Ο θρασύς Ερντογάν ψήνει το ψάρι στα χείλη στο ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ: Η γενική εικόνα και το πολιτικο-επικοινωνιακό πλαίσιο για το υπό επικύρωση Πρωτόκολλο ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μπούμεραγκ το πάγωμα εξαγωγών στο Ισραήλ; Δυσαρεστημένοι οι Τούρκοι εξαγωγείς από την απόφαση Ερντογάν

Επιβεβαιώνει ο Ερντογάν την πλήρη αναστολή εμπορικών σχέσεων με το Ισραήλ: Θα παρακολουθούμε τις συνέπειες, απειλεί, αλλά το Εβραϊκό Κρατος δεν μασά!

Ο Φινλανδός αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων δεν αποκλείει η Μόσχα να «τεστάρει» το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ: Συνεχείς οι υβριδικές επιθέσεις

Ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν υπέβαλε στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση στις 23 Οκτωβρίου θετική πρότασή για το επί μακρόν αναμενόμενο να εισαχθεί σε διαδικασία επικύρωσης Πρωτόκολλο για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

Η κίνηση του ισλαμιστή Προέδρου σε μια στιγμή που άρχιζε (απλώς ακόμη τότε) να κλιμακώνεται η ρητορική του έναντι του Ισραήλ και της Δύσης για το θέμα της Γάζας  εκτιμήθηκε ως κίνηση ισορροπιών και τακτικής.

Οι σχετικές με το θέμα δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων που ακολούθησαν υπογράμμιζαν τις ‘αυτόνομες και αυτόβουλες’ διαδικασίες της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, διαμορφώνοντας ένα δήθεν ‘μήνυμα’ αποστασιοποιημένης αναμονής και σε κάθε περίπτωση επιφύλαξης.

Ο ίδιος ο Τούρκος Πρόεδρος στις πολυσχιδείς δηλώσεις της 4 Νοεμβρίου ανέφερε:

«Σε αυτό το σημείο [επικύρωση Πρωτοκόλλου για Σουηδία] θα προσπαθήσουμε να κάνουμε ό,τι καλύτερο περνάει από το χέρι μας. Αρκεί αυτοί που βρίσκονται απέναντί μας να μας προσεγγίσουν θετικά».

Όπως έχει επισημανθεί, ο Τούρκος Πρόεδρος απαντούσε έτσι σε ερώτηση για το θέμα της Σουηδίας και την προμήθεια των αμερικανικών μαχητικών F-16, επιλέγοντας να μην αναφερθεί στο θέμα αυτό και καταλήγοντας στη συγκεκριμένη κρυπτική ‘προειδοποίηση’, ανοιχτή σε ενδεχομένως αναγκαίους περαιτέρω πολιτικο-επικοινωνιακούς χειρισμούς.

Το μήνυμα αυτό της Άγκυρας  διαμορφωνόταν σε σαφή αντίστιξη με δηλώσεις ενθουσιώδους προσμονής εκ μέρους αρμόδιων αξιωματούχων του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ.

Ενδεικτικό της ενδελεχούς επικοινωνιακής διαχείρισης του θέματος από την πλευρά της Αγκυρας ήταν το αποτύπωμά του στο πλαίσιο της πρόσφατης επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν (Blinken).

Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ αναφέρθηκε (στις αποχαιρετιστήριες δηλώσεις του από την Άγκυρα) και στο θέμα της νατοϊκής ένταξης της Σουηδίας:

«Η Σουηδία θα ενταχθεί στη Συμμαχία μετά την υπογραφή  του Προέδρου Ερντογάν στο Κοινοβούλιο. Πιστεύουμε ότι αυτό θα συμβεί στο μέλλον».

Η συγκεκριμένη αναφορά παρέμεινε ωστόσο στο περιθώριο της κάλυψης του θέματος από τα τουρκικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, αντίθετα με διεθνή ΜΜΕ όπως το Reuters που προέβαλαν τη δήλωση με εμφατικούς τίτλους: «Ο Μπλίνκεν δηλώνει πεπεισμένος για την πρόοδο της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ μετά την επίσκεψη στην Άγκυρα». [βλ. αναλυτικά ό.π.]

Σε αυτό το πολιτικο-επικοινωνιακό πλαίσιο ανακοινώθηκε στην αρχή της τρέχουσας εβδομάδας ένα ακόμη διαδικαστικό βήμα προς την επικύρωση του ‘θρυλικού’ Πρωτοκόλλου από την Τουρκική Εθνοσυνέλευση:

Η ένταξή του στην ατζέντα της προχθεσινής [16 Νοεβρίου] συνεδρίασης της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, υπό την προεδρία του βουλευτή του AKP Fuat Oktay. [πηγή: TRTHaber]

Λεπτομέρεια χρονισμού: Την ίδια ημέρα και ώρα με την εν λόγω Ανακοίνωση, ο Πρόεδρος της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης Numan Kurtulmuş συναντάτο ‘κεκλεισμένων θυρών’ με την Πρόεδρο του αντιπολιτευόμενου εθνικιστικού IYI Meral Akşener [πηγή: Anadolu].

Οι εργασίες της Επιτροπής ξεκίνησαν προχθές νωρίς το μεσημέρι. Η έγκυρη δημοσιογράφος του VOA Turkce Yıldız Yazıcıoğlu παρακολούθησε τις εργασίες εκ του σύνεγγυς και ήδη στις 13.30 έθετε στο Χ (Twitter) το ρητορικό ερώτημα: “Θα σταλεί στη Σουηδία μήνυμα “βραδείας διαδικασίας έγκρισης;” [του Πρωτοκόλλου].

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της για όσα διημείφθησαν στην Επιτροπή:

«[…] Ήδη από το πρώτο στάδιο της διαδικασίας έγκρισης του Πρωτοκόλλου ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ εμφανίστηκε η πιθανότητα μιας προσέγγισης «επιβράδυνσης» στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, παρόλο που η πλειοψηφία του κυβερνώντος κόμματος ΑΚ [σ.σ. 14 από τα 27 μέλη της Επιτροπής] θα ήταν επαρκής για την αποδοχή του».

Σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ, υπήρχαν πληροφορίες ότι το Πρωτόκολλο της Σουηδίας, που ήταν το τρίτο θέμα στην ατζέντα της χθεσινής συνεδρίασης, θα άνοιγε «αλλά ενδέχεται να μην ολοκληρωθεί σήμερα, οπότε η έγκριση θα παραμείνει σε αναμονή ως σημείο στην ημερήσια διάταξη της Επιτροπής».

Περαιτέρω, η Yazıcıoğlu αναφέρει ότι «στην επιτροπή, ο εκπρόσωπος του İYİ Kürşad Zorlu έδωσε το πρώτο μήνυμα ‘καταψήφισης’ του Πρωτοκόλλου. […] Υπενθυμίζοντας ότι η Ουγγαρία δεν έχει ακόμη εγκρίνει το Πρωτόκολλο ένταξης της Σουηδίας, ο Zorlu δήλωσε ότι δεν ο ίδιος είναι ενάντια στην πολιτική ‘ανοιχτών θυρών’ του ΝΑΤΟ, αλλά υπάρχει ανάγκη για ενδελεχέστερη παρακολούθηση της διαδικασίας λήψης των απαραίτητων μέτρων από τη Σουηδία και πρόσθεσε:

“Η Τουρκία θα πρέπει να χρησιμοποιήσει καλά αυτό το ‘χαρτί’ που έχει στο χέρι της. Πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό να ελέγξουμε τα συγκεκριμένα βήματα που γίνονται για την έκδοση τρομοκρατών και να ενημερωθούμε με πιο διαφανή και συγκεκριμένα στοιχεία”[…]».

Η Επιτροπή ολοκλήρωσε τις εργασίες της νωρίς το απόγευμα καθιστώντας σαφές μόνο το γεγονός ότι δεν ελήφθη καμία απόφαση σχετικά με το Πρωτόκολλο της Σουηδίας.

Αναλυτικότερα:

Η εικόνα από τα σχετικά ρεπορτάζ είναι ότι η εισήγηση εκ μέρους της Τουρκικής Κυβέρνησης [υφυπουργός Εξωτερικών Burak Akçapar] δεν περιείχε σκιές:

«Η σουηδική κυβέρνηση έχει θεσπίσει νομοθετικές αλλαγές για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Για πρώτη φορά στη Σουηδία, η συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση έχει ποινικοποιηθεί. Η Σουηδία έχει λάβει συγκεκριμένα μέτρα για τις τρομοκρατικές δραστηριότητες, ιδιαίτερα τις δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση του PKK. Οι κύκλοι που συνδέονται με το PKK δεν έχουν πλέον τόση ελευθερία κινήσεων όπως στο παρελθόν. Η οργάνωση βρίσκεται υπό πίεση», ανέφερε μεταξύ των άλλων στην εισήγησή του ο Akçapar, σύμφωνα με την Sabah.

Ωστόσο, όχι μόνο ο Zorlu του αντιπολιτευόμενου IYI αλλά και συμπολιτευόμενοι βουλευτές εμφανίζονται να έχουν εκφράσει σοβαρές επιφυλάξεις έως και αντιρρήσεις:

[…] Ο βουλευτής του AKP Ali Şahin είπε: «Βρίσκουμε πολύτιμα τα βήματα που έκανε η Σουηδία, αλλά δεν τα βρίσκουμε επαρκή». Ο βουλευτής του MHP İsmail Özdentir τόνισε: «Οι ΗΠΑ συνέδεσαν την ένταξη της Σουηδίας με το ζήτημα των F-16. Κανείς όμως δεν μπορεί να βάζει τον εαυτό του πάνω από την Τουρκία. Οι βόμβες με τις οποίες το Ισραήλ θέλει να σκοτώσει παιδιά στη Γάζα είναι βόμβες από το απόθεμα των ΗΠΑ» […] σύμφωνα με την Sabah.

Ως αποτέλεσμα επιφυλάξεων και αντιρρήσεων συμπολιτευόμενων και αντιπολιτευόμενων βουλευτών, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Fuat Oktay εισηγήθηκε στα μέλη της Επιτροπής πρόταση η οποία και έγινε αποδεκτή κατά πλειοψηφία. Σύμφωνα με το Anadolu:

[…] Μετά τις διαβουλεύσεις για το σύνολο της πρότασης, ελήφθη απόφαση για καθυστέρηση των διαβουλεύσεων με πρόταση που υιοθέτησαν οι βουλευτές του ΑΚP. Η πρόταση ανέφερε: ‘Λόγω της έλλειψης σαφήνειας του υπό συζήτηση θέματος και της ανεπαρκούς ωρίμανσης των διαβουλεύσεων, τα άρθρα της πρότασης [επικύρωσης του Πρωτοκόλλου] δεν θα ληφθούν υπόψη και οι διαβουλεύσεις θα περατωθούν» […]#

Η λιτή-αφαιρετική διατύπωση της πρότασης Oktay με την οποία ολοκληρώθηκε η σχετική με το Πρωτόκολλο της Σουηδίας διαδικασία στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Εθνοσυνέλευσης διαμορφώνει από προχθές την εξής εικόνα στα τουρκικά ΜΜΕ:

Φιλοκυβερνητικά και μη μεταδίδουν συνολικά και χωρίς εξαιρέσεις την είδηση περί μη συγκεκριμένης προόδου στο θέμα του Πρωτοκόλλου υπό τον ασαφώς περιεκτικό τίτλο “Οι διαβουλεύσεις για το Πρωτόκολλο σε καθυστέρηση”.

Τον τόνο αυτό έδωσε το προαναφερθέν δημοσίευμα του Anadolu: «Σε καθυστέρηση οι συζητήσεις για την πρόταση [του Τούρκου Προέδρου] για το Πρωτόκολλο ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.  Η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Εθνοσυνέλευσης αποφάσισε να καθυστερήσει τις διαβουλεύσεις για το σχέδιο νόμου έγκρισης της επικύρωσης του Πρωτοκόλλου ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ», γράφουν στους τίτλους.

Από κάποια ΜΜΕ η προχθεσινή εξέλιξη ερμηνεύθηκε κατ’ αρχάς ως «αναβολή της συζήτησης στην Επιτροπή», χωρίς ωστόσο να υπάρχει σαφής ένδειξη για το πότε θα επανέλθει:

Σύμφωνα με τον φιλο-δυτικό / μη φιλοκυβερνητικό Murat Yetkin «δεν είναι σαφές πότε θα συνεδριάσει ξανά η Επιτροπή». Σύμφωνα με τη φιλοκυβερνητική Milliyet: «Όπως έγινε γνωστό, η ημερομηνία της νέας συνάντησης θα καθοριστεί τις επόμενες ημέρες».

Σχετικές δηλώσεις του ίδιο του Fuat Oktay που μεταδίδονται παράλληλα συσκοτίζουν ακόμη περισσότερο την απάντηση στο ερώτημα “ποιο είναι το επόμενο βήμα” σχετικά με τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί για το Πρωτόκολλο της Σουηδίας στην Εθνοσυνέλευση:

– […] Ο Fuat Oktay δήλωσε ότι κατά τη διάρκεια της πρώτης συζήτησης για το θέμα, μετά την υπογραφή του Ερντογάν, βουλευτές του κυβερνώντος AKP ανέφεραν ότι οι διαβουλεύσεις [της Επιτροπής] πρόκειται να διαρκέσουν πολύ και πως και άλλοι αρμόδιοι αξιωματούχοι θα πρέπει επίσης να παραστούν στις συνεδριάσεις. […]

«Δυστυχώς, οι συνομιλητές μας δεν μας δείχνουν την ευαισθησία που δείχνουμε εμείς», δήλωσε επίσης ο Oktay, προσθέτοντας ότι είναι σημαντικό για τους βουλευτές να ενεργήσουν σύμφωνα με τα συμφέροντα της Τουρκίας […]# μεταδίδει ο Murat Yetkin.

– Σύμφωνα με την αντιπολιτευόμενη ιστοσελίδα GazeteDuvar:

[…] Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Fuat Oktay απάντησε σε ερωτήσεις δημοσιογράφων μετά τη συνεδρίαση. Σχετικά με ενδεχόμενη πρόσκληση του Σουηδού Πρέσβη στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, ο Oktay δήλωσε ότι μπορεί να προσκληθεί μόνο εάν ο εσωτερικός κανονισμός δεν επιβάλλει εμπόδιο και κατά την κρίση των μελών της Επιτροπής.

Αξιολογώντας τις δεσμεύσεις της Σουηδίας προς την Τουρκία σχετικά με την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, ο Οκτάι δήλωσε: «Δεν είναι δυνατό να γίνει αυτό [έγκριση του Πρωτοκόλλου] μόνο με την αλλαγή του Νόμου [στη Σουηδία]. Πρέπει επίσης να διακοπεί η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Οι ανησυχίες μας δεν έχουν διασκεδαστεί ακόμα. Θα το αξιολογήσουμε, ίσως νέα βήματα προέλθουν από τη Σουηδία» […]#.

–Σύμφωνα δε με την φιλοκυβερνητική Daily Sabah ο Oktay δήλωσε: «Για να εγκρίνουν όλοι οι νομοθέτες μας την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, πρέπει να είναι πλήρως πεπεισμένοι. Θα τα συζητήσουμε όλα αυτά σε (επόμενη) συνεδρίαση της Επιτροπής μας (για το θέμα)».

Συμπερασματικά, με πρωτοβουλία του AKP – πρόταση του Προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Εθνοσυνέλευσης Fuat Oktay, ως αποτέλεσμα των “ανησυχιών” μελών της Επιτροπής, το ζητούμενο της έγκρισης του Πρωτοκόλλου για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ από την Τ/Βουλή διατηρήθηκε εχθές σε άδηλη ‘αναμονή’.

Η διατύπωση της σχετικής πρότασης, όπως και οι δηλώσεις του εισηγητή Oktay που ακολούθησαν, είναι ‘ανοιχτές’ σε ερμηνεία σχετικά με το αν θα επαναληφθεί (εξ αναβολής) η συζήτηση στην Επιτροπή ή αν θα ζητηθούν επιπλέον στοιχεία προκειμένου να διασκεδαστούν ανησυχίες ή/και αμφιβολίες των βουλευτών, ή αν εν τέλει θα ζητηθούν νέες κινήσεις – διευκρινίσεις από τη Στοκχόλμη.

Σε κάθε περίπτωση, η λιτή-αφαιρετική διατύπωση της εισήγησης και οι δηλώσεις Oktay, όπως και η επιλογή του ασαφούς όρου “σε καθυστέρηση” από την προβολή της χθεσινής εξέλιξης στα τ/ΜΜΕ δημιουργούν επαρκή περιθώριο περαιτέρω εξελίξεων στο θέμα του σουηδικού Πρωτοκόλλου.