Η …περιπέτεια μιας μετάφρασης: Ο εγγονός, ο πόλεμος, ο “ιππότης με δέρμα τίγρη”
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
“Τέχνη, γλώσσα, φαντασία θα με χρειαστούνε τώρα/ δωσ’ μου δύναμη Θεέ μου, κι όλα τα δικά σου δώρα/ Τον Ταριέλ να βοηθούμε με τραγούδια και ψαλμούς/ τους τρεις λαμπρούς Ήρωες, π’ ίδιους έχουν τούς παλμούς”…
Το παραπάνω είναι απόσπασμα ενός εκ των σημαντικότερων μεσαιωνικών ποιημάτων της παγκόσμιας λογοτεχνίας, του “Ιππότης με δέρμα τίγρη” από τον μείζονα Γεωργιανό ποιητή Σότα Ρουσταβέλι, που για πρώτη φορά ύστερα από 850(!) χρόνια παραδίδεται στο ελληνικό κοινό χάρη στο αίσιο τέλος μιας μεγάλης …μεταφραστικής περιπέτειας.
Το έργο είχε μεταφραστεί πριν από περίπου μισό αιώνα (1966-1974) από τον εξέχοντα Έλληνα καθηγητή, κάτοικο της πόλης Σοχούμι της Γεωργίας, Εμμανουήλ (Μανώλη) Μηταφίδη, αλλά εκδόθηκε μόλις το 2016, στην Αθήνα, και η έκδοσή του συνέπεσε με την 800η επέτειο από τη γέννηση του Σότα Ρουσταβέλι.
Την Τετάρτη 31 Μαΐου, ο “Ιππότης με δέρμα τίγρη” θα παρουσιαστεί στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο Θεσσαλονίκης, στις 19:30, σε μια εκδήλωση που τελεί υπό την αιγίδα της πρεσβείας της Γεωργίας στην Ελλάδα.
Ο εγγονός, ο πόλεμος και η περιπέτεια της μετάφρασης
Σαράντα δύο χρόνια χρειάστηκαν προκειμένου η μετάφραση του έργου στην ελληνική να κυκλοφορήσει σε 200 συλλεκτικά αντίτυπα με πρωτοβουλία του εγγονού του μεταφραστή, Γρηγόρη Κυριάκου. “Αισθανόμουν χρέος προσωπικό αλλά και απέναντι στον απανταχού Ελληνισμό και στη φιλία των δύο λαών (Ελλήνων και Γεωργιανών) να δώσω ζωή στον ‘Ιππότη με δέρμα τίγρη’, που έχει μεταφράσει ο πάππους μου, Εμμανουήλ Μηταφίδης”, λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Κυριάκος, ο οποίος από το 1990 ζει στην Αθήνα.
“Γεννημένοι και μεγαλωμένοι στη Γεωργία, στο Σοχούμι, ξέραμε από μικρά αυτό το κλασσικό ποιητικό έργο, ενώ το όνομα του ποιητή Σότα Ρουσταβέλι έφεραν πολλοί δρόμοι και πλατείες της χώρας αλλά και το αεροδρόμιο και το μετρό της Τιφλίδας”, εξηγεί.
Ο Γρηγόρης Κυριάκος έφτασε στην Ελλάδα από το Σοχούμι την περίοδο των έντονων συγκρούσεων μεταξύ Αμπχάζιων και Γεωργιανών, που σε δυο χρόνια οδήγησαν σε πόλεμο (1992-1993). “Φεύγαμε μόνο με κάποιες βαλίτσες προκειμένου να σώσουμε τα παιδιά μας από το μίσος και το χάος που είχαν καταλάβει την πόλη, όπου κάποτε άνθιζε ο ελληνισμός”, θυμάται…
Ο παππούς του, Εμμανουήλ Μηταφίδης, υπήρξε μια χαρισματική προσωπικότητα, είχε συνεισφέρει σημαντικά στην εκπαιδευτική και την πολιτιστική ανάπτυξη των Ελλήνων της περιοχής, βοηθώντας τον ελληνικό πληθυσμό να γνωρίσει τη ρωσική λογοτεχνία και ποίηση και παράλληλα τους Ρώσους να έρθουν σε επαφή με την ελληνική. Ήταν μέλος του συμβουλίου του ελληνικού θεάτρου στο Σοχούμι ως μεταφραστής των θεατρικών έργων, αλλά και σκηνοθετώντας έργα τής αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Έγραψε, επίσης, αρκετά άρθρα στην ελληνική εφημερίδα της Αμπχαζίας “Κόκινος καπνάς”.
Σοφία Προκοπίδου , ΑΠΕ-ΜΠΕ