ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ένα χρόνο μετά τη διάσωση της Κύπρου, το περιοδικό ECONOMIST σημειώνει και απαριθμεί τα μαθήματα που δίνει η αποτυχημένη διάσωση (“Cyprus One Year later. Getting Creditors not Taxpayers to Rescue Banks Seemed like a Good Idea, but it has not worked well in Cyprus”).
Τα αποτελέσματα από τη διάσωση της Κύπρου είναι αποθαρρυντικά, υποστηρίζει ο Economist. Η οικονομία πρόκειται να συρρικνωθεί κατά 5% κατά το τρέχον έτος και η ανεργία βρίσκεται στο 17%. Η εμπειρία της Κύπρου συνιστά προειδοποίηση ενάντια στη βίαιη αλλαγή από τα πακέτα βοήθειας και αποτελεί υπενθύμιση για την σημασία της διάσωσης των τραπεζών.
Η κακοσχεδιασμένη διάσωση αποτέλεσε το ναδίρ μιας σειράς αδιάφορων αποφάσεων από τους Ευρωπαίους Υπουργούς Οικονομικών και το ΔΝΤ. Αρχικά αποφασίστηκε η επιδρομή στις καταθέσεις των ασφαλισμένων καταθέσεων, ενώ στη συνέχεια οι ιθύνοντες στράφηκαν στις ανασφάλιστες καταθέσεις, υπολογίζοντας πως πολλοί εκ των καταθετών ήταν Ρώσοι.
Η απόφαση να υποστούν οι πιστωτές τις απώλειες και την ανακεφαλαιοποίηση της μεγαλύτερης τράπεζας της χώρας (που ενοποιήθηκε με την δεύτερη μεγαλύτερη) ωστόσο, δεν αποδεικνύεται να είναι πολύ επιτυχημένη. Η τράπεζα που δημιουργήθηκε καθυστερεί τις πληρωμές και με την οικονομία της Κύπρου να συρρικνώνεται και τα ακίνητα να είναι υπερτιμημένα, η πιθανότητα περισσότερων μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι ορατή. Είναι επομένως η τράπεζα εξαρτώμενη από τη χρηματοδότηση της Κεντρικής Τράπεζας. Τρία είναι τα μαθήματα που μπορεί να πάρει κανείς από την περίπτωση της Κύπρου.
Το πρώτο αφορά στη σημασία της ύπαρξης μιας ‘κακής τράπεζας’ που να υποστηρίζεται από το κράτος και στην οποία να μπορούν να τοποθετηθούν τα κακά δάνεια μιας τράπεζας υπό αναδιάρθρωση. Τέτοιες τράπεζες βοηθούν στην παροχή πιστώσεων, ενώ επειδή μπορούν να λειτουργήσουν με μεγαλύτερο ορίζοντα από τις κοινές τράπεζες, αποφεύγονται τα ‘ξεπουλήματα’ των περιουσιακών στοιχείων.
Δεύτερον, η επιβάρυνση των μη ασφαλισμένων καταθετών προστατεύει μεν τους φορολογούμενους, καταστρέφει ωστόσο την εμπιστοσύνη του κοινού στις τράπεζες. Οι μεγάλοι καταθέτες καθίστανται νευρικότεροι, με αποτέλεσμα να μετακινούν τα χρήματά τους με την παραμικρή εμφάνιση κινδύνου. Είναι ακριβώς αυτός ο κίνδυνος της φυγής κεφαλαίων που υποχρέωσε τα κράτη να μην αφήσουν αβοήθητες τις τράπεζες.
Η βοήθεια προς τις τράπεζες γίνεται πιο αποτελεσματική, όταν στοχεύει σε μακροπρόθεσμο χρέος στο οποίο δεν μπορεί να γίνει ανάληψη και σε επενδυτές που λαβαίνουν υπόψη τους τον κίνδυνο μιας διάλυσης. Είναι ζωτικής σημασίας για τους ρυθμιστές να προωθήσουν μεταρρυθμίσεις (όπως τα cocos).
Τέλος, οι απόπειρες να τεθούν όρια και πρότυπα δυναμιτίζουν την ίδια την τραπεζική λειτουργία. Οι Αμερικανοί και Ευρωπαίοι πολιτικοί προσπαθούν να θέσουν κανόνες, ώστε να αποφευχθεί η επιβάρυνση των πολιτών και να αποθαρρυνθεί η επικίνδυνη συμπεριφορά των τραπεζών. Οι τραπεζικές κρίσεις όμως διαφέρουν: άλλες απειλούν το σύστημα και άλλες είναι διαχειρίσιμες. Πρέπει να υπάρχει ευελιξία και οι λύσεις να μην είναι πουριτανικές (όπως στην περίπτωση της Κύπρου) αλλά να βρίθουν πραγματισμού.