H συγκυρία δεν είναι ευνοϊκή για λύση
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
“Οργασμός” για το φυσικό αέριο της Κύπρου: Τι λέει ο υπουργός Ενέργειας, τους επόμενους μήνες καταθέτουν σχέδιο ανάπτυξης -η ENI και η TOTΑL- για το κοίτασμα «ΚΡΟΝΟΣ»
Με αφορμή την Πρωτομαγιά του 2024: Ποιος είναι ο ρόλος των συνδικάτων; Για να μην απαξιωθεί άλλο το συνδικαλιστικό κίνημα στη συνείδηση των εργαζομένων και της κοινωνίας
Το Εργαστήριο για τη μελέτη των Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας φιλοξένησε μία πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση για το μέλλον της Κύπρου. Τα δύο κυριότερα συμπεράσματα ήταν ότι “το Κυπριακό οδηγείται προς τα πίσω”, όπως είπε ο καθηγητής Κουφουδάκης, και ότι η συγκυρία δεν είναι ευνοϊκή για λύση.
Προσκεκλημένοι ομιλητές ήταν ο ομότιμος καθηγητής του University of Indiana-Purdue Fort Wayne Βαγγέλης Κουφουδάκης, ο οποίος είναι ένας από τους καλύτερους γνώστες του Κυπριακού και επίσης υπήρξε σύμβουλος του Προέδρου Τάσσου Παπαδόπουλου την περίοδο του Σχεδίου Αννάν, ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πειραιώς Παναγιώτης Ήφαιστος και ο αρχισυντάκτης του Φιλελεύθερου, της μεγαλύτερης σε κυκλοφορία εφημερίδας της Κύπρου και συγγραφέας Κώστας Βενιζέλος. Τη συζήτηση συντόνισε ο Διευθυντής του Εργαστηρίου καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών, Ανθρωπιστικών Επιστημών και Τεχνών Ηλίας Κουσκουβέλης.
Στην εκκίνηση της συζήτησης ο δημοσιογράφος Κώστας Βενιζέλος έθεσε το πλαίσιο, διαπιστώνοντας ότι ενώ οι συνθήκες έχουν αλλάξει το Κυπριακό αντιμετωπίζεται με όρους της δεκαετίας του 1970, ενώ επισήμανε ότι οι προτεινόμενες λύσεις έχουν ημερομηνία λήξης. Στην ανάλυση του υπογράμμισε ότι η Κύπρος στην παρούσα συγκυρία δεν έχει αξιοποιήσει τη γεωγραφική της θέση, τους φυσικούς πόρους και τη συμμετοχή της στην ΕΕ, που θα μπορούσαν να έχουν λειτουργήσει καταλυτικά στην προώθηση μιας άλλου είδους λύσης.
Από την άλλη πλευρά τόνισε ότι η Άγκυρα με μια στρατηγική συμμαχιών προσπαθεί να αποκτήσει πλεονεκτήματα και να εκμεταλλευτεί το φυσικό αέριο με μεταφορά του μάλιστα μέσω Τουρκίας, ακόμη και χωρίς επίλυση του Κυπριακού και προέβλεψε ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να συντηρεί την ένταση. Την ίδια στιγμή συμπλήρωσε ότι το Λονδίνο δεν θα εγκαταλείψει τα στρατηγικά του πλεονεκτήματα στην περιοχή. Ολοκληρώνοντας την εισήγησή του αναφέρθηκε στις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, που όπως είπε επηρεάζει τις διαπραγματεύσεις, αφού κάποιοι υποστηρίζουν ότι όσο επιδεινώνεται η οικονομική κατάσταση, τόσο πιο εύκολα η κυπριακή πλευρά θα αποδεχθεί μια λύση. Ωστόσο, ολες οι προτεινόμενες λύσεις φλερτάρουν με παραλλαγές του Σχεδίου Αννάν.
Ο καθηγητής Παναγιώτης Ήφαιστος υποστήριξε ότι οι Κύπριοι δεν πρέπει να βιάζονται. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμία ευνοϊκή προϋπόθεση για μια βιώσιμη λύση, σύμφωνη με την δημοκρατική, τη διεθνοπολιτική και την ευρωπαϊκή νομιμότητα. Δεν πρέπει να υπάρξει ολιγωρία, αλλά ούτε και σπασμωδικές κινήσεις. Χρειάζεται όμως ριζοσπαστική αλλαγή της πολιτικής τόσο στην Κύπρο, όσο και στην Ελλάδα, όπως είπε. Θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι η ισχύς είναι το κεντρικό ζήτημα στις διεθνείς σχέσεις. Κανένα κράτος δεν μπορεί να αυτοσυντηρηθεί και να επιβιώσει, αν αγνοήσει την ισχύ. Ωστόσο, σύμφωνα με τον καθηγητή το έλλειμα στρατηγικής σκέψης είναι πάγιο χαρακτηριστικό της Κύπρου. Οι Κύπριοι θα πρέπει να ξεφύγουν από την ακινησία και να αξιοποιήσουν όσα προτάσσει η ευρωπαϊκή νομιμότητα. Η Ευρώπη θα μεταλλαγεί, αλλά θα παραμείνει ένα πεδίο διαρκούς πάλης και ανταγωνισμού, όπου ακόμη και τα μικρά κράτη μπορούν να διαπραγματευτούν τόνισε κλείνοντας την εισήγησή του.
Ο καθηγητής Κουφουδάκης με την πολυετή εμπειρία του και τις γνώσεις του στο Κυπριακό μίλησε για μια διαφορά νοοτροπίας, αφού η Κυπριακή πλευρά πολλές φορές φοβήθηκε μην κατηγορηθεί ως αδιάλλακτη, και για αυτό έκανε παραχωρήσεις, ενώ η Τουρκία αλλάζει συνεχώς τις βάσεις της διαπραγμάτευσης του Κυπριακού υπέρ της. Την ίδια στιγμή χρησιμοποιείται από τους διαμεσολαβητές μια “σκόπιμη ασάφεια” στις διαπραγματεύσεις. Με το ίδιο λεξιλόγιο κάθε πλευρά αντιλαμβάνεται διαφορετικού είδους λύση και για αυτό δεν έχουμε επιτύχει κάποια λύση. Δυστυχώς, οι λύσεις που προωθούνται σήμερα, υπογράμμισε ο καθηγητής, αγνοούν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος του 2004 που απέρριψε το Σχέδιο Αννάν. Σήμερα συζητάμε τα ίδια πράγματα. Πρόκειται για “νεκρανάσταση του Σχεδίου Αννάν” είπε χαρακτηριστικά. Επιπλεόν, αναφέρθηκε στην Αμμοχωστοποίηση του Κυπριακού τονίζοντας ότι η επιστροφή της Αμμωχόστου δεν είναι το πρόβλημα, αλλά το κεντρικό ζητούμενο είναι η εφαρμογή των ψηφισμάτων του ΟΗΕ από το 1974 και μετά.
Ο Βαγγέλης Κουφουδάκης επισήμανε και τα λάθη και τις παραλείψεις της κυπριακής πλευράς για να κλείσει την εισήγησή του λέγοντας ότι “ένα κράτος που δεν σέβεται τον εαυτό του, δεν μπορεί να περιμένει από άλλους να το σεβαστούν. Ένα κράτος δεν αυτοδιαλύεται προς όφελος άλλων. Δεν μπορούμε να ζητούμε από την Κύπρο να κάνει κάτι που δεν θα έκανε κανένα άλλο κράτος στον κόσμο. Δεν πρέπει να θυσιαστεί υπό οποιαδήποτε συνθήκη η Κυπριακή Δημοκρατία του 1960”.
Ο Ηλίας Κουσκουβέλης επανέλαβε τη θέση του ότι και τα μικρά κράτη μπορούν να έχουν στρατηγική και επισήμανε ότι ενώ η Κύπρος στο παρελθόν, ειδικά την περίοδο 2003-2009 συμπεριφέρθηκε ως μικρό κράτος υπόδειγμα, αναπτύσσοντας μια ευφυή στρατηγική, στη συνέχεια δεν υπήρξε ανάλογη πορεία και σίγουρα δεν υπάρχει στρατηγική που να στηρίζεται στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος του 2004 και τις νέες παραμέτρους έκτοτε. Η στρατηγική των φυσικών πόρων έχει εξαντληθεί, σύμφωνα με τον καθηγητή, αλλά όλα είναι ανοιχτά, καθώς ο χρόνος στις διεθνείς σχέσεις έχει διαφορετική ροή από τον χρόνο στις ανθρώπινες σχέσεις.
Κλείνοντας τη συζήτηση μετά από ερωτήσεις φοιτητών, μελών ΔΕΠ και του κοινού της πόλης που παρακολούθησε την εκδήλωση ο καθηγητής Κουφουδάκης επισήμανε ότι έχουμε ανάγκη από ενότητα, συμμαχίες και μια δημιουργική διπλωματία με στόχους.