Η κατοχή του F-35, του πιο προηγμένου αεροσκάφους στον κόσμο αντιπροσωπεύει μια «διπλωματική νίκη» για την Ελλάδα, λέει το Forbes: Γιατί οι ΗΠΑ ενέκριναν ταυτόχρονα τις πωλήσεις των μαχητικών
A U.S. Marine Corps F-35B Lightning II attached to Marine Fighter Attack Squadron (VMFA) 225 prepares for takeoff from the flight deck of the amphibious assault ship USS Boxer (LHD 4). Photo via Twitter, F-35 Lightning II Joint Program Office, @theF35JPO
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Το αμερικανικό περιοδικό Forbes σε άρθρο γνώμης του Paul Iddon αναφέρει ότι σε μια κίνηση με εκτεταμένες επιπτώσεις για το μέλλον της αεροπορικής δύναμης στη νότια πλευρά του ΝΑΤΟ, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενέκρινε ταυτόχρονα την πώληση αεροσκαφών F-35 Lightning II πέμπτης γενιάς στην Ελλάδα και εκσυγχρονισμένα μαχητικά F-16 Vipers στην Τουρκία.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανακοίνωσε τις εγκρίσεις με διαδοχικά δελτία τύπου στις 26 Ιανουαρίου. Έγιναν λίγες μέρες αφότου το τουρκικό κοινοβούλιο επικύρωσε την καθυστερημένη επικύρωση ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ – με καθυστέρηση σχεδόν δύο ετών. Το Κογκρέσο είχε προηγουμένως αντιταχθεί στον εφοδιασμό της Τουρκίας με νέα F-16, εφόσον η Άγκυρα εμπόδιζε την είσοδο της Σουηδίας.
Φαίνεται προφανές εκ των υστέρων ότι οι ΗΠΑ ήταν απρόθυμες να εγκρίνουν την απόκτηση της ορόσημο F-35 της Ελλάδας μέχρι να μπορέσουν πρώτα να άρουν τα εμπόδια στην προμήθεια F-16 της Τουρκίας. Η Ουάσιγκτον πιθανότατα το έκανε για να αποφύγει την εμφάνιση ευνοιοκρατίας μεταξύ των δύο μελών του ΝΑΤΟ και για να αποφύγει την αλλαγή της ισορροπίας της αεροπορικής δύναμης πάνω από το Αιγαίο Πέλαγος προς όφελος της Ελλάδας.
Ερωτηθείς αν συνέβαινε αυτό, ένας αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είπε στον αρθρογράφο: «Θα έλεγα ότι οι σκέψεις ήταν αρκετά ξεκάθαρες: όλα έχουν να κάνουν με την ενίσχυση της ικανότητας των συμμάχων του ΝΑΤΟ και τη διαλειτουργικότητα με τις δυνάμεις των ΗΠΑ».
Στην περίπτωση της Τουρκίας, σύμφωνα με τον αξιωματούχο, η διατήρηση του δεύτερου μεγαλύτερου στόλου F-16 στη συμμαχία ενημερωμένου ενισχύει την «αποτροπή και αμυντική στάση του ΝΑΤΟ». Επιπλέον, η απόκτηση των 79 συστημάτων εκσυγχρονισμού θα επιτρέψει στην Άγκυρα να αναβαθμίσει τα παλαιότερα μοντέλα F-16 στο υπερσύγχρονο πρότυπο Block 70.
«Αυτά τα νέα και ανακαινισμένα αεροσκάφη θα παρέχουν στην Τουρκία ένα στόλο εκσυγχρονισμένων πολεμικών αεροσκαφών πολλαπλών ρόλων, που θα της επιτρέψουν να ελέγχει την άμυνα του εναέριου χώρου της», είπε ο αξιωματούχος.
«Εν τω μεταξύ, η πώληση αεροσκαφών F-35 στην Ελλάδα θα προσφέρει σημαντική αύξηση της ικανότητας καθώς και της διαλειτουργικότητας με τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ», πρόσθεσε ο αξιωματούχος. «Αυτή η πώληση ενισχύει την ικανότητα της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας να ελέγχει την άμυνα του εναέριου χώρου της, να συμβάλλει στις αποστολές του ΝΑΤΟ για τη διατήρηση της περιφερειακής ασφάλειας και την υπεράσπιση των Συμμάχων του ΝΑΤΟ και να διατηρήσει τη διαλειτουργικότητα με τις δυνάμεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ».
Ο Suleyman Ozeren, καθηγητής στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο και ανώτερος συνεργάτης στο Orion Policy Institute, πιστεύει ότι η απόφαση να εγκριθούν και οι δύο αυτές πωλήσεις μαζί αντανακλά «δύο κρίσιμες προοπτικές». «Πρώτον, η κυβέρνηση Biden επιδιώκει να δημιουργήσει μια ισορροπία στην περιοχή, παρέχοντας F-35 στην Ελλάδα, ενώ προμηθεύει F-16 στην Τουρκία», είπε ο Ozeren στον συντάκτη. «Προφανώς, η Ελλάδα θα έχει το πάνω χέρι σε αυτή τη συμφωνία». «Δεύτερον, αυτή η απόφαση αντανακλά επίσης τον σκεπτικισμό μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας, ο οποίος είναι ένα επίμονο πρόβλημα από τότε που η Άγκυρα αποφάσισε να αγοράσει ρωσικά συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας S-400», είπε.
Η αμφιλεγόμενη αγορά αυτών των στρατηγικών ρωσικών συστημάτων αεράμυνας από την Τουρκία είχε ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό της από το πρόγραμμα F-35 και την απαγόρευση αγοράς αεροσκαφών. Η Άγκυρα είχε αρχικά την πρόθεση να αγοράσει έως και 100 F-35A για να εκσυγχρονίσει την αεροπορία της.
Τελικά, ο Ozeren πιστεύει ότι η κατοχή του πιο προηγμένου αεροσκάφους πέμπτης γενιάς στον κόσμο αντιπροσωπεύει μια «διπλωματική νίκη» για την Ελλάδα.
Πιστεύει επίσης ότι η χρονική στιγμή της απόφασης «σημαίνει πολλά», αφού υποδηλώνει «προτίμηση για την Ελλάδα έναντι της Τουρκίας στο Κογκρέσο των ΗΠΑ» και αντανακλά τις «τεταμένες» σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας.
«Παρόλα αυτά, αυτή η απόφαση εκτείνεται πέρα από την εξισορρόπηση μόνο της αεροπορικής δύναμης στο Αιγαίο», είπε. «Υποδηλώνει ότι οι ΗΠΑ αναζητούν διαβεβαίωση από την Τουρκία, ένα κρίσιμο μέλος της συμμαχίας του ΝΑΤΟ».
Ο Γιώργος Τζογόπουλος, ανώτερος συνεργάτης στο Centre International de Formation Européenne, ένα γαλλικό ερευνητικό ινστιτούτο πολιτικής, πιστεύει ότι η απόφαση φαίνεται λογική από ένα «πολιτικό πρίσμα». «Τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία είναι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, αλλά ο αυτόνομος χαρακτήρας της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει την αμερικανική κυβέρνηση να εφαρμόζει διαφορετικές τακτικές για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της, ικανοποιώντας κάπως και τους δύο», είπε στον συντάκτη. «Η Ουάσιγκτον εργάζεται σκληρά για να περιορίσει το άνοιγμα της Άγκυρας προς την Ανατολή, η οποία είναι μια συνεχής διαδικασία και δεν σταματά με τις τρέχουσες πωλήσεις».
Με αυτόν τον τρόπο, ο Τζογόπουλος πιστεύει ότι η Ουάσιγκτον σχεδιάζει πιθανώς να παράσχει στην Αθήνα ένα «ποιοτικό στρατιωτικό πλεονέκτημα» αποφεύγοντας παράλληλα να «αποξενώσει αμετάκλητα» την Άγκυρα.
«Δεν μπορεί να αποκλειστεί ενδεχόμενη πώληση F-35 στην Τουρκία», είπε ο Τζογόπουλος. «Εξαρτάται από τη μελλοντική πορεία της τουρκοαμερικανικής διαπραγμάτευσης, που θα διαμορφωθεί και από το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ».
Ο Τζογόπουλος πιστεύει ότι αυτή η Τουρκοαμερικανή συμφωνία έχει δύο νικητές και έναν χαμένο. Οι νικητές είναι οι ΗΠΑ και η Τουρκία, με την πρώτη να εξασφαλίζει άλλη μια προσοδοφόρα πώληση όπλων και τη δεύτερη να λαμβάνει τα τζετ που αναζητούσε. Από την άλλη πλευρά, το ΝΑΤΟ είναι ξεκάθαρα ο χαμένος της υπόθεσης, καθώς το «μήνυμα που στέλνεται σε άλλα μέλη» είναι ότι η αυτονομία στην εξωτερική πολιτική, στην προκειμένη περίπτωση της Τουρκίας, «θα μπορούσε να είναι μια επιλογή για τα κράτη χωρίς σοβαρές επιπτώσεις».
Και ενώ η έγκριση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ ήταν ένας σημαντικός παράγοντας για την πώληση των F-16, ο Τζογόπουλος σημείωσε ότι «δεν είναι σαφές πού θα μπορούσαν να τεθούν τα όρια της τουρκοαμερικανικής συμφωνίας.
«Σήμερα είναι η έγκριση της Σουηδίας και αύριο μπορεί να είναι ένα άλλο θέμα στην ατζέντα των συνομιλιών», είπε. «Οι τουρκικές διαπραγματευτικές τακτικές παράγουν αποτελέσματα και αυτό είναι που πρέπει να προκαλέσει κάποια ανησυχία».
Ο αναλυτής σημείωσε ότι ενώ οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι σταθερές επί του παρόντος, η ιστορία έχει επανειλημμένα δείξει ότι αυτή η σταθερότητα δεν διαρκεί πολύ.
«Για να συγκρίνουμε το ισοζύγιο αεροπορικής ισχύος στο Αιγαίο, χρειαζόμαστε συγκεκριμένους αριθμούς και χρονοδιαγράμματα», είπε. «Δεν είναι σαφές, για παράδειγμα, πόσα μαχητικά F-35 θα μπορούσε να λάβει η Ελλάδα και πότε». «Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν το συνεχιζόμενο κατευνασμό στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά θα πρέπει να είναι προετοιμασμένες για νέους γύρους εντάσεων αργά ή γρήγορα», πρόσθεσε.
«Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία για τις ΗΠΑ δεν είναι η ισορροπία της αεροπορικής δύναμης στο ίδιο το Αιγαίο, αλλά το αποτέλεσμα της προσπάθειάς τους να αποτρέψουν μια κατάσταση όπου η Τουρκία θα μπορούσε να χαθεί».
Κατά συνέπεια, ο κίνδυνος για την Τουρκία ότι κάποια στιγμή η Ελλάδα θα επιτύχει ένα ποιοτικό στρατιωτικό πλεονέκτημα έναντι της Τουρκίας στον αέρα πάνω από το Αιγαίο θα μπορούσε να είναι μέρος των «μελλοντικών τουρκοαμερικανικών συνομιλιών».
Ο Τζογόπουλος επεσήμανε τη δήλωση της Nuland, υπογραμμίζοντας πώς η Τουρκία θα μπορούσε επίσης να αποκτήσει F-35, εάν επιλύσει το αδιέξοδο των S-400. «Έτσι η διαπραγμάτευση συνεχίζεται», είπε.
ΠΗΓΗ: Περιοδικό Forbes, Paul Iddon – Why U.S. Approved Greek F-35 And Turkish F-16 Sales Simultaneously
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE