Τι αναμένεται για την Ευρώπη μετά το Brexit: Θα γίνουν και άλλα δημοψηφίσματα; Πιθανότατα
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Το πρακτορείο Βloomberg με άρθρο γνώμης και με τίτλο “Τι αναμένεται για την Ευρώπη μετά το Brexit”, φαίνεται να πιστεύει ότι η Ε.Ε. και η Βρετανία οδηγούνται σε μία …φιλική σχέση. Αναφέρει:
Εν τέλει οι Βρετανοί θα βρουν τον δρόμο τους προς μια νέα σχέση με την ΕΕ και πιθανότατα θα είναι μάλλον μια σχέση φιλική με οφέλη, παρά γάμος. Δε θα είναι τόσο προσοδοφόρα ή απελευθερωτική όσο υποσχέθηκαν οι οπαδοί του Brexit, αλλά μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα από ό,τι θεώρησαν οι οπαδοί της παραμονής στην ΕΕ. Η μεγαλύτερη πρόκληση θα είναι η αποφυγή της διάλυσης της ΕΕ. Το να επιτρέψει κανείς σε διάφορες χώρες να έχουν διαφορετικές σχέσεις με την ΕΕ σημαίνει αναγνώριση των εθνικών διαφορών και διατήρηση της δημοκρατίας. Αποτελεί βαλβίδα ασφαλείας κατά των λαϊκιστικών πιέσεων. Για δεκαετίες η συνταγή επίλυσης των προβλημάτων της ΕΕ ήταν «περισσότερη Ευρώπη». Αλλά οι ευρωπαίοι ηγέτες προχώρησαν πιο πέρα και πιο γρήγορα από ό,τι ήταν διατεθειμένοι να προχωρήσουν οι πολίτες.
Οι καλοπροαίρετες προσπάθειες να έρθουν πιο κοντά τα έθνη της Ευρώπης κινδυνεύουν να τα ώθησαν τελικά πιο μακριά. Το καλύτερο παράδειγμα είναι το ευρώ. Είναι υπερβολικά ισχυρό για την Ελλάδα, υπερβολικά αδύναμο για τη Γερμανία. Στη θεωρία η καλύτερη επιλογή για την Ευρώπη θα ήταν να προχωρήσει προς πλήρη δημοσιονομική ένωση, δημιουργώντας τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, λέει ο Joseph Stiglitz στο προσεχές βιβλίο του με θέμα το ευρώ. Αλλά, επειδή υπάρχει σημαντική πιθανότητα να μη συμβεί αυτό, προτείνει τρόπους εξόδου από την «κόλαση». Και σκιαγραφεί έναν τρόπο με τον οποίο η Ελλάδα θα μπορούσε να βγει από το ευρώ, κάτι που θα βοηθούσε τις εξαγωγές.
Κλειδί θα ήταν να πειστούν οι δανειστές να δέχονται αποπληρωμή σε ελληνικά ευρώ, κάτι που και ο ίδιος ο Stiglitz παραδέχεται ότι θα είναι δύσκολο. Ή, λέει, θα μπορούσε η Γερμανία να βγει από το ευρώ ή το ευρώ να χωριστεί σε βόρειο και νότιο νόμισμα. Το μέλλον της Ευρώπης βρίσκεται σε μια «μεταβαλλόμενη γεωμετρία» διπλωματικών σχέσεων που θα ικανοποιεί τόσο αυτούς που θέλουν περισσότερη ενοποίηση όσο και αυτούς που θέλουν λιγότερη, εκτιμά ο Philippe Schmitter, καθηγητής του European University Institute στην Φλωρεντία. Η Ευρώπη και η Βρετανία δε θα είναι στον ίδιο κύκλο, αλλά μπορούν να βρουν έναν χώρο όπου τα κοινά συμφέροντά τους συμπίπτουν. [After Brexit, Here’s What’s Next for Europe, Peter Coy]
- Στην εφημερίδα WSJ ο αρθρογράφος Simon Nixon, σε κείμενο με τίτλο “Η δυσάρεστη επιλογή του Ηνωμένου Βασιλείου σε σχέση με το Brexit” γράφει:
- Μια από τις μεγαλύτερες ψευδαισθήσεις των οπαδών του Brexit ήταν ότι η ΕΕ μπλόφαρε όταν είπε στον Cameron ότι η συμφωνία που του πρότεινε ήταν η καλύτερη δυνατή. Μια δεύτερη ψευδαίσθηση ήταν ότι η ΕΕ είναι ένα μονολιθικό υπερκράτος που θα υποχωρήσει μπροστά στην αποφασιστική αντίδραση. Είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς γιατί τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα δεχτούν την παράκαμψη κανόνων που είναι ιεροί, όπως η ελεύθερη διακίνηση. Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι αντιμέτωπο με μια δύσκολη επιλογή μεταξύ του «Σχεδόν Μέσα» – με διατήρηση των πλεονεκτημάτων της συμμετοχής- και του «Έξω Μακριά» – με επιστροφή στο εμπόριο με την ΕΕ με βάση τους όρους του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Φαίνεται να σχηματίζεται μια πολιτική συναίνεση για την ανάγκη σκληρότερων συνοριακών ελέγχων, κάτι που σημαίνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο οδεύει προς την «Έξω Μακριά» επιλογή. Η ΕΕ πρέπει να δώσει στη Βρετανία χρόνο, κυρίως για να αποφύγει να δηλητηριάσει μια ήδη τεταμένη διπλωματική ατμόσφαιρα. Αλλά η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η αποφυγή της επέκτασης της κρίσης και θα χρειαστούν μέτρα για αποτροπή της κρίσης ιδίως στα τραπεζικά συστήματα της Ιταλίας και Πορτογαλίας. [The U.K.’s Unpalatable Brexit Choice]
- Στο Bloomberg View ο Leonid Bershidsky σε άρθρο με τίτλο “Ας γίνουν και τα άλλα δημοψηφίσματα για την ΕΕ”, σημειώνει:
- Τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων για τη συμμετοχή στην ΕΕ υπερασπίζεται ο αρθρογράφος τονίζοντας ότι οι πολίτες πρέπει να ασκηθούν να λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις. Ως τώρα οι δημοσκοπήσεις δε δίνουν πλειοψηφία στην έξοδο από την ΕΕ σε καμιά χώρα όπου προτείνεται δημοψήφισμα. Είναι σημαντικό για την ΕΕ να ανανεώσει τη λαϊκή εντολή της. Η νίκη σε δημοψηφίσματα μπορεί να δώσει αυτοπεποίθηση σε ηγέτες και θεσμούς. [Bring On the Other EU Referendums]
- Ο Barry Hatton στο πρακτορείο Associated Press σημειώνει: Η δυσφορία για την Ε.Ε. δεν περιορίζεται στη Βρετανία όπου το εκλογικό σώμα αποφάσισε να εγκαταλείψει το εν λόγω μπλοκ. Σε ολόκληρη την Ευρώπη το αίσθημα εναντίον της Ε.Ε. αυξάνεται, καθώς ενισχύεται από ακρο-δεξιά κινήματα (Γαλλία, Ολλανδία) και όλους όσους είναι δυσαρεστημένοι με τις περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, με άλλες πολιτικές που εκπορεύονται από τις Βρυξέλλες (κίνημα 5 αστέρων στην Ιταλία, κυβέρνηση Σοσιαλιστών, Κομμουνιστών και Αριστερού Μπλοκ στην Πορτογαλία, Σουηδοί εθνικιστές), αλλά και με τη μεταναστευτική πλημμυρίδα (Ουγγαρία, Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Λαϊκό κόμμα Δανίας). Ακόμη και στη Γερμανία, το νεοπαγές ‘εναλλακτικό’ κόμμα AfD επιδιώκει την είσοδο του στη Βουλή με κεντρικό σύνθημα την αντίθεση στη μετατροπή της Ε.Ε. σε ομοσπονδιακή οντότητα._ [Other Europeans unhappy with EU could seek to follow UK out]
- OΟιGEIR MOULSON, Lorne Cook γράφουν στο Associated Press: η αποχώρηση της Βρετανίας θα αλλάξει την ισορροπία δυνάμεων στην ΕΕ. Η Ένωση θα στερηθεί ένα από τα αληθινά μεγάλα μέλη της, μία διπλωματική, οικονομική και στρατιωτική υπερδύναμη. Γερμανία και Γαλλία πρέπει να κάνουν περισσότερα ως παραδοσιακές ‘ατμομηχανές’ της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η Ευρωζώνη δεν αναμένεται να διευρυνθεί σύντομα. Θα υπάρξει αναμονή έως ότου ξεκαθαριστεί πώς Ευρωζώνη θα επιλύσει τα οικονομικά προβλήματα που οδήγησαν χώρες όπως Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία και Κύπρο, σε Προγράμματα στήριξης των οικονομιών τους. Η ανατολική Ευρώπη θα επιδιώξει να ακουστεί πιο δυνατά η φωνή της, θα εμφανιστεί πιο διεκδικητική. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ίσως χρειαστεί να περιοριστεί σε αυτό που μόλις προχτές υπενθύμισε ο Ολλανδός Π/Θγός Mark Rutte: «… η Ε.Ε. πρέπει πάντοτε να έχει στο νου της τη βασική αρχή – εθνικές λύσεις όπου είναι δυνατό, και Ευρωπαϊκές όπου είναι απαραίτητο…»_ [Britain’s departure will shift power dynamics in EU]
Στην εφημερίδα ΝΥΤ, η Amanda Taub γράφει: Η ΕΕ είναι δημοκρατική, αλλά δε δίνει αυτή την εντύπωση. Η εντύπωση δημοκρατικού ελλείμματος επιδεινώνεται από την αδυναμία της ΕΕ, από την έλλειψη ισχυρών θεσμών που θα μπορούσαν να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν ευρωπαϊκές πολιτικές. Έτσι, η υλοποίησή τους επαφίεται στα κράτη μέλη και οι συμβιβασμοί στους οποίους καταλήγουν έχουν ως αποτέλεσμα κάποια μέλη να σηκώνουν όλο το βάρος, όπως γίνεται με την Ελλάδα και την Ιταλία στην προσφυγική κρίση. Όσο η Ε.Ε. είναι αρκετά ισχυρή ώστε να στρέφει το ένα μέλος έναντι του άλλου, άλλα τόσο αδύναμη ώστε να μην μπορεί να βρίσκει λύσεις, θα συνεχίζει να δίνει την εντύπωση ότι δεν είναι δημοκρατική. [The E.U. Is Democratic. It Just Doesn’t Feel That Way]