Ανάλυση POLITICO: Μπορεί ο Ερντογάν να θέλει, αλλά δεν του βγαίνει να το παίξει μεσολαβητής μεταξύ Χαμάς – Ισραήλ * Άλλη μια «αδύνατη αποστολή» μετά την Ουκρανία για τον υπερφίαλο Σουλτάνο…

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πριν την εισβολή στη Ράφα, το Ισραήλ συμφώνησε να ακούσει τους προβληματισμούς των ΗΠΑ, δηλώνει ο Λευκός Οίκος

Το σχόλιο του Ροναλντ Μαϊνάρντους για τη ματαίωση της επίσκεψης του Ταγίπ Ερντογάν στο Λευκό Οίκο: Τα σενάρια και η αλήθεια

Ο Μαχμούντ Αμπάς πιέζει την Ουάσιγκτον να εμποδίσει την ισραηλινή επίθεση στη Ράφα: Μόνον οι ΗΠΑ μπορούν- Προβλέπει μαζικό εκτοπισμό των Παλαιστινίων

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει απογοητευτεί από το αποτέλεσμα των προσπαθειών του να μεσολαβήσει στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας. Αλλά μετά τη σφαγή-σοκ της Χαμάς στο Ισραήλ, ψάχνει άλλη μια ευκαιρία να παίξει τον ειρηνοποιό, αναφέρει σε ανάλυσή του υπό τον τίτλο «Why Israel-Hamas is Erdoğan’s new ‘mission impossible’» το POLITICO.

Καθώς οι παγκόσμιες δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και των χωρών του Κόλπου, επιδιώκουν στα παρασκήνια να αποτρέψουν την εξάπλωση της σύγκρουσης Ισραήλ-Χαμάς, ο Τούρκος πρόεδρος ασχολείται με τη δική του πυρετώδη διπλωματία.

«Έχω συνομιλίες με περιφερειακούς ηγέτες… προσπαθώντας να καταλάβω πώς μπορούμε να μεσολαβήσουμε και να σταματήσουμε αυτόν τον πόλεμο», είπε αυτή την εβδομάδα, μετά από συνομιλίες, μεταξύ άλλων, με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες και τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.

Μίλησε επίσης με τον Ισραηλινό Πρόεδρο Ισαάκ Χέρτζογκ και τον Παλαιστίνιο αρχηγό Μαχμούντ Αμπάς, καθώς και με τους ηγέτες της Αιγύπτου, του Λιβάνου και του Κατάρ.

Η τουρκική κρατική τηλεόραση ανέφερε μάλιστα το βράδυ της Τετάρτης ότι  η Τουρκία ξεκίνησε μια διαδικασία διαπραγματεύσεων  για την απελευθέρωση των ομήρων που κρατ΄η Χαμάς στη Γάζα.

Υπάρχουν λόγοι για να πάρουμε στα σοβαρά τη διπλωματική έκρηξη του Ερντογάν.

Προσπάθησε εδώ και καιρό να οικοδομήσει την Τουρκία ως μεγάλη δύναμη στη Μέση Ανατολή με βήματα όπως η οικοδόμηση οικονομικών δεσμών σε όλη την περιοχή και με την αποστολή τουρκικών στρατευμάτων στη βόρεια Συρία.

Πρόσφατα βελτίωσε τους δεσμούς του με το Ισραήλ, κυρίως με την πρώτη του απευθείας συνάντηση με τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη τον περασμένο μήνα.

• Αλλά είναι πραγματικά ο Ερντογάν σε καλή θέση για το τρομακτικό έργο της διαμεσολάβησης μεταξύ μιας πολεμοχαρούς Χαμάς και του εκδικητικού Ισραήλ;

Πολλοί παρατηρητές πιστεύουν ότι η επίθεση του Σαββατοκύριακου έχει καταστρέψει κάθε βραχυπρόθεσμη προοπτική περιφερειακής σταθερότητας και ο ίδιος ο Ερντογάν έχει προειδοποιήσει ότι ο πόλεμος δεν θα σταματήσει «σε μία ή δύο εβδομάδες».

Ένας υψηλόβαθμος Τούρκος αξιωματούχος, είπε στο POLITICO ότι «οποιοσδήποτε μεσολαβητικός ρόλος σε αυτό το σημείο είναι μια αδύνατη αποστολή ».

Πρόσθεσαν ότι στον απόηχο της τρομοκρατικής επίθεσης της Χαμάς, που σκότωσε περισσότερους από 1.000 ανθρώπους, το Ισραήλ «πιθανότατα θα πάρει αποστάσεις από οποιαδήποτε προοπτική συμβιβασμού».

Επιπλέον εμπόδια για μια «επιτυχημένη τουρκική διπλωματία»

Ο Σελίν Νάσι, επισκέπτης συνεργάτης στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο του London School of Economics, τονίζει ένα ακόμη εμπόδιο: τη συμπάθεια της Άγκυρας προς τη Χαμάς, την οποία η Τουρκία δεν θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση, παρόλο που οι ΗΠΑ και η ΕΕ την έχουν χαρακτηρίσει ως τέτοια.

Ο Νάσι λέει ότι «το  ιστορικό του  κυβερνώντος κόμματος AKP του Ερντογάν να  παρέχει ασφαλές καταφύγιο  στους ηγέτες της Χαμάς» έχει διαβρώσει την εμπιστοσύνη μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ.

Υποστηρίζει επίσης ότι η Άγκυρα διατηρεί θερμότερες σχέσεις με τη Χαμάς, η οποία κυβερνά τη Λωρίδα της Γάζας από το 2007, παρά με τη Φατάχ του Αμπάς, που κυριαρχεί στα λιγότερο ριζοσπαστικά, κατεχόμενα εδάφη της Δυτικής Όχθης.

• «Υπό την κυβέρνηση του ΑΚΡ, η παλαιστινιακή πολιτική της Άγκυρας έχει πλησιάσει τη Χαμάς —ή ευνόησε τη Χαμάς έναντι της Φατάχ— τις τελευταίες δύο δεκαετίες, γεγονός που προκάλεσε επικρίσεις όχι μόνο από το Ισραήλ αλλά και από τις ΗΠΑ», είπε ο Νάσι.

Μέχρι την άνοδο του ΑΚΡ στην εξουσία το 2002, η Τουρκία είχε παραδοσιακά στενές πολιτικές και στρατιωτικές σχέσεις με το Ισραήλ.

Ωστόσο, οι σχέσεις των δύο χωρών διακόπηκαν το 2010 μετά την  επιδρομή των Ισραηλινών στρατιωτών  στο Mavi Marmara, ένα τουρκικό πλοίο που επεδίωκε να σπάσει τον αποκλεισμό της Γάζας, σκοτώνοντας 10 Τούρκους ακτιβιστές.

Στη συνέχεια, ο Ερντογάν στράφηκε εναντίον του Ισραήλ, αποκαλώντας το κράτος δολοφόνο. Η παλαιστινιακή υπόθεση είναι αγαπητή στην ισλαμιστική ιδεολογία του Ερντογάν, η οποία στηρίζει την κυριαρχία του στην Τουρκία επί δύο δεκαετίες.

Όμως, τα πιο πρόσφατα χρόνια, η Τουρκία προσπαθεί να βελτιώσει τις σχέσεις στη γειτονιά της – συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ – μια προσπάθεια  που απέδωσε με τη συνάντηση Ερντογάν-Νετανιάχου στη Νέα Υόρκη.

Η προσέγγιση με το Ισραήλ

Πριν η Χαμάς αναστατώσει ξανά την περιοχή ξεκινώντας τις επιθέσεις στο Ισραήλ το περασμένο Σαββατοκύριακο, οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να οργανώσουν αμοιβαίες επισκέψεις στο εγγύς μέλλον και μάλιστα αναφέρθηκε ότι ο Ερντογάν ενδιαφέρθηκε να προσευχηθεί στο τέμενος Αλ Άκσα της Ιερουσαλήμ για τον εορτασμό της 100ής επετείου της Τουρκικής Δημοκρατίας στις 29 Οκτωβρίου.

Ο Σολί Οζέλ, ένας βετεράνος πολιτικός αναλυτής στο Πανεπιστήμιο Kadir Has στην Κωνσταντινούπολη, σημειώνει ότι οι δύο χώρες έχουν κοινά συμφέροντα και ότι ο Νετανιάχου και ο Ερντογάν φαινόταν ότι «ξέχασαν πόσο αντιπαθούσαν ο ένας τον άλλον».

Και οι δύο χώρες, για παράδειγμα, είναι σύμμαχοι του Αζερμπαϊτζάν στη διαμάχη του με τη γειτονική του Αρμενία και  το βοήθησαν  να ανακτήσει γη κατά τη διάρκεια ενός πολέμου το 2020 πριν από την αστραπιαία κατάληψη της αμφισβητούμενης εθνο-αρμενικής αποσχισθείσας περιοχής του  Ναγκόρνο-Καραμπάχ  τον περασμένο μήνα.

«Η κοινότητα των συμφερόντων μεταξύ των δύο χωρών, όπως δείχνει η άμεση ή έμμεση συνεργασία τους στον Καύκασο, ξεπερνά τις προσωπικές αντιπάθειες», είπε ο Özel. «Ο κοινός αντίπαλος για τους δύο, αν και έχουν διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης αυτής της πρόκλησης, είναι το Ιράν».

Αλλά πρόσθεσε ότι ο Ερντογάν είναι πιθανό να ακολουθήσει μια πιο σκληρή γραμμή με το Ισραήλ, καθώς το ανθρώπινο κόστος του πολέμου αυξήθηκε και την Πέμπτη ο Τούρκος ηγέτης επέκρινε την ισραηλινή πολιορκία της Γάζας και την απόφαση των ΗΠΑ να στείλουν ένα αεροπλανοφόρο στο περιοχή.

«Δεν θέλουμε να επεκταθούν οι συγκρούσεις στην περιοχή μας, αντί να υποστηρίζουμε τυφλά κάποιον, καλούμε τους παράγοντες με επιρροή να μειώσουν την ένταση», είπε ο Ερντογάν.

Όσο για οποιαδήποτε επιρροή μπορεί να έχει η Τουρκία στη Χαμάς, ο Οζέλ πιστεύει ότι η Χαμάς «θα είναι πιο συντονισμένη με τα σήματα που έρχονται από την Τεχεράνη», όπου το ιρανικό καθεστώς υποστηρίζει την παλαιστινιακή μαχητική ομάδα εδώ και χρόνια.

Ο Νάσι, από το LSE, πρόσθεσε ότι το Ισραήλ ζητά σαφή διεθνή υποστήριξη κατά τη διάρκεια της κρίσης.

«Το Ισραήλ θέλει να δει πού βρίσκονται οι σύμμαχοι και οι εχθροί του, όπως έκανε η κυβέρνηση Μπους στον απόηχο της 11ης Σεπτεμβρίου», είπε.

«Από αυτή την προοπτική, εξαρτάται από το αν το Ισραήλ βλέπει ή όχι την Τουρκία ως αξιόπιστο σύμμαχο».

Και πώς να την δει;

Μόλις προχθες ο Ερντογάν εξαπέλυσε πυρά κατά του Ισραήλ όπως και το υπουργέιο Εξωτερικών της Τουρκίας κατά του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν που συνάντηση τον Νετανιάχου στο Τελ Αβίβλ.

Ο Ερντογάν επέκρινε τις “δυσανάλογες” επιθέσεις του Ισραήλ στη Γάζα, ως “στερούμενες κάθε ηθικής βάσης” και κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να μην παίρνει “τυφλά” το μέρος της μίας πλευράς.

Με πληροφορίες από POLITICO

Σε ισλαμιστικό παροξυσμό ο… «ουδέτερος» μικρός “Σουλτάνος”: «Ανήθικη, επαίσχυντη σφαγή» η αντεπίθεση στην Χαμάς, ισχυρίζεται ο Ερντογάν