Μπορούν να τα “βρουν” τελικά Ισραήλ και Τουρκία; Χλωμό και δύσκολο…
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Υπάρχουν πολλά εμπόδια για την ομαλοποίηση των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας, η οποία, τελικά, φαντάζει αρκετά πιο δύσκολη από όσο γενικά πιστεύεται.
Ένα από τα εμπόδια είναι η φιλοδοξία Ερντογάν να αξιοποιήσει μια τέτοια εξέλιξη ως δική του πολιτική νίκη στο εσωτερικό της Τουρκίας, υποστηρίζοντας ότι επικράτησε έναντι του Ισραηλινού πρωθυπουργού Νετανιάχου, ενδεχόμενο που, φυσικά, ο Νετανιάχου δεν πρόκειται να αποδεχθεί. Επίσης υπάρχει το θέμα της Λωρίδας της Γάζας και της άρσης του ισραηλινού αποκλεισμού. Κατά συνέπεια η επαναπροσέγγιση δεν θα είναι και τόσο εύκολη.
Ακόμα και αν υποθέσουμε πως η διαδικασία προχωρεί δεν είναι δύσκολο να δούμε το γιατί. Οι δύο πλευρές είχαν κοινά ενεργειακά και πολιτικά συμφέροντα, τα δεύτερα στην Συρία. Η Τουρκία αναζητά ενεργειακή ασφάλεια και το Ισραήλ πελάτη για το φυσικό του αέριο.
Το ισραηλινό φυσικό αέριο είναι μια λύση στην σύγκρουση της Τουρκίας με τη Ρωσία. Αν η Ρωσία ακυρώσει τον αγωγό Turkish Stream ή αν κλιμακώσει την σύγκρουση και κόψει την ροή αερίου προς την Τουρκία το ισραηλινό αέριο δεν αποτελεί βραχυπρόθεσμη λύση, ωστόσο, σε βάθος χρόνου θα βοηθήσει στην ενεργειακή εξάρτηση της Τουρκίας αποκλειστικά από τη Ρωσία.
Για την ισραηλινή πλευρά η σκληρή πραγματικότητα είναι πως καμία εταιρεία δεν θα επενδύσει στο κοίτασμα Λεβιάθαν αν δεν έχει εξασφαλιστεί η εξαγωγή του παραγόμενου αερίου και οι δύο καλύτεροι επίδοξοι πελάτες είναι η Άιγυπτος και η Τουρκία. Η Αίγυπτος όμως πρόσφατα ανακάλυψε δικά της κοιτάσματα και άρα δεν θα έχει τόσο ανάγκη για το ισραηλινό αέριο. Έτσι απομένει η Τουρκία.
Υπάρχουν ακόμα και πολιτικά εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν, αλλά και τεχνικά εμπόδια. Φαίνεται όμως πως η επίσημη έγκριση που δόθηκε στη Noble για εκμετάλλευση του Λεβιάθαν, έχει να κάνει με την συμφωνία αναθέρμανσης των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας.
Το άλλο θέμα είναι η Συρία. Εκεί η Τουρκία έχει γνωστά συμφέροντα και το Ισραήλ δεν επιθυμεί διάχυση της κρίσης κατά μήκος των βορείων συνόρων του. Η ρωσική επέμβαση καταστά την ανάγκη συνεργασίας τους στην Συρία πιο επιτακτική, με το Ισραήλ να τείνει πλέον προς την αποχώρηση Άσαντ, κυρίως γιατί επέτρεψε τον σχηματισμό του άξονα Ιράν-Χεζμπολάχ, τον οποίο ισχυροποίησε η Ρωσία.
Για την Τουρκία η ανατροπή Άσαν ήταν εξαρχής ξεκάθαρος στόχος στην Συρία. Η ρωσική επέμβαση ήταν πραγματική καταστροφή για την Τουρκία. Έτσι η συνεργασία με το Ισραήλ κατέληξε ο μόνος δρόμος.
Για τους λόγους αυτούς ο χρόνος που η επαναπροσέγγιση προωθείται έχει νόημα, ειδικά για την τουρκική πλευρά. Γιατί λοιπόν η επαναπροσέγγιση αυτή είναι περίεργη; Με τον ίδιο τρόπο που η Ρωσία ανάγκασε την Τουρκία να αναζητήσει εναλλακτικές στα προβλήματά της και να αναζητήσει επίσης αναθέρμανση των σχέσεών της με τη Δύση – γεγονός που βάρυνε και στην απόφαση του Ισραήλ – το ίδιο συνέβη και με την άλλη πλευρά.
Αν στο παρελθον το Ισραήλ θα μπορούσε να τα «βρει» με την Τουρκία εύκολα, τώρα τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, καθώς οι σχέσεις Ιερουσαλήμ-Μόσχας είναι εξαιρετικά καλές. Τα ρωσικά αεροσκάφη πετούν ελεύθερα στην περιοχή και η Μόσχα έχει σεβαστεί απολύτως την ισραηλινή ελευθερία στην Συρία, ακόμα και ισραηλινές επιθέσεις κατά της Χεζμπολάχ.
Αν όμως το Ισραήλ προσεγγίσει την Τουρκία η ρωσική στάση απέναντί του δεν είναι δεδομένη.
Η Ρωσία έχει ήδη ενοχληθεί από τις κινήσεις επαναπροσέγγισης, καθώς επιχειρούσε να απομονώσει την Τουρκία. Πέραν αυτού τυχόν στενότερη συνεργασία Ισραήλ-Τουρκίας, σε στρατιωτικό επίπεδο, στην Συρία, ίσως οδηγήσει τη Μόσχα σε δυναμικότερη δράση εκεί ώστε να διατηρήσει, πάση θυσία, τον Άσαντ στην εξουσία.
Αν το Ισραήλ συρθεί στον τουρκικό πόλεμο στην Συρία και φτάσει στο σημείο να πλήξει τον Συριακό στρατό, η Ρωσία, άμεσα θα φροντίσει να περιορίσει τα ισραηλινά περιθώρια δράσης. Επιπλέον το Ισραήλ ακυρώνει σε μεγάλο βαθμό την ρωσική πολιτική ενεργειακού εκβιασμού της Τουρκίας, με την επαναπροσέγγιση. Και το όλο θέμα δεν είναι φυσικά μόνο οικονομικό, αλλά γεωπολιτικό, καθώς η Ρωσία χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο ως όπλο.
Θα μπορούσε κανείς, σε μια τέτοια περίπτωση, να υποστηρίξει με βεβαιότητα ότι η Ρωσία δεν θα απαντούσε με κάποιο τρόπο αντιποίνων έναντι του Ισραήλ ή οποιουδήποτε άλλου που θα επιχειρήσει να διασώσει την Τουρκία; Για την Άγκυρα που είναι σε σύγκρουση με τη Μόσχα μια τέτοια κατάσταση έχει νόημα και αν επιλύσει το ενεργειακό της πρόβλημα μπορεί να διακινδυνεύσει κλιμάκωση της σύγκρουσης αυτής.
Γιατί το Ισραήλ όμως που έχει καλές σχέσεις με τη Ρωσία να διακινδυνεύσει τη διάρρηξη των σχέσεών με τη Μόσχα μόνο και μόνο για να τα βρει με την Τουρκία, μια χώρα που δεν αποτελεί απειλή για το ίδιο και δεν εξαρτάται από την άδειά της για να πλήξει τη Χεζμπολάχ στην Συρία;
Το να βοηθήσει λοιπόν την Τουρκία να βγει από τον βάλτο που έχει πέσει, αποκομίζοντας μόνο κάποια οικονομικά οφέλη, διακινδυνεύοντας τον περιορισμό της ελευθερίας δράσης του στην Συρία, προκαλώντας μια πολύ ισχυρότερη δύναμη είναι μάλλον ανόητο από την πλευρά του Ισραήλ.
Επιπλέον όλων υπάρχει και ένας άλλος άξιος λόγου παράγοντας. Το Ισραήλ προσπάθησε να αποκτήσει καλές σχέσεις με τις μετριοπαθείς σουνιτικές χώρες, την Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο, αμφότερες εκ των οποίων δεν τρέφουν τα καλύτερα αισθήματα, πλέον, για την Τουρκία. Κατά συνέπεια, μελετώντας την σκακιέρα της Μέσης Ανατολής διαπιστώνει κανείς πως η αποκατάσταση των σχέσεων του Ισραήλ με την Τουρκία, θα αποτελέσει εν δυνάμει μειονέκτημα για το Ισραήλ. Μένει να δούμε που θα οδηγήσουν όλα αυτά.
http://ottomansandzionists.com/2015/12/18/the-odd-and-not-so-odd-timing-of-israeli-turkish-reconciliation/
Michael Koplow, is a policy director of the Israel Policy Forum and an analyst of Middle Eastern politics and U.S. foreign policy in the region. Before coming to the Israel Policy Forum he the founding program director of the Israel Institute
Η αναδημοσίευση του κειμένου δεν σημαίνει ότι συμφωνούμε με τις απόψεις του συγγραφέα.