Του ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ
Σε διάβημα στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, για τις δηλώσεις και τη στάση του Έσπεν Μπαρθ Άιντα προχώρησε την Παρασκευή η ελληνική κυβέρνηση. Τελευταία αφορμή ήταν οι νέοι ψευδείς ισχυρισμοί του, ότι δηλαδή οι διαπραγματεύσεις στο Κραν Μοντανά κατέρρευσαν με ευθύνη όλων των πλευρών.
Στην πραγματικότητα, την ευθύνη φέρει ακεραία η τουρκική πλευρά, η οποία απέρριψε και τις οδυνηρές προτάσεις του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη, που χαρακτηρίστηκαν από ακραία υποχωρητικότητα.
Ο κ. Αναστασιάδης προχώρησε σε αυτή την απελπισμένη κίνηση για να δείξει έμπρακτα, για μία ακόμη φορά, τη βούλησή του για τη λύση του Κυπριακού, αλλά αντιμετωπίστηκε με ειρωνεία από τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας και τον κατοχικό ηγέτη.
Σύμφωνα με ενημερωμένη πηγή, τόσο ο Τσαβούσογλου, όσο και ο Ακιντζί, που μιλούσε όταν του έδινε τον λόγο ο Τούρκος υπουργός, ζήτησαν περισσότερες υποχωρήσεις και αρνήθηκαν κάθε συμβιβασμό στο θέμα των εγγυήσεων και της ασφάλειας.
Στόχος του κ. Άιντα, όπως έχουμε επανειλημμένα γράψει, είναι ο Πρόεδρος του Κύπρου, τον οποίο θεωρεί και ως «τον αδύνατο κρίκο» της διαπραγμάτευσης, καθώς πιστεύει ότι με πίεση θα προχωρήσει και σε άλλες υποχωρήσεις. Ο αξιωματούχος του ΟΗΕ ενθαρρύνεται από το γεγονός ότι η Λευκωσία δεν αντιδρά στις επιθέσεις του, παρά το γεγονός ότι έχει αποδείξεις και στοιχεία για το ρόλο του.
Κατά την επίσκεψη του στη Λευκωσία, τη Δευτέρα, αναμένεται να θέσει επιτακτικά -ως θέση του γενικού γραμματέα Αντόνιο Γκουτέρες- τη σύγκληση νέας Διάσκεψης με τη συμμετοχή των πρωθυπουργών της Ελλάδας, Αλέξη Τσίπρα, της Τουρκίας, Μπιναλί Γιλντιρίμ και της Βρετανίας, Τερέζας Μέι.
Άλλη καλά ενημερωμένη πηγή πιστεύει ότι ο κ. Άιντα στην αγωνιώδη του προσπάθεια να συγκαλύψει τη δική του ευθύνη για την προχειρότητα με την οποία οργάνωσε τις δύο Διασκέψεις στην Ελβετία, επιρρίπτει ευθύνες συλλογικά, καλύπτοντας την Τουρκία και μοιράζοντας τις ευθύνες της πρωτίστως στον κ. Αναστασιάδη και δευτερευόντως στον υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας. Μάλιστα κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης ένας εκ των συμμετεχόντων ανέφερε ότι ο κ. Άιντα οργάνωσε άρον άρον τις διαπραγματεύσεις «για να προλάβει εγκαίρως να κατέλθει ως υποψήφιος στις προσεχείς νορβηγικές εκλογές». Ο αξιωματούχος του ΟΗΕ ψέλλισε διάφορες δικαιολογίες.
Πρόσωπο που παρακολούθησε τις διαπραγματεύσεις, διαψεύδει τον ισχυρισμό του κ. Άιντα για «συλλογική αποτυχία». Πρόσθεσε ότι «ό όρος που χρησιμοποιεί δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα σε καμία περίπτωση».
Κατανοούμε «την αντικειμενικά ευαίσθητη θέση του ΟΗΕ, να μην μπορεί να κατονομάσει δημοσίως τον αποκλειστικά υπεύθυνο», δήλωσε η πηγή μας, όμως είναι αδιανόητη η ενέργεια του κ. Άιντα να αποδώσει «ισομερώς την ευθύνη του αδιεξόδου». Με το διάβημα η Ελλάδα έθεσε τα πράγματα ως έχουν:
Στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ο κ. Άιντα εξαπάτησε τους μονίμους αντιπροσώπους και ανάγκασε τον πρέσβη της Αιγύπτου να του θυμίσει ότι ήταν η Τουρκία αυτή που οδήγησε τις διαπραγματεύσεις σε κατάρρευση. Ο αξιωματούχος του ΟΗΕ έκρυψε από τους μονίμους αντιπροσώπους ότι από την πρώτη στιγμή ο κ. Τσαβούσογλου απέκλεισε την κατάργηση της Συνθήκης των Εγγυήσεων, αμέσως με τη θέση σε ισχύ της νέας συμφωνίας. Στη διάρκεια του δείπνου της 6ης Ιουλίου και ειδικά για το σημείο αυτό, ο Τούρκος υπουργός διέψευσε κατηγορηματικά ότι είπε στον Γ.Γ. του ΟΗΕ, ότι δηλαδή η Τουρκία θα δεχόταν άμεση κατάργηση των παρεμβατικών δικαιωμάτων, αναγκάζοντας τον κ. Γκουτέρες να κηρύξει τη λήξη.
Ο κ. Άιντα βρέθηκε, συνεπώς, σε διατεταγμένη αποστολή για να απαλλάξει την Τουρκία από τις ιστορικές ευθύνες της. Συγκεκριμένα:
Επιπλέον, αυτή η τακτική αποσκοπεί στο να καλύψει τις ευθύνες που έχει ο ίδιος ο Άιντα. Υπήρχαν στιγμές που του υπέβαλλαν ερωτήσεις ο κ. Αναστασιάδης και ο κ. Κοτζιάς, και αυτός «κοιτούσε το ταβάνι», επειδή δεν μπορούσε να βρει έστω και μία καλή δικαιολογία για την απόλυτη έλλειψη προετοιμασίας της Διάσκεψης.
Στη διάρκεια του δείπνου, ο κ. Τσαβούσογλου, έσπασε τη διαπραγμάτευση όταν απαίτησε τη διατήρηση για μίνιμουμ 15 έτη των παρεμβατικών δικαιωμάτων. Η Διάσκεψη δεν έσπασε στο ζήτημα των κατοχικών στρατευμάτων όπως διατείνεται ο κ. Άιντα σε συνεντεύξεις του και στα sms που έστελνε προσωπικά σε Έλληνες και Ελληνοκύπριους δημοσιογράφους, μπερδεύοντας τα πράγματα, πάντα για να διασώσει την Τουρκία. Έλεγε σχετικά ο Άιντα:
«Πρόκειται περί εσκεμμένου «λάθους», από πλευράς του Νορβηγού διπλωμάτη, τονίστηκε στην ιστοσελίδα μας.
Ο Άιντα, όπως και όλοι οι συμμετέχοντες, είχαν και έχουν σαφή αντίληψη ως προς το ποιος και για ποιο θέμα τίναξε στον αέρα τη Διάσκεψη. Απλά άλλο η εικόνα που έχουν και άλλο τα συμφέροντα που υπηρετούν. Στο δείπνο, που κατέληξε σε αποτυχία λόγω της άρνησης της Τουρκίας να υποχωρήσει, ο κ. Τσαβούσογλου στήλωσε τα πόδια στη διατήρηση της Συνθήκης Εγγύησης και των παρεμβατικών δικαιωμάτων.
Μίλησε για αναθεώρηση της Συνθήκης Εγγυήσεων «μετά 15 έτη ισχύος του New Settlement Agreement» και δεν αναφέρθηκε στο θέμα των στρατευμάτων πράγμα που αναφέρει ο Άιντα στις δηλώσεις και στα sms του για να συγχέει εσκεμμένα τα γεγονότα. Το θέμα της αποχώρησης των στρατευμάτων ήταν σαφές ότι θα ήταν αντικείμενο συζήτησης των τριών Πρωθυπουργών σε συνάντησή τους στη Νέα Υόρκη.
Μάλιστα, προς το τέλος του δείπνου ο Βρετανός Υπουργός Ντάνκαν είπε χαρακτηριστικά στον Τσαβούσογλου:
Ο στόχος του κ. Άιντα, με τις συνεχείς δηλώσεις του, είναι ο «διαμοιρασμός» ευθυνών μεταξύ των μερών. Με τον τρόπο αυτό, ειπώθηκε στην ιστοσελίδα μας, «ξεπλένεται η κραυγαλέα και μονομερής ευθύνη της Τουρκίας για την αδιαλλαξία που επέδειξε και την ασυνέπειά της για όσα ο κ. Τσαβούσογλου είπε ιδιαιτέρως στον Γ.Γ. του ΟΗΕ περί κατάργησης της Συνθήκης Εγγύησης.
Σημειώνεται ότι ο αξιωματούχος του ΟΗΕ δεν μίλησε ποτέ στον Πρόεδρο Αναστασιάδη και στον κ. Κοτζιά, στα δυόμιση χρόνια των συζητήσεων, για την «πεποίθησή του περί ανάγκης άμεσης κατάργησης της Συνθήκης Εγγυήσεων και του «παρεμβατικού δικαιώματος», που δεν έχουν θέση σε ένα σύγχρονο κυρίαρχο κράτος». Τώρα όμως σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ και στο συνάδελφο Αποστόλη Ζουπανιώτη, μιλάει για «πεποίθησή του ότι οι Εγγυήσεις πρέπει να καταργηθούν». Δηλαδή τους δουλεύει όλους κανονικά.
Ο κ. Άιντα δεν είπε οτιδήποτε για την πεποίθησή του αυτή, ούτε πριν, ούτε στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων στο Κραν Μοντανά, ούτε τοποθετήθηκε όταν ετέθη από την ελληνοκυπριακή και από την ελληνική πλευρά. Προφανώς το θυμήθηκε τώρα, για καθαρά επικοινωνιακούς λόγους και μόνο αφότου τη θέση περί εξέλιξης της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ένα φυσιολογικό κράτος την υιοθέτησε ο προϊστάμενός του, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ.
Σε ότι αφορά τις συζητήσεις στο δείπνο της 6ης Ιουλίου, πηγή μας που έχει γνώση των παρασκηνίων του δείπνου αναρωτήθηκε -με βάση την ενημέρωσή του στο Σ.Α. του ΟΗΕ- αν ο κ. Άιντα ήταν …εκεί. Είπε συγκεκριμένα ότι «η στάση του δεν συνιστά ούτε τήρηση ίσων αποστάσεων ούτε αντικειμενική και αμερόληπτη παρουσίαση των γεγονότων που επιβάλει ο ρόλος του διαμεσολαβητή».
Όλες οι εντάσεις στο δείπνο εκπορεύθηκαν από την τουρκική πλευρά. Η πιο άβολη στιγμή ήταν αναμφίβολα όταν ο Τούρκος υπουργός διέψευσε τον γενικό γραμματέα για τις προφορικές του «υποχωρήσεις» στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων.
Στο δείπνο αποκαλύφθηκε ενώπιον του κ. Γκουτέρες, ότι ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας ζήτησε επανειλημμένα από τον κ. Άιντα να ασχοληθεί με τα θέματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων, και δεν το έπραξε ποτέ. Επίσης, ο αξιωματούχος του ΟΗΕ, γνώριζε ότι ο κ. Κοτζιάς προσπάθησε πολλές φορές να συναντηθεί με τον Τούρκο ομόλογό του για να συζητήσουν τις εγγυήσεις και την ασφάλεια, όπως είχε συμφωνηθεί. Ο κ. Τσαβούσογλου πάντα έβρισκε (έωλη) δικαιολογία για να αναβληθεί η συνάντηση.
Όταν ο κ. Τσίπρας συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν στο Πεκίνο, συμφωνήθηκε συνάντηση των δύο υπουργών Εξωτερικών στις Βρυξέλλες. Ο κ. Τσαβούσογλου δεν δέχθηκε ούτε εκεί να γίνει η συζήτηση. Το ίδιο έπραξε και στο Κραν Μοντανά, και τελικά αναγκάστηκε να συναντηθεί με τον κ. Κοτζιά, όταν αποκαλύφθηκε το θέμα από τους δημοσιογράφους.
Μόλις λίγες μέρες μετά το δείπνο οι μάσκες έπεσαν με τη δημόσια δήλωσή του κ. Τσαβούσογλου από το Αμπιτζάν ότι «δεν ήταν δυνατό να δεχθεί η Τουρκία μια «ανόητη» πρόταση που προέβλεπε κατάργηση του «δικαιώματος» επέμβασης και κατάργηση των εγγυήσεων».
Ο Τσαβούσογλου τελικά αποδείχθηκε πιο ειλικρινής από το Νορβηγό. Και για την ειλικρίνειά του, προφανώς, ο Ερντογάν τον κράτησε ως Υπουργό Εξωτερικών.