Μελέτη INE/ΓΣΕΕ: Μεγάλος χαμένος της οικονομικής κρίσης η μεσαία τάξη* Εκτόξευση φορολογικών βαρών στα χρόνια των μνημονίων

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Φόροι: Άνω του 80% η εισπραξιμότητα αλλά τα χρέη φουσκώνουν – «Σκελετοί» στη λίστα των οφειλετών, μόλις το 25% των προσφυγών δικαιώνεται

Χρειάζεται ανακατανομή πλούτου στην Κύπρο καθώς η μεσαία τάξη έχει σχεδόν εξαφανισθεί: Υπάρχουν αυτοί που ζουν στη χλιδή και αυτοί που αγωνίζονται να επιβιώσουν

Πρωτογενές πλεόνασμα 3,3 δισεκ. ευρώ στο α΄δίμηνο του 2024: Υπεραπόδοση φόρων και ΦΠΑ

Tη μελέτη, με τίτλο: «Η άνιση κατανομή του φορολογικού βάρους στα νοικοκυριά στην Ελλάδα», έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα το Ινστιτούτο Εργασίας της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας (ΙΝΕ/ΓΣΕΕ).

Η μελέτη, η οποία εκπονήθηκε από την καθηγήτρια του τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ, κ. Γεωργία Καπλάνογλου, εξετάζει τη μεταβολή του φορολογικού βάρους των νοικοκυριών από το 2008 μέχρι το 2019, εστιάζοντας στον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων και στους έμμεσους φόρους.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, «κατά τη διάρκεια της περιόδου, που εξετάστηκε και στο πλαίσιο των τριών μνημονίων λιτότητας, υιοθετήθηκε μεγάλο πλήθος φορολογικών μεταβολών, με τις οποίες αναπροσαρμόστηκαν ανοδικά οι σχετικοί φορολογικοί συντελεστές και αυξήθηκε, σε πολλές περιπτώσεις υπέρμετρα, το φορολογικό βάρος που σηκώνουν τα νοικοκυριά.

Στην περίπτωση των έμμεσων φόρων, οι εκτεταμένες και αλλεπάλληλες αυξήσεις των σχετικών συντελεστών τόσο του ΦΠΑ όσο και των ειδικών φόρων κατανάλωσης εκτόξευσαν τη φορολογική επιβάρυνση από 11,4% της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών, το 2008, σε 15,7%, το 2019.

Στη συντριπτική τους πλειονότητα, οι αυξήσεις αυτές πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 2010-2014, στο πλαίσιο των δύο πρώτων μνημονίων. Την περίοδο 2014-2019, οι φορολογικοί συντελεστές εξακολούθησαν να μεταβάλλονται, αλλά κατά πολύ μικρότερο βαθμό και όχι προς ενιαία κατεύθυνση. Συνολικά, από το 2008 έως το 2019, η αντίστροφη προοδευτικότητα των έμμεσων φόρων ενισχύθηκε, λιγότερο, όμως, από όσο θα αναμέναμε.

Ποιοι επηρεάστηκαν περισσότερο

Παράλληλα, στη μελέτη επισημαίνεται ότι η συρρίκνωση της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών κατά 1/4 περίπου, κατά μέσο όρο, δεν ήταν ενιαία για όλα τα νοικοκυριά.

Όπως προκύπτει από τα ευρήματα της μελέτης, «ο κύριος χαμένος της οικονομικής κρίσης ήταν η μεσαία τάξη, καθώς το μερίδιό της στη δραματικά συρρικνούμενη συνολική κατανάλωση μειώθηκε. Την περίοδο 2008-2014, ενώ η κατανάλωση μειώθηκε για τα νοικοκυριά σε όλο το μήκος της κατανομής, η μεσαία τάξη έχασε και σε σχετικούς όρους, καθώς μερίδιο της κατανάλωσής της μετακινήθηκε στο πλουσιότερο 10%. Η περίοδος 2014-2019 αντέστρεψε τις τάσεις της προηγούμενης περιόδου, καθώς σηματοδότησε μια οριακή ανάκαμψη της συνολικής καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών, αλλά και μια μεταβολή στην κατανομή της προς όφελος τόσο των φτωχότερων ομάδων όσο και της μεσαίας τάξης.

Αυτή η αλλαγή τάσης δεν αρκεί, για να ανατρέψει τις εξελίξεις της περιόδου 2008-2014, οι οποίες κυριαρχούν στο σύνολο της περιόδου 2008-2019.

Με πληροφορίες από ΑΠΕ – ΜΠΕ
Αθήνα, Ελλάδα

Αύξηση του ΑΕΠ 1,5% το 2023 και 3% το 2024 προβλέπει το βασικό σενάριο στα stress tests της ΕΚΤ για την Ελλάδα