Ευρώπη δυο ταχυτήτων, αλλιώς: Ο φτωχός Νότος εκδικείται καθώς οι οικονομίες Ισπανίας, Πορτογαλίας, Ιταλίας και Ελλάδας ξεπέρασαν τη Γερμανία, μια κουρασμένη… ατμομηχανή

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μείωση του πληθωρισμού στην Ελλάδα στο 3,2% σταθερός στην ευρωζώνη στο 2,4% -Στοιχεία Eurostat

Δεν παραιτείται τελικά ο Πέδρο Σάντσεθ για την υπόθεση της συζύγου του: Αποφάσισα να συνεχίσω δηλώνει ο ισπανός πρωθυπουργός

Το «σχέδιο Ρουάντα» άναψε φωτιές ανάμεσα σε Βρετανία και Ιρλανδία: «Δεν θα δεχθούμε επιστροφές μεταναστών που διαφεύγουν» διαμηνύει στο Δουβλίνο ο Σούνακ

Οι τέσσερις μεγαλύτερες οικονομίες της Νότιας Ευρώπης έχουν ξεπεράσει τη Γερμανία κατά περίπου 5% από το 2017, υπογραμμίζοντας την ανάκαμψη δύο ταχυτήτων της περιοχής από τους πρόσφατους κραδασμούς, συμπεραίνει έρευνα που επικαλούνται οι Financial Times.

Συγκεκριμένα, η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα έχουν προσθέσει από κοινού περισσότερα από 200 δισ. ευρώ ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος – περισσότερα από ολόκληρη την πορτογαλική οικονομία – σε προσαρμοσμένους όρους τιμών τα τελευταία έξι χρόνια, ενώ το ΑΕΠ της Γερμανίας αυξήθηκε μόνο κατά 85 δισ. ευρώ, σύμφωνα με ανάλυση που διεξήγαγε η συμβουλευτική εταιρεία Capital Economics για τους Financial Times.

Η οικονομία της Γερμανίας μόλις αναπτύχθηκε από την πανδημία του κορωνοϊού το 2020, μετά την απότομη επιβράδυνση στον τεράστιο μεταποιητικό της τομέα που επιδεινώθηκε από την άνοδο των τιμών της ενέργειας από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Αντίθετα, οι χώρες της Νότιας Ευρώπης ενισχύθηκαν από την ανάκαμψη στον τουρισμό μετά την άρση των περιορισμών της πανδημίας, καθώς και από τη χαμηλότερη έκθεσή τους στην ύφεση της μεταποίησης και την απώλεια φθηνού ρωσικού φυσικού αερίου.

Σημειώνεται, ειδικότερα, ότι ο Andrew Kenningham, επικεφαλής ευρωπαίος οικονομολόγος της Capital Economics, είπε ότι η παραγωγή των τεσσάρων μεγαλύτερων χωρών της νότιας Ευρώπης ήταν «αυτή τη στιγμή περισσότερο από 5% μεγαλύτερη» από τη Γερμανία. Αλλά η άνοδος της ανάπτυξης από το 2017 είχε μόνο εν μέρει αντιστρέψει το έδαφος που έχασαν από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, μετά την οποία πολλές οικονομίες στην «περιφέρεια» της ευρωζώνης υπέστησαν τραπεζικές κρίσεις και χρειάστηκαν διασώσεις για το χρέος.

Οι «περιφερειακές» οικονομίες ήταν 20% μεγαλύτερες [από τη Γερμανία] πριν από την παγκόσμια οικονομική κρίση», πρόσθεσε ο Kenningham. Η σχετική υπεραπόδοση των χωρών του Νότου φαίνεται ότι βοήθησε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να διατηρήσει μια ευρεία συναίνεση σχετικά με το χρονοδιάγραμμα πιθανών μειώσεων των επιτοκίων, είπε, με τους περισσότερους ρυθμιστές να σηματοδοτούν ότι αυτό είναι πιθανό να ξεκινήσει τον Ιούνιο εάν οι πιέσεις στις τιμές συνεχίσουν να πέφτουν.

«Σε αντίθεση με το μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας δεκαετίας, οι οικονομίες του Νότου δεν χρειάζονται προφανώς πιο χαλαρή νομισματική πολιτική από τον πυρήνα», είπε ο Kenningham. «Αν μη τι άλλο, μπορεί να ισχύει το αντίθετο».

• Η οικονομία δύο ταχυτήτων της ευρωζώνης συνέβαλε επίσης στη μείωση του χάσματος μεταξύ του κόστους δανεισμού των χωρών της Νότιας Ευρώπης σε σύγκριση με τη Γερμανία. Η διαφορά μεταξύ των αποδόσεων των 10ετών ομολόγων στην Ιταλία και τη Γερμανία -ένας δείκτης χρηματοοικονομικής πίεσης που παρακολουθείται στενά- υποχώρησε πρόσφατα στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2021.

Οι νότιες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας και της Ισπανίας, της τρίτης και της τέταρτης μεγαλύτερης οικονομίας της ευρωζώνης αντίστοιχα, αναμένεται να συνεχίσουν να έχουν καλύτερες επιδόσεις φέτος, καθώς συνεχίζουν να αναπτύσσονται σταθερά, ενώ η Γερμανία και άλλες βόρειες οικονομίες όπως η Αυστρία και η Ολλανδία παραμένουν κολλημένες σε τέλμα.

Ο Kenningham είπε ότι περίμενε ότι το «κουαρτέτο» του Νότου συλλογικά θα επεκταθεί 1% περισσότερο από τη Γερμανία μεταξύ του τέλους του τρέχοντος έτους και του 2026. Αλλά ο ίδιος και άλλοι οικονομολόγοι αμφιβάλλουν ότι η τάση θα συνεχιστεί πολύ πέρα από αυτό το σημείο.

Μια πρόσφατη μελέτη της ολλανδικής τράπεζας ING διαπίστωσε ότι η Αυστρία, το Βέλγιο, η Γαλλία και η Ολλανδία έχασαν την ανταγωνιστικότητα του κόστους εργασίας λόγω της ταχείας αύξησης των μισθών τα τελευταία τέσσερα χρόνια, ενώ αυτό είχε βελτιωθεί στην Ιταλία, την Ισπανία, την Ελλάδα και την Ιρλανδία ως αποτέλεσμα της βελτίωσης της παραγωγικότητας. Η γερμανική ανταγωνιστικότητα εργασίας παρέμεινε σταθερή.

Ένας άλλος παράγοντας είναι το ταμείο ανάκαμψης των 800 δισεκατομμυρίων ευρώ της ΕΕ, του οποίου ο συνδυασμός επιχορηγήσεων και φθηνών δανείων σε αντάλλαγμα για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη έχει ωφελήσει κυρίως τις χώρες του Νότου, καθώς τόσο η Ιταλία όσο και η Ισπανία είναι οι πρώτοι και δεύτεροι μεγαλύτεροι δικαιούχοι του ταμείου αντίστοιχα.

Ο Rafael Domenech, επικεφαλής οικονομολόγος στην ισπανική τράπεζα BBVA, δήλωσε ότι η ανάπτυξη της Ισπανίας ενισχύθηκε από την υψηλή μετανάστευση που αύξησε το εργατικό δυναμικό της κατά 1,1% πέρυσι. Αλλά προειδοποίησε: «Δεδομένης της χαμηλής επένδυσης της Ισπανίας ανά πληθυσμό σε ηλικία εργασίας και [μιας αναμενόμενης μείωσης] της αύξησης της παραγωγικότητας, αμφιβάλλω ότι αυτή η διαφορά ανάπτυξης θα μπορούσε να συνεχιστεί στο μέλλον».

Τα πέντε κορυφαία οικονομικά ερευνητικά ινστιτούτα της Γερμανίας την περασμένη εβδομάδα μείωσαν τις προβλέψεις ανάπτυξης της χώρας τους για το 2024 από 1,3% σε 0,1%. Ωστόσο, προβλέπουν ότι η ανάπτυξη θα ανακάμψει στο 1,4% το επόμενο έτος.

Ο Γιάννης Στουρνάρας, επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Ελλάδας, δήλωσε στους FT ότι μεγάλο μέρος της πρόσφατης υπεραπόδοσης των νότιων χωρών οφείλεται στην «προσαρμογή του επιχειρηματικού μοντέλου της Γερμανίας στη νέα πραγματικότητα», της ακριβότερης ενέργειας και των χαμηλότερων εξαγωγών στην Κίνα, αλλά πρόσθεσε: «Δεν νομίζω ότι αυτό θα είναι μόνιμο».

Ένας άλλος παράγοντας που επιβαρύνει τη γερμανική ανάπτυξη ήταν η απότομη αυστηροποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κοντά στο 2% πέρυσι για να συμμορφωθεί με την επιστροφή του περιοριστικού κανόνα φρένου του χρέους της χώρας. Αντίθετα, οι νότιες χώρες έχουν διατηρήσει μια πιο υποστηρικτική δημοσιονομική στάση, με το έλλειμμα του προϋπολογισμού της Ιταλίας να αυξάνεται στο 7,2% πέρυσι.

Η Ιταλία σχεδιάζει να περιορίσει τις δαπάνες για να τηρήσει τους πρόσφατα αναβιώσαντες δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, πράγμα που σημαίνει ότι η υπεραπόδοσή της αναμένεται να εξασθενήσει. Ο Kenningham είπε ότι σχεδόν όλη η ανάπτυξη της Ιταλίας από το 2019 προήλθε από τα δαπανηρά φορολογικά κίνητρα «υπερμπόνους» που ενίσχυσαν τις ιδιωτικές κατασκευές, αλλά η μείωση του συστήματος έκανε αυτή την επέκταση «μη βιώσιμη».

Financial Times [Southern growth spurt creates two-speed eurozone economy]

Eurostat: Στο 3,4% αυξήθηκε ο πληθωρισμός στην Ελλάδα τον Μάρτιο * Αντιθέτως, μειώθηκε στην ευρωζώνη στο 2,6%