Η χαμένη υπεραξία του ελληνικού ελαιόλαδου: Εξάγεται χύμα στην Ιταλία και εξακολουθεί να πωλείται σε τενεκέ [πίνακας]

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Χωρίς αποτέλεσμα οι κυρώσεις σε Τεχεράνη και Μόσχα: Το Ιράν πουλάει πετρέλαιο μέσω Μαλαισίας και στη Ρωσία οι πωλήσεις γερμανικών αυτοκινήτων αυξήθηκαν 1000 %

Η Παπαστράτος υπόδειγμα άμεσης ξένης επένδυσης, λέει ο Γιώργος Μαργώνης: Μια επιχείρηση που παράγει στην Ελλάδα, για την Ελλάδα και όλο τον κόσμο…

Ο «μεγάλος κίνδυνος» για τις αγορές πετρελαίου είναι να διακοπούν οι εξαγωγές από τον Περσικό Κόλπο: Ποιοι είναι αυτοί που χορηγούν τη βία στη Μέση Ανατολή;

Είναι θησαυρός, αλλά γλιστράει μέσα από τα χέρια τους.

Οχι επειδή είναι το χαρακτηριστικό του αυτό μιας και ο λόγος για το ελαιόλαδο, αλλά διότι η πλειονότητα των παραγωγών στην Ελλάδα επιλέγει να το εξάγει χύμα στην Ιταλία σε τιμές πολύ χαμηλές –χαμηλότερες μάλιστα από ό,τι το εξάγει σε άλλες χώρες–, να το τυποποιούν ιταλικές εταιρείες και να το πωλούν σε υπερδιπλάσια τιμή τόσο στην Ιταλία όσο και σε πολλές άλλες χώρες.

Την ίδια ώρα, στα ιταλικά σούπερ μάρκετ δεν υπάρχει ελληνικό τυποποιημένο ελαιόλαδο, υπό την έννοια να έχει εισαχθεί στην Ιταλία ως επώνυμο τελικό προϊόν, ούτε για δείγμα! Υστερεί μήπως σε ποιότητα το ελληνικό ελαιόλαδο; Κάθε άλλο. Στον περυσινό διαγωνισμό ελαιολάδου NYIOOCC Olive Oil Competition, ο οποίος θεωρείται ο μεγαλύτερος διεθνής διαγωνισμός στην κατηγορία αυτή, τα ελληνικά ελαιόλαδα απέσπασαν 99 βραβεία, εκ των οποίων 45 χρυσά και 54 ασημένια.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία για τις εξαγωγές ελληνικού ελαιολάδου, το οποίο εξάγεται στο σύνολό του χύμα, στοιχεία που περιλαμβάνονται σε πρόσφατη έκθεση του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων στο Μιλάνο, το 64,67% της αξίας των συνολικών εξαγωγών ελαιολάδου και το 75,88% του συνολικού όγκου της κατευθύνθηκε το 2021 στην ιταλική αγορά. Συγκεκριμένα, η αξία των εξαγωγών ελαιολάδου από την Ελλάδα στην Ιταλία διαμορφώθηκε το 2021 σε 345,5 εκατ. ευρώ, αυξημένη κατά 16,33% σε σύγκριση με το 2020, ενώ ο όγκος των εξαγωγών διαμορφώθηκε σε 111.610 τόνους από 132.844 τόνους το 2020, καταγράφοντας πτώση 15,98%. Η Ελλάδα αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο προμηθευτή της Ιταλίας σε ελαιόλαδο, με το σχετικό μερίδιό της να ανέρχεται το 2021 σε 21,69%. Μεγαλύτερος προμηθευτής της Ιταλίας είναι η Ισπανία με το μερίδιό της να φτάνει το 61,53%.

Και μπορεί φέτος οι τιμές παραγωγού για εξαγωγές στην Ιταλία να βρίσκονται σε σχετικά υψηλά επίπεδα, στα 3,70-3,80 ευρώ/κιλό, ακολουθώντας τη γενικότερη τάση που σχετίζεται με τη μειωμένη παραγωγή, όμως ο κανόνας είναι οι χαμηλές τιμές. Σύμφωνα με τα διαχρονικά στοιχεία που αφορούν μέχρι το 2020, οι τιμές στις οποίες αγοράζουν οι Ιταλοί εισαγωγείς το ελληνικό ελαιόλαδο είναι κάτω από τις 3.000 ευρώ/τόνο ή 3 ευρώ/κιλό.

Πόσο πωλείται στα ιταλικά σούπερ μάρκετ ως τυποποιημένο σε προϊόντα – μείγματα ελαιολάδου από διάφορες χώρες; Η τιμή, σύμφωνα με τα στοιχεία που αναφέρονται στη σχετική έκθεση, για τα μείγματα ελαιολάδου προέλευσης Ευρωπαϊκής Ενωσης κυμαίνεται από 4 έως 9,50 ευρώ/κιλό. Πολλά από αυτά μάλιστα είναι προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, κάτι που έχει ιδιαίτερη σημασία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Nielsen, το μεγαλύτερο μερίδιο πωλήσεων παρθένου και εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου (26%) αφορούσε ελαιόλαδο ιδιωτικής ετικέτας. Αυτό που επίσης ανεβάζει την αξία στα ελαιόλαδα που πωλούνται στην Ιταλία είναι το γεγονός ότι εμφιαλώνονται συνήθως σε γυάλινη φιάλη του ενός λίτρου και όχι πλαστική και οι συσκευασίες δεν ξεπερνούν τα 5 λίτρα.

Το γεγονός ότι το ελληνικό ελαιόλαδο πωλείται στην ιταλική αγορά και στις αγορές του εξωτερικού ως «μείγμα ελαιολάδου Ε.Ε.» ή «μείγμα ελαιολάδου Ε.Ε. και τρίτων χωρών, «έχει ως αποτέλεσμα την εγγραφή του “μείγματος ελαιολάδου” στη συνείδηση των καταναλωτών διεθνώς ως προϊόν “Μade in Italy”», σημειώνεται χαρακτηριστικά στην έκθεση.

Στην Ελλάδα λειτουργούν περί τις 300 αναγνωρισμένες μονάδες τυποποίησης ελαιολάδου, αλλά και απροσδιόριστος αριθμός μικρών μονάδων που λειτουργούν χωρίς έγκριση. Τι φταίει για το γεγονός ότι το ελαιόλαδο πωλείται χύμα, αφαιρώντας στην ουσία εισόδημα τόσο από τους παραγωγούς όσο και από την εθνική οικονομία; Το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των καταναλωτών έχουν οι ίδιοι παραγωγή ελαιολάδου ή συγγενείς με παραγωγή ελαιολάδου δεν ευνόησε την κατανάλωση του τυποποιημένου ελαιολάδου στην εγχώρια αγορά. Αποτρεπτικά λειτούργησε και το γεγονός ότι καταργήθηκε η ενίσχυση στο επώνυμο ελαιόλαδο. Τρίτος παράγοντας, σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς, είναι το γεγονός ότι οι συνεταιρισμοί έχουν στην πλειονότητά τους ως κεντρική κατεύθυνση την πώληση χύμα ελαιολάδου στην Ιταλία.

Νέοι ανταγωνιστές για το ελληνικό λάδι

Χρονιά ρεκόρ προβλέπεται για τη φετινή παραγωγή ελαιολάδου στην Ελλάδα, ενώ ανοδικά κινείται και η τιμή του. Ωστόσο, το ελληνικό λάδι αντιμετωπίζει δομικά προβλήματα όπως η κακή διαχείριση του ελαιόκαρπου στα ελαιοτριβεία, ενώ η απειλή του δάκου καραδοκεί καθώς οι καιρικές συνθήκες φέτος ευνόησαν την ανάπτυξή του. Την ίδια στιγμή, τα επίπεδα του ανταγωνισμού αυξάνονται.

Ειδικότερα, υψηλά κινείται η ελληνική παραγωγή, την ίδια στιγμή που η σοδειά στην Ισπανία εκτιμάται ότι μπορεί να μειωθεί έως και 50% λόγω της ξηρασίας, ενώ αν οι συνθήκες ανομβρίας συνεχιστούν και οι ελιές που υπάρχουν στα δέντρα δεν μαζέψουν αρκετό ελαιόλαδο, θα δώσουν χαμηλό σε απόδοση καρπό. Η κατάσταση δεν είναι καλή ούτε στην Ιταλία, όπου η παραγωγή αναμένεται επίσης να μειωθεί – αν και όχι τόσο όσο στην Ισπανία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ωστόσο ότι οι ελαιώνες της Ιταλίας, και κατά συνέπεια και η παραγωγή της, έχουν έτσι κι αλλιώς μειωθεί δραματικά, καθώς το βακτήριο της ξυλέλας εξόντωσε τα τελευταία χρόνια εκατομμύρια ρίζες ελιάς κυρίως στην Κάτω Ιταλία.

Η τιμή του ελαιολάδου αυτή τη στιγμή στη χώρα έχει φτάσει στα 4 ευρώ, προδιαγράφοντας μια πολύ καλή χρονιά και για τους Ελληνες παραγωγούς και από την άποψη της τιμής. Πάντως, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας (IOC), οι τιμές παραγωγού στην Ελλάδα στις αρχές του καλοκαιριού ήταν 3,30 ευρώ/κιλό, και στην Ισπανία την ίδια περίοδο ήταν 3,38 ευρώ/κιλό, σημειώνοντας αύξηση 2,2%.

Σύντομα η Ελλάδα θα χάσει την τρίτη θέση ως ελαιοπαραγωγός χώρα παγκοσμίως, με την Τυνησία να παίρνει τη θέση της και την Τουρκία να ακολουθεί.
Και ενώ όλα βαίνουν καλώς για τους Ελληνες ελαιοπαραγωγούς φέτος με τα δέντρα να κινδυνεύουν να σπάσουν από τον καρπό, όπως χαρακτηριστικά λένε ειδικά στη βόρεια Κρήτη, τα επόμενα χρόνια το ελληνικό ελαιόλαδο θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει μια διαφορετική αγορά, με τα επίπεδα του ανταγωνισμού να αυξάνονται. Ελαιόδεντρα φυτεύονται σε όλο τον κόσμο, όπως στην Αλγερία, τη Σαουδική Αραβία, τη Νότιο Αμερική, την Κίνα και στο Πακιστάν. Σύντομα, αν δεν έχει ήδη συμβεί, αναφέρουν ειδικοί του κλάδου, η Ελλάδα θα χάσει την τρίτη θέση ως ελαιοπαραγωγός χώρα στον παγκόσμιο χάρτη, με την Τυνησία να παίρνει τη θέση της και την Τουρκία να ακολουθεί.

Ενδεικτικό της χρόνιας στασιμότητας που χαρακτηρίζει τον κλάδο είναι ότι «μόνο το 2,3% του τυποποιημένου ελαιολάδου που πωλείται παγκοσμίως είναι ελληνικό, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για την Τουρκία –που μόλις τα τελευταία χρόνια μπήκε στο παιχνίδι– είναι 2,5% και για την Τυνησία 12,5%», λέει ο κ. Βασίλης Φρατζόλας, σύμβουλος ποιότητας ελαιολάδου. Ελάχιστη ποσότητα του ελληνικού ελαιολάδου τυποποιείται, περίπου 45.000 τόνοι σε συνολική μέση παραγωγή 225.000 τόνων, ενώ το 80% του ελληνικού ελαιολάδου που εξάγεται ακόμα κατευθύνεται ανώνυμα στην Ιταλία.

Tο ελληνικό λάδι αντιμετωπίζει δομικά προβλήματα, όπως την κακή διαχείρισή του στα ελαιοτριβεία. Φωτ. INTIME NEWS
Χαρακτηριστικό της αδράνειας που επικρατεί είναι ότι «η Γερμανία και η Αγγλία, δύο χώρες που δεν παράγουν ελαιόλαδο, παρουσιάζονται να εξάγουν. Αυτό δείχνει ότι το ελληνικό ελαιόλαδο κινείται χωρίς ταυτότητα», τονίζει η κ. Μαρία Κατσούλη, διευθύντρια του Διεθνούς Διαγωνισμού Ελαιολάδου Αthena (Αthena International Olive Oil Competition), που διοργανώνεται ήδη εδώ και επτά χρόνια.

Παρά το γεγονός ότι μόνο την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, έχουν δοθεί πάνω από 50 εκατομμύρια ευρώ για την προώθηση του ελληνικού ελαιολάδου, το «λάδι μας» εξάγεται κυρίως για κατανάλωση από την ελληνική ομογένεια στις ΗΠΑ και στη Γερμανία.

Με πληροφορίες από kathimerini.gr, Δήμητρα Μανιφάβα, Τάνια Γεωργοπούλου

Σκάνδαλο της Cambridge Analytica: Η Facebook ενημερώνει τη δικαιοσύνη των ΗΠΑ πως έκλεισε κατ’ αρχήν συμφωνία