FILE PHOTO: Ο ισλαμιστής πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν. Φωτογραφία: Τουρκική Προεδρία
Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ, Φιλελεύθερος
Όλες οι κινήσεις της Άγκυρας βρίσκονται στο μικροσκόπιο της Αθήνας και της Λευκωσίας και παρακολουθούνται από κοντά οι ενέργειες τόσο στο διπλωματικό πεδίο όσο και στο στρατιωτικό.
Η αξιολόγηση της τουρκικής συμπεριφοράς δεν μπορεί παρά να συνδέεται και με τα όσα διαδραματίζονται στο εσωτερικό της χώρας ενόψει και των εκλογών του ερχόμενου Ιουνίου. Δεν είναι, όμως, μόνο προεκλογικές οι κινήσεις, αλλά συνδέονται και με διαχρονικούς επεκτατικούς σχεδιασμούς της κατοχικής Τουρκίας.
Είναι δε προφανές πως όσο στο εσωτερικό φαίνεται να ξεμένει από δυνάμεις ο Ερντογάν τόσο πιο κοντά σε μια ακραία κίνηση βρίσκεται. Το κατά πόσο θα φθάσει στα άκρα -από τη ρητορική στην πράξη- αυτό δεν μπορεί να το προβλέψει κανείς, ούτε, όμως και να το αποκλείσει. Μόνο ο ίδιος θα λάβει μια τέτοια απόφαση.
Το πώς στήνεται το σκηνικό δείχνει, ασφαλώς, τις προθέσεις της Άγκυρας. Την ίδια ώρα, η εν γένει συμπεριφορά του ηγέτη της κατοχικής δύναμης, του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πολύ πιθανόν να τον εγκλωβίσει σε μια αδιέξοδη πορεία και να τον οδηγήσει σε θερμό επεισόδιο, ακόμη και να μην θέλει να φθάσει μέχρι εκείνο το σημείο.
Μεγάλοι διεθνείς παίκτες, που διατηρούν κανάλια επικοινωνίας με το καθεστώς Ερντογάν, θεωρούν πως η Άγκυρα δεν θα προχωρήσει μέχρι τέλους. Θα αναλώνεται σε μια επιθετική ρητορική, η οποία συντηρεί ένα κλίμα έντασης. Αυτή η εκτίμηση, ωστόσο, αφήνει και ένα ενδεχόμενο ανοικτό:
Να προκληθεί επεισόδιο. Γίνεται ακόμη λόγος ότι η Άγκυρα εάν προκαλέσει επεισόδιο, θέλει να είναι ελεγχόμενο. Ωστόσο, αυτό δεν μπορεί κανείς να το διασφαλίσει. Πόσο ελεγχόμενο και εν πολλοίς μικρής διάρκειας θα είναι, για τούτο δεν υπάρχει… εγγύηση. Το πώς θα εξελιχθεί κανείς δεν μπορεί να το γνωρίζει.
Το σκηνικό, πάντως, σήμερα σε σχέση με την τουρκική στάση έχει ως εξής:
Ένα «θερμό επεισόδιο», που μπορεί να προκληθεί και από ατύχημα, ενδέχεται να οδηγήσει τον Ερντογάν να αναβάλει τις εκλογές. Αυτό είναι ένα σενάριο που συζητείται ευρέως στην Άγκυρα. Αυτό θα εξυπηρετούσε σήμερα τον Ερντογάν, που όσο περνά ο καιρός φαίνεται να «βυθίζεται» δημοσκοπικά.
Εάν στις εκλογές χάσει ο Ερντογάν και ανέλθει στην εξουσία η αντιπολίτευση τι θα αλλάξει; Σε ό,τι αφορά τα εθνικά θέματα και τη στάση έναντι της Ελλάδος και της Κύπρου τίποτε επί της ουσίας. Η θέση της Άγκυρας στο Κυπριακό και ελληνοτουρκικά δεν διαφοροποιείται από κυβέρνηση σε κυβέρνηση. Οι παράνομες και παράλογες διεκδικήσεις παραμένουν σταθερά οι ίδιες διαχρονικά. Τούτο φαίνεται και από τοποθετήσεις στη δημόσια σφαίρα. Είναι πρόδηλο ότι υπάρχει ένας ανταγωνισμός σε σχέση με τις ακραίες θέσεις και τις επεκτατικές βλέψεις σε βάρος Ελλάδος και Κύπρου.
Θα τους «χρυσώσουν» οι δυτικοί
Εάν, λοιπόν, χάσει τις εκλογές ο Ερντογάν και κερδίσει η αντιπολίτευση, δεν αναμένονται ανατροπές. Δεν αποκλείεται και σκλήρυνση της στάσης. Η προϊστορία, άλλωστε, αυτό επιβεβαιώνει πως στις μεγάλες κρίσεις με την Ελλάδα και την Κύπρο δεν ήταν οι ισλαμιστές πρωταγωνιστές. Ο Ερντογάν έμαθε από τους προκατόχους του και προχώρησε βήματα μπροστά.
Την ίδια ώρα, είναι σαφές πως εάν, για παράδειγμα, οι δυτικοί θεωρήσουν πως θα πρέπει -και έτσι θα γίνει- να δημιουργήσουν ισχυρά κανάλια επικοινωνίας με τη νέα κατάσταση πραγμάτων στην Άγκυρα, τότε θα θέλουν να κάνουν κινήσεις προσέγγισης. Εάν δε τούτο γίνει με τον «παραδοσιακό τρόπο» θα θέλουν να δελεάσουν την κατοχική δύναμη για να μην στραφεί προς άλλες κατευθύνσεις, όπως προς τη Μόσχα. Δεν θέλουν, ούτε και σήμερα, ούτε και στο μέλλον να απομακρυνθεί η Άγκυρα από το «δυτικό μαντρί».
Στο Κυπριακό, εξελίξεις ή οποιεσδήποτε άλλες κινήσεις δεν αναμένονται μέχρι τις τουρκικές εκλογές. Το 2023 θα είναι χρονιά εκλογών και στην Ελλάδα, εκτός από την Κύπρο και την Τουρκία και σύμφωνα με αξιωματούχους των ΗΠΑ αλλά και του ΟΗΕ δεν πρέπει να αναμένεται οτιδήποτε το νέο. Το ενδεχόμενο να υπάρξουν εξελίξεις μετά το καλοκαίρι του 2023 αυτό δεν μπορεί να το προβλέψει κανείς. Ιδιαίτερα όταν οι θέσεις που προβάλλονται από τουρκικής πλευράς δεν αναμένεται να διαφοροποιηθούν, ανεξαρτήτως ποιος θα κερδίσει τις τουρκικές εκλογές.
Έστω και τυπικά, λοιπόν, το σκηνικό σε ό,τι αφορά το Κυπριακό μεταφέρεται αυτή την εβδομάδα στη Νέα Υόρκη, χωρίς ωστόσο, όπως αναφέρθηκε ήδη να αναμένονται εκπλήξεις. Ούτε από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών ούτε πολύ περισσότερο από την τουρκική πλευρά. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, δεν έχει προγραμματίσει πολλές επαφές στη Νέα Υόρκη. Θα δώσει βάρος στην ομιλία που θα εκφωνήσει ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, που χρονικά τοποθετείται την ερχόμενη Παρασκευή. Πρόκειται για την τελευταία του ομιλία ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην ολομέλεια της Γενικής Συνέλευσης και όπως συναφώς πληροφορούμαστε θέλει να δώσει το στίγμα του στο Κυπριακό μετά από δέκα χρόνια διαχείρισης του ζητήματος. Ενδεχομένως να αναφερθεί και στο τι μέλλει γενέσθαι. Την ίδια ημέρα, την Παρασκευή, θα έχει σύντομη όπως έχει προγραμματισθεί συνάντηση με τον Γενικό Γραμματέα, Αντόνιο Γκουτέρες, ενώ θα παραθέσει το καθιερωμένο γεύμα στους πρέσβεις των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Σειρά επαφών έχει προγραμματίσει ο υπουργός Εξωτερικών, Γιαννάκης Κασουλίδης, με εκείνη που φαίνεται να ξεχωρίζει να είναι αυτή με την Αμερικανίδα υφυπουργό Εξωτερικών, Βικτώρια Νούλαντ. Ειδικά επειδή η κ. Νούλαντ ασχολείται με ενεργειακά, αλλά και τα ζητήματα της περιοχής. Επαφές θα πραγματοποιήσει και ο διαπραγματευτής της ελληνοκυπριακής πλευράς στο Κυπριακό, Μενέλαος Μενελάου.
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE