εντολή και ότι εκείνοι πάτησαν μόνο την σκανδάλη.
Πέρασαν πολλοί δυνάστες από αυτό τον κόσμο για τους οποίους δεν έκλαψε κανείς όταν πέθαναν. Και ακόμα περνούν. Χαίρομαι όποτε ακούσω ότι συνελήφθη και τιμωρήθηκε βαριά ένας Ναζί χασάπης. Λυπήθηκα που ο φασίστας Τούρκος στρατηγός Εβρέν έζησε τόσο πολύ και πέθανε στο κρεβάτι του χωρίς να του επιβληθεί καμία τιμωρία και ευχήθηκα «να πάει η ψυχή του στην κόλαση».
Λυπήθηκα για το γεγονός ότι δεν πέτυχε τον Μπους ο Ιρακινός δημοσιογράφος που του πέταξε ένα παπούτσι. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τις βρισιές που άκουσα από έναν πολίτη κατά του Ντενκτάς καθώς μου περίγραφε επί μακρόν τα κακά που έκανε στον ίδιο, στην οικογένειά του και στην κοινωνία.
Άνοιξε το κινητό του τηλέφωνο. Το έψαξε λίγο, βρήκε αυτό που έψαχνε και μου είπε «κοίτα». Είχε μια φωτογραφία του Ντενκτάς με το στόμα παραμορφωμένο όταν ήταν στα τελευταία του. «Εκείνος εκεί πάνω δεν τρώει κόνναρα, τιμωρήθηκε», μου είπε.
Στη Δίκη της Νυρεμβέργης που διεξήχθη το 1945 μετά τον πόλεμο, καταδικάστηκαν μόνο οι Ναζί επιτελείς που έδιδαν τις διαταγές. 150 άτομα. Μόνο τόσοι ήταν οι δήμιοι εκείνης της τρομερής μηχανής θανάτου; Εμείς δεν τιμωρήσαμε εκείνους που έδιδαν τις διαταγές, αλλά ούτε και εκείνους που τις εκτελούσαν. Μήπως δεν αποτελεί πρόσκληση για διάπραξη νέων εγκλημάτων το γεγονός ότι αφέθηκαν ατιμώρητα τα εγκλήματα;
Το επίδικο άρθρο μου “Zorba the Cypriot”: Ήρθατε στην πατρίδα μου που μυρίζει γιασεμί και λεμόνι…