Η ανάληψη πολιτικής ευθύνης: Το επίπεδο του δημοκρατικού πολιτεύματος καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την υπευθυνότητα

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μέγα λάθος: Η εκλογή Τούρκου ως προέδρου της Γ.Σ. του ΟΗΕ είναι μία διπλωματική ήττα για την Ελλάδα την λάθος στιγμή…

Μια νέα εισβολή, χωρίς πόλεμο, χωρίς αντίσταση: Μια νέα, άνευ όρων παράδοση στην κατοχική δύναμη Τουρκία

Να μην κινδυνεύσει ξανά η Κύπρος: Η στρατηγική διαχείριση της αναδυόμενης οικονομικής κρίσης

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΕΝΤΑ*

Το τραγικό συμβάν στην κοιλάδα των Τεμπών προκλήθηκε από μια αλυσίδα κακών, εγκληματικών χειρισμών, οι οποίοι οδήγησαν στη μαζική απώλεια ανθρώπινης ζωής.

Όταν προκαλείται ένα τέτοιο συμβάν, συμβάν μαζικής απώλειας ζωών, συνεπεία συσσωρευμένης αμέλειας, τότε θα πρέπει να υπάρχει άμεση ανάληψη πολιτικής ευθύνης.

Η πολιτική ευθύνη δεν μπορεί να αναμένει αποτελέσματα ερευνών. Δεν μπορεί να αναμένεται να «αποδειχθεί» η άμεση διασύνδεση του συμβάντος με την πολιτική ευθύνη. Η πολιτική ευθύνη πηγάζει από την άσκηση εκτελεστικής εξουσίας. Η άσκηση εκτελεστικής εξουσίας σε δημοκρατικά πολιτεύματα απαιτεί άμεση ανάληψη πολιτικής ευθύνης έναντι του συνόλου των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των πολιτών.

Όταν παραβιάζεται το υπέρτατο ανθρώπινο δικαίωμα, το δικαίωμα στη ζωή και ιδιαίτερα όταν προκαλούνται μαζικές απώλειες ανθρωπίνων ζωών από ατύχημα που προκύπτει από αμέλεια δημοσίων λειτουργών ή λειτουργών που εποπτεύονται από το κράτος, τότε η πολιτική ευθύνη είναι αυτονόητη και πρέπει να αναλαμβάνεται άμεσα.

Η ανάληψη πολιτικής ευθύνης δεν είναι νομική υποχρέωση ούτε (πρέπει να) υποδεικνύεται από επιτροπές ή πορίσματα, ούτε μπορεί να υποδειχθεί από απόφαση δικαστηρίου. Η κυβέρνηση, η κάθε κυβέρνηση κάτω από τις ημέρες της οποίας συμβαίνουν τέτοιου είδους συμβάντα, οφείλει να αναλαμβάνει πολιτική ευθύνη, με τρόπο σαφή και άμεσο.

• Το ερώτημα δεν είναι εάν υπάρχει πολιτική ευθύνη σε συμβάντα όπως αυτό των Τεμπών. Το ερώτημα είναι το εύρος της ανάληψης πολιτικής ευθύνης. Το εύρος καθορίζεται, πρέπει να καθορίζεται, κατ’ αναλογία από τις συνέπειες που προκαλούνται.

Σε περιπτώσεις μαζικής απώλειας ανθρωπίνων ζωών από συμβάντα που προκλήθηκαν από αμέλεια δημοσίων λειτουργών ή λειτουργών κάτω από την εποπτεία του κράτους, τότε το εύρος της ανάληψης πολιτικής ευθύνης αφορά σε παραίτηση των άμεσων ή/και έμμεσων πολιτικών προϊσταμένων ή/και ενδεχομένως να φτάνει έως και την παραίτηση της κυβερνήσεως.

Κάθε κυβέρνηση πρέπει να είναι έτοιμη και πρόθυμη να αναλάβει έμπρακτα την πολιτική ευθύνη. Σε περιπτώσεις μαζικής απώλειας ανθρωπίνων ζωών από αμέλεια ή έστω ισχυρή ένδειξη αμέλειας δημοσίων λειτουργών ή ιδιωτών κάτω από την εποπτεία δημόσιων λειτουργών, η ανάληψη πολιτικής ευθύνης θα πρέπει να προβληματίζει σοβαρά μια κυβέρνηση.

Πρώτιστη προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η διαχείριση της κρίσης, με ταυτόχρονη δήλωση της πρόθεσης επιστροφής της πολιτικής εντολής διακυβέρνησης στον λαό. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο λαός θα μπορεί να αποφασίσει ποιους θα εμπιστευτεί για την ανάληψη της εξουσίας.

Σε ανάλογες περιπτώσεις, η άρνηση άμεσης ανάληψης πολιτικής ευθύνης επιβαρύνει το πολιτικό κλίμα και διογκώνει την κοινωνική κατακραυγή. Μεσοπρόθεσμα, η κατάσταση αυτή υποσκάπτει την πολιτική νομιμοποίηση μιας κυβέρνησης.

Μακροπρόθεσμα, μπορεί να απομακρύνει το κυβερνών πολιτικό κόμμα από την εξουσία για μεγάλο χρονικό διάστημα, καθώς αφήνει ένα έντονο στίγμα αναξιοπιστίας. Είναι, με άλλα λόγια, προς το συμφέρον του πολιτικού προσωπικού να αναλαμβάνει άμεσα και έμπρακτα την πολιτική ευθύνη σε περιπτώσεις συμβάντων μαζικής απώλειας ανθρωπίνων ζωών.

• Η πολιτική εξουσία εναλλάσσεται. Η πολιτική ευθύνη όμως είναι θεσμικό ζήτημα της εκάστοτε κυβερνήσεως και πρέπει να αναλαμβάνεται, χωρίς υπεκφυγές. Το επίπεδο του δημοκρατικού πολιτεύματος καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την υπευθυνότητα και την ευαισθησία του πολιτικού προσωπικού στην ανάληψη ευθύνης.

Κι όταν η πολιτική ευθύνη δεν αναλαμβάνεται, σύμφωνα με τον John Locke, τότε ο λαός είναι υποχρεωμένος να απαιτήσει έμπρακτα και μαζικά την επιστροφή της εντολής στο εκλογικό σώμα.

* Γιώργος Κέντας
Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Διακυβέρνησης, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΔΩ, ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ ΕΔΩ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ

ΟΛΑ ΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΕΔΩ – ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΥΝΑΣ ΕΔΩ

Ο τετραγωνισμός του κύκλου δεν είναι βιώσιμος: Τα πρώτα μηνύματα του νέου υπουργού Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας