Κυπρος
#Tags:
Γλαύκος ΚληρίδηςΠροσωπικές αναμνήσεις από την συναναστροφή με τον Γλαύκο Κληρίδη
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Φοβού τους ανθέλληνες Βρετανούς: Το χρονικό του τέλους, τον Δεκέμβριο του 1963 όταν η Κύπρος αφέθηκε απροστάτευτη και αβοήθητη στα επιδρομικά σχέδια της Τουρκίας
Όταν δεν “διευθέτησαν” το Κυπριακό ο Γλαύκος Κληρίδης, ο Νίκος Αναστασιάδης και ο Δημήτρης Χριστόφιας, δεν θα το λύσει κανένας: Αλλά ο κ. Αβέρωφ λέει τα δικά του…
Του Αριστείδη Βικέτου
Ο πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γλαύκος Κληρίδης, που έφυγε χθες από την ζωή πλήρης ημερών σε ηλικία 95 χρόνων, δεν ήταν μόνο ένας «statesman», όπως αναγνωρίζουν τώρα και οι πολιτικοί του αντίπαλοι, αλλά κυρίως υπήρξε ευπατρίδης της πολιτικής, λόγω του ήθους του, της ακεραιότητας του χαρακτήρα του, της αφιλοχρηματίας του, της σοφίας του.
Βέβαια, το έργο του με τα όποια θετικά και αρνητικά θα αποτιμηθεί συνολικά από τους ιστορικούς. Ελπίζω αυτό να γίνει με αντικειμενικότητα και χωρίς ιδεοληψίες.
Τον Γλαύκο Κληρίδη τον γνώρισα προσωπικά και άρχισα να συναναστρέφομαι μαζί του από τα πρώτα μου βήματα στην δημοσιογραφία το 1982. Η εποχή ήταν δύσκολη. Επικρατούσαν ακόμη τα πάθη στην πολιτική ζωή. Εργαζόμουν στην εφημερίδα «Τα Νέα», που στήριζε τις θέσεις του σοσιαλιστικού κόμματος ΕΔΕΚ και ασκούσε σφοδρή πολιτική – θα έλεγα πολεμική- κατά του Κληρίδη. Ήταν αδιανόητο ένας δημοσιογράφος από την εφημερίδα, στην οποία εργαζόμουν να έχει επαφές τόσο με τον Γλαύκο Κληρίδη, πρόεδρο του ΔΗΣΥ, όσο και με τον τότε γ.γ. του ΑΚΕΛ, Εζεκία Παπαϊωάννου. Πήγα δύο φορές και συνάντησα τον Γλαύκο Κληρίδη στο πολιτικό του γραφείο. Το κλίμα από το κομματικό περιβάλλον ήταν βαρύ.
Ο Κληρίδης το κατάλαβε και για να με βγάλει από την δύσκολη θέση μου είπε: «Κοίτα, εγώ σε καταλαβαίνω θέλεις να κάνεις την δουλειά του ως δημοσιογράφος, γι΄αυτό στο εξής θα μου τηλεφωνείς στο σπίτι και θα έρχεσαι εκεί να τα λέμε». Έτσι και έγινε. Για καιρό τον επισκεπτόμουν στο σπίτι του. Με έμαθε να πίνω ένα από τα παραδοσιακά ποτά της Κύπρου, την ζιβανία, που μου την κερνούσε παγωμένη. Με προμήθευε με πολύ καπνό για την πίπα, γιατί και αυτός ήταν καπνιστής της. Μετά το γύρισε στο πούρο.
Ο Γλαύκος Κληρίδης δέχτηκε το πιο άνανδρο χτύπημα από τους πολιτικούς του αντιπάλους με μια σκευωρία, που στήθηκε εναντίον του παραμονές των προεδρικών εκλογών του 1983. Μια εφημερίδα δημοσίευσε ένα χαλκευμένο έγγραφο, που τον παρουσίαζε ως τάχα πράκτορα των ναζί. Ποιόν αυτόν, που πολέμησε κατά των ναζί. Το αεροπλάνο του (ήταν πιλότος της αγγλικής αεροπορίας) καταρρίφθηκε και ο ίδιος συνελήφθη αιχμάλωτος. Καιρό μετά τον συνάντησα και του έδωσα στοιχεία για το πως είχε στηθεί η σκευωρία. Του είπα ότι έπρεπε να αντιδράσει. Η απάντηση του ήταν: «Αυτά δεν είναι του χαρακτήρα μου»!
Την πολιτική του σκέψη δεν μπορούσαν να την παρακολουθήσουν ακόμη και στελέχη του δικού του πολιτικού χώρου. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών του 1988 ορισμένοι μέσα από τον ΔΗΣΥ δεν τήρησαν, όπως ήταν η γραμμή του Κληρίδη, ήπιους τόνους, με αποτέλεσμα στον δεύτερο γύρο να επικρατήσει ο Γιώργος Βασιλείου.
Το 1993 ο Γιώργος Βασιλείου πέρασε στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών με άνετη διαφορά από τον Γλαύκο Κληρίδη. Μετά τις δηλώσεις του ο κ. Βασιλείου σε σχετική ερώτηση μου, απάντησε: «Στην θέση του κ. Κληρίδη θα είχα αποσυρθεί». Ήταν σχεδόν μεσάνυχτα, πήγα και βρήκα τον Κληρίδη, στον οποίο μετέφερα την δήλωση. Χαμογέλασε και σχολίασε: «μη σούζεις τα πόδια σου προχού καβαλικέψεις (μην κουνάς τα πόδια σου, πριν καβαλήσεις στο άλογο)». Τελικά ο Κληρίδης κέρδισε τις εκλογές και ο Γιώργος Βασιλείου για χρόνια έλεγε ότι τις έχασε εξ’ αιτίας της ερώτησης μου.
Τον Σεπτέμβριο του 1997 ο Γλαύκος Κληρίδης με κάλεσε ένα Σάββατο πρωί να με πάρει βόλτα με το μικρό του σκάφος. «Πάρε μαζί και ένα φίλο σου», μου είπε. Πήγα στην μαρίνα της Λάρνακας με τον Χρήστο Στυλιανίδη. Λίγους μήνες μετά, όταν ο Κληρίδης κέρδισε για δεύτερη φορά τις προεδρικές, διόρισε τον Χρήστο Στυλιανίδη κυβερνητικό εκπρόσωπο. Από την μαρίνα της Λάρνακας με «καραβοκύρη» τον Κληρίδη, το σκάφος «Καίτη», είχε το όνομα της κόρης του, ανοίχτηκε στα βαθιά. Σε κάποιο σημείο έριξε άγκυρα. Ώρα για μπάνιο, είπε ο πρόεδρος που ήταν πανέτοιμος με βατραχοπέδιλα και μάσκα. Πέσαμε στην θάλασσα. Στην μια ώρα είχα κουραστεί και είπα ότι θα ανέβω στο σκάφος. Εκείνος συνέχισε να απολαμβάνει την θάλασσα, που αν και βουνίσιος, υπεραγαπούσε.
Στην Αθήνα τέλη Δεκεμβρίου του 1998 πήγαμε για μια κρίσιμη σύσκεψη, στην οποία αποφασίστηκε η ματαίωση της άφιξης στην Κύπρο των πυραύλων S-300. To πρωί, πριν από την σύσκεψη, ο Γλαύκος Κληρίδης με κάλεσε στην «Μεγάλη Βρετανία» να πάρουμε μαζί πρόγευμα. Έθεσε μια προϋπόθεση, την οποία σεβάστηκα: να μην τον ρωτήσω ό,τιδήποτε για την σύσκεψη, που θα ακολουθούσε. Μετά την σύσκεψη ο πρόεδρος Κληρίδης ανέλαβε αποκλειστικά την ευθύνη για την μην άφιξη των πυραύλων στην Κύπρο.
Πριν από μια συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου έκανα μια ερώτηση του τύπου «ρίχνω άδεια για να πιάσω γεμάτα». Ο Γλαύκος Κληρίδης απάντησε με το γνωστό του χιούμορ: «Βικέτο, είσαι χρόνια στο κουρμπέτι της δημοσιογραφίας, αλλά εγώ είμαι πιο πολλά στο κουρμπέτι της πολιτικής».
Λίγες μέρες πριν παραδώσει το 2003 την προεδρία της Δημοκρατίας στον διάδοχο του, αείμνηστο Τάσσο Παπαδόπουλο, τον συνάντησα στο προεδρικό. Πριν φύγω έκανε μια συγκινητική χειρονομία. Μου πρόσφερε ως ενθύμιο ένα πολύ καλό αναπτήρα πίπας. Τον χρησιμοποιώ μόνο στο σπίτι για να μην τον χάσω.
Μόλις ανέλαβε ο Τάσσος Παπαδόπουλος ο τότε γ.γ.του ΟΗΕ , Κόφι Ανάν, τον κάλεσε στην Χάγη μαζί με τον Ραούφ Ντενκτάς για συνομιλίες. ‘Άρχισαν το πρωί -ήταν Καθαρά Δευτέρα- και πήγαν μέχρι τα ξημερώματα της Τρίτης. Από όλους τους πολιτικούς, που συνόδευαν τον Παπαδόπουλο, μόνο ο Κληρίδης δεν έκλεισε ούτε λεπτό τα μάτια του. Συζητούσε με τον γράφοντα και άλλους συναδέλφους ανάμεσα στους οποίους ήταν η Ειρήνη Καρανασοπούλου και ο Παύλος Τζίμας.
Με την αποχώρηση του από την προεδρία ο Γλαύκος Κληρίδης άφησε το σπίτι στην Λευκωσία και ζούσε απλά σε ένα μικρό εξοχικό στο Μενεού της Λάρνακας πάνω στο κύμα. Μαζί του ήταν η κόρη του Καίτη και ο γαμπρός του Κώστας Σιαμάς. Υπεραγαπούσε τα πέντε μέλη της αστυνομικής του φρουράς, στα οποία συμπεριφερόταν ως πατέρας τους.
Μετά την χειρουργική επέμβαση στο ισχύο πήγε για αποκατάσταση στο Μέλαθρο Αγωνιστών. Τον πρώτο καιρό ήταν ανήσυχος, γιατί δεν ήθελε να καθηλωθεί σε αναπηρικό καροτσάκι. Όταν τελείωσε η θεραπεία περπατούσε πλέον με μπαστούνι και έμπαινε στην θάλασσα με την βοήθεια των ανδρών της προσωπικής του ασφάλειας. Τον Οκτώβριο του 2007, πριν έλθει στην Αθήνα -ήταν και το τελευταίο ταξίδι του – για την παρουσίαση από τους πρώην πρωθυπουργούς, Κώστα Μητσοτάκη και Κώστα Σημίτη του βιβλίου του «Ντοκουμέντα μιας Εποχής» έδωσε αποκλειστική συνέντευξη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Τον Νοέμβριο του 2009 τον επισκέφθηκε στο Μενεού ο πρώην γ.γ. του ΟΗΕ, Μπούτρος Γκάλι μαζί με την σύζυγο του. Είχα το προνόμιο να είμαι ο μόνος δημοσιογράφος στην συνάντηση μαζί με τον φίλο φωτορεπόρτερ, Ανδρέα Μανώλη.
Στο Μενεού επισκεπτόμουν συχνά τον Γλαύκο Κληρίδη. Συζητούσαμε για πολλά και διάφορα. Οι εκμυστηρεύσεις του ήταν πολύ σημαντικές. Ξέροντας τους δεσμούς μου με το Οικουμενικό Πατριαρχείο με ρωτούσε πάντα για τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο προς τον οποίο έτρεφε απεριόριστο σεβασμό και για την ομογένεια της Πόλης. Χάρηκε πάρα πολύ, όταν ο Πατριάρχης του έστειλε ένα ρολόι χειρός με το έμβλημα του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ο Κληρίδης επισκέφθηκε το Φανάρι τον Νοέμβριο του 1999, όταν η ‘Άγκυρα του επέτρεψε να ταξιδέψει στην Κωνσταντινούπολη, λόγω της συνόδου του Οργανισμού για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη. Η συνάντηση με τον Οικουμενικό Πατριάρχη έγινε σε πολύ εγκάρδιο κλίμα και κράτησε περισσότερο από ό,τι είχε προβλεφθεί. Έγινε ανταλλαγή δώρων εκατέρωθεν. Λίγο πριν από το τέλος της συνάντησης ο Πατριάρχης έβγαλε ένα ασημένιο κομπολόι και το πρόσφερε στον πρόεδρο Κληρίδη.
Την Πέμπτη το βράδυ ήταν η τελευταία συνάντηση μου με τον Γλαύκο Κληρίδη. Τον επισκέφθηκα στο δωμάτιο του στην κλινική. Έμεινα περίπου δύο λεπτά, του χάιδεψα το χέρι και τον αποχαιρέτησα, ευχόμενος ο Θεός να κατατάξει την ψυχή του «εν χώρα ζώντων και εν σκηναίς δικαίων».