Η Κύπρος μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών που έλαβαν έκτακτα μέτρα για την ακρίβεια- Εν αναμονή νέας δέσμης μέτρων
File Photo Πρατήριο καυσίμων EPA/FACUNDO ARRIZABALAGA
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Έκτακτα, οριζόντια αλλά και στοχευμένα μέτρα έλαβαν και λαμβάνουν ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, μεταξύ τους και η κυπριακή, προκειμένου να στηρίξουν τα ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις απέναντι στην ακρίβεια, η οποία άρχισε επί πανδημίας και κορυφώθηκε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Οι καταναλωτές σε όλη την Ευρώπη νιώθουν στο πετσί τους από τα μέσα του 2021 μέχρι και σήμερα τις μεγάλες ανατιμήσεις στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, του φυσικού αερίου, των καυσίμων και σχεδόν όλων των βασικών προϊόντων στα ράφια των υπεραγορών. Ουδείς πλέον μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια ποια θα είναι η συνέχεια και πόσο θα κρατήσει το κύμα ακρίβειας.
Οι κυβερνήσεις πολλών κρατών από τον Μάρτιο, λίγο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, έσπευσαν να ανακοινώσουν μέτρα για την ανακούφιση πολιτών και επιχειρήσεων, που πλήττονται από τη ραγδαία αύξηση στις τιμές ενέργειας και των καυσίμων. Οριζόντια μέτρα, όπως η προσωρινή επιβολή πλαφόν στις τιμές της ενέργειας ή και μειώσεις στη φορολογία και τον ειδικό φόρο κατανάλωσης, αποφάσισαν να επιβάλουν αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία, η Ισπανία, η Πολωνία, το Βέλγιο, ως απάντηση στο κύμα ακρίβειας. Τα μέτρα ανακούφισης που εφαρμόζουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αναπροσαρμόζονται ανάλογα με την άνοδο των τιμών, τις εποχές (θερμοκρασία και εποχιακές ανάγκες). Σε αυτό το κείμενο παρουσιάζονται τα πιο πρόσφατα μέτρα που εφαρμόζουν τα κράτη.
Τα πρόσφατα μέτρα σε χώρες της Ε.Ε.
Πέρα από το φορολογικό σκέλος των μέτρων ή και την καταβολή εφάπαξ ποσών για την στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών, υλοποιούνται ή προωθούνται και μέτρα με οικολογικό υπόβαθρο, π.χ. για εξοικονόμηση ενέργειας. Για παράδειγμα, τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας ξεκίνησαν να εφαρμόζουν ορισμένα κράτη, με προτεραιότητα τα ενεργοβόρα air condition.
Για παράδειγμα, οι κυβερνήσεις στην Ιταλία και Ισπανία αποφάσισαν να συστήσουν ή να επιβάλουν όπως η χρήση των κλιματιστικών στα δημόσια κτήρια το καλοκαίρι να γίνεται με μέτρο και μέχρι μια ορισμένη θερμοκρασία, διαφορετικά θα επιβάλλεται πρόστιμο. Επίσης, η Ισπανία θα ενθαρρύνει τους δημόσιους υπαλλήλους να εργάζονται από το σπίτι και θα περιορίσει τη χρήση κλιματισμού στα δημόσια κτήρια, προκειμένου να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας.
Παραδείγματα χωρών
Γαλλία: Η αντιμετώπιση του υψηλού πληθωρισμού βρίσκεται στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας της κυβέρνησης Μακρόν, η οποία έχει υποσχεθεί νέο γύρο μέτρων απέναντι στην ακρίβεια. Η Γαλλία έχει καταφέρει άλλωστε να διατηρήσει μέχρι στιγμής τον πληθωρισμό χαμηλότερα από τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ (εκτός της Μάλτας), χάρη σε ένα πακέτο μέτρων €25 δισ., που σε μεγάλο μέρος έθεσε όρια στις τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας.
Ιταλία: Η κυβέρνηση του Μάριο Ντράγκι αποφάσισε πρόσφατα να λάβει νέα μέτρα κατά της ακρίβειας στα καύσιμα. Συγκεκριμένα, εγκρίθηκαν επείγοντα μέτρα σχετικά με τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης και τον ΦΠΑ. Αρχές Μαΐου η ιταλική κυβέρνηση ενέκρινε πακέτο μέτρων τα οποία αγγίζουν τα €14 δισ., για τη στήριξη των νοικοκυριών και επιχειρήσεων της χώρας. Η κυβέρνηση Ντράγκι ενέκρινε επίσης ένα μπόνους €200 για 28 εκατομμύρια εργαζόμενους και συνταξιούχους, με ετήσιο εισόδημα που δεν ξεπερνά τις €35.000. Στην Ιταλία, η «επιχείρηση θερμοστάτης», όπως ονομάστηκε από τα ιταλικά ΜΜΕ, προβλέπει πως ο κλιματισμός σε δημόσια κτήρια, συμπεριλαμβανομένων σχολείων και κυβερνητικών υπηρεσιών, υπουργείων κλπ, δεν μπορεί να οριστεί κάτω από τους 27 βαθμούς Κελσίου κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τον χειμώνα, τα συστήματα θέρμανσης δεν πρέπει να θερμαίνουν τα κτήρια άνω των 19 βαθμών, αν και θα επιτρέπονται 2 βαθμοί παραπάνω σε ειδικές συνθήκες. Για τους παραβάτες προβλέπονται πρόστιμα που κυμαίνονται από 500 έως 3.000 ευρώ. Μειώνοντας τη λειτουργία των air condition, η κυβέρνηση σκοπεύει να εξοικονομήσει 4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου αυτό το έτος. Τα μέτρα θα διαρκέσουν έως τον Απρίλιο του 2023.
Ισπανία: Τον Μάϊο το ισπανικό υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε σχέδιο που περιλαμβάνει ελέγχους θερμοκρασίας σε δημόσια γραφεία, μαζική εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών σε στέγες δημόσιων κτηρίων και θα ενθαρρύνει τους εργαζόμενους να εργάζονται περισσότερο από το σπίτι. Το καλοκαίρι, ο κλιματισμός σε γραφεία σε χώρους εργασίας δεν πρέπει να ρυθμίζεται χαμηλότερα από 27 βαθμούς Κελσίου. Το χειμώνα, η θέρμανση δεν θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 19 βαθμούς Κελσίου. Το σχέδιο ενθαρρύνει επίσης τους εργαζόμενους σε δημόσιες υπηρεσίες να χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή ποδήλατα για να πάνε στη δουλειά τους και επίσης προβλέπεται το σβήσιμο των φώτων νωρίτερα στα δημόσια κτήρια. Ισπανοί αξιωματούχοι ανέφεραν ότι τα μέτρα στοχεύουν σε μείωση κατά 25% της χρήσης ενέργειας από την κεντρική διοίκηση.
Γερμανία: Από 1η Ιουνίου στη Γερμανία εφαρμόζεται το μηνιαίο εισιτήριο των 9 ευρώ για αστικές και υπεραστικές συγκοινωνίες με μετρό, λεωφορεία, τραμ, περιφερειακά τρένα, σε ολόκληρη τη χώρα. Εξαιρούνται μόνο οι υπερταχείες ICE (Intercity Express). Το ενιαίο εισιτήριο των 9 ευρώ θα εφαρμόζεται για τρεις μήνες και είναι μέρος του πακέτου ανακούφισης των πολιτών από τις ανατιμήσεις στην ενέργεια και την εκτίναξη του πληθωρισμού. Υπολογίζεται ότι θα πουληθούν τριάντα εκατομμύρια εισιτήρια τους μήνες Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο. Ένα δεύτερο μέτρο είναι η «έκπτωση στο ρεζερβουάρ», η μείωση της φορολογίας σε ντίζελ και βενζίνη. Στόχος του μέτρου είναι να κρατηθεί η τιμή στα καύσιμα κάτω από τα δύο ευρώ. Ο φορολογικός συντελεστής για τη βενζίνη μειώνεται κατά 29,55 σεντς το λίτρο, για το ντίζελ κατά 14,04 σεντς.
Βέλγιο: Mείωσε τον φόρο προστιθέμενης αξίας στο ηλεκτρικό από 21% στο 6% από την 1η Μαρτίου μέχρι την 1η Ιουλίου και κάθε νοικοκυριό θα έχει έκπτωση 100 ευρώ στον λογαριασμό του ρεύματος τον χειμώνα του 2022. Επίσης, στα στοχευμένα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση του Βελγίου είναι 80 ευρώ εφάπαξ, σε νοικοκυριά που πληρούν κοινωνικά κριτήρια.
Δανία: Η κυβέρνηση της Δανίας αποφάσισε μεταξύ άλλων την επιδότηση με 3.750 κορώνες (€504) σε περίπου 320.000 νοικοκυριά για τους λογαριασμούς ενέργειας. Ανακοινώθηκαν επίσης χρηματοδοτικά προγράμματα για ταχεία αντικατάσταση συστήματος θέρμανσης αερίου.
Ελλάδα: Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε νέα μέτρα στήριξης των πολιτών κατά της ενεργειακής ακρίβειας. Πρόκειται για μέτρα τα οποία περιλαμβάνουν τα εξής: Την επιστροφή στον ατομικό τραπεζικό λογαριασμό κάθε ιδιοκτήτη ή ενοικιαστή πρώτης κατοικίας, με ετήσιο εισόδημα έως και 45.000 ευρώ, του 60% όλων των πρόσθετων επιβαρύνσεων στο ρεύμα, αναδρομικά από τον Δεκέμβριο έως τον Μάιο. Το όριο της αποζημίωσης θα είναι τα €600. Με βάση το τελικό πόρισμα της Ανεξάρτητης Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, τα πρόσθετα συγκυριακά έσοδα των επιχειρήσεων Παραγωγής Ρεύματος θα φορολογηθούν με 90%. Τα έσοδα αυτά θα διατεθούν για να ανακουφίσουν ελληνικά νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Η ελληνική κυβέρνηση δρομολογεί από τον Ιούλιο ένα σύστημα που αποσυνδέει τις διεθνείς αυξήσεις του φυσικού αερίου από τους λογαριασμούς ρεύματος στη χώρα. Τίθεται έτσι ένα έμμεσο πλαφόν και σταθεροποιούνται οι τιμές που φτάνουν στον καταναλωτή. Έτσι, αναστέλλεται ουσιαστικά η ρήτρα αναπροσαρμογής και κόβονται «μαχαίρι» των υπερέσοδα των εταιρειών ενέργειας.
Πακέτο μέτρων ύψους €300 εκατ. στην Κύπρο
Στην Κύπρο η κυβέρνηση έχει λάβει ήδη στοχευμένα μέτρα, τα οποία και ανακοίνωσε μέσω δύο πακέτων μέτρων που ανέρχονται συνολικά σε €300 εκατ. Το τελευταίο πακέτο 11 μέτρων, ύψους €103 εκατ. που ανακοίνωσε ο Υπουργός Οικονομικών πριν δυο εβδομάδες, επικεντρώνεται σε πέντε πυλώνες, στην στήριξη των συνταξιούχων, των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού και στην ανανέωση των μέτρων που ήδη τρέχουν και αφορούν το ρεύμα και τα καύσιμα. Ο τελευταίος πυλώνας είναι τα μέτρα στήριξης των γεωργοκτηνοτρόφων. Η κυβέρνηση με την μορφή του κατεπείγοντος ψήφισε την περασμένη Πέμπτη νομοσχέδιο για την παράταση της μείωσης του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα. Tο νομοσχέδιο αφορά την προσωρινή και για καθορισμένο διάστημα, μέχρι 31/9/2022, μείωση των συντελεστών ειδικού φόρου κατανάλωσης για σκοπούς ελάφρυνσης του οικονομικού κόστους με το οποίο επιβαρύνεται το καταναλωτικό κοινό και οι επιχειρήσεις, ως ένα από τα έντεκα μέτρα που προωθούνται για άμβλυνση των επιπτώσεων από τη συνεχιζόμενη ουκρανική κρίση.
Ο πληθωρισμός κτύπησε πριν τον πόλεμο
Η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη άρχισε να δείχνει τα δόντια της από τα μέσα του 2021 και πυροδότησε ένα ανεξέλεγκτο πληθωριστικό ντόμινο που απείλησε οικονομίες, επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρακολουθούσε αρχικά, με την ελπίδα ότι σύντομα θα υπήρχε αυτόματη αποκλιμάκωση και εξομάλυνση των τιμών της ενέργειας. Οι Βρυξέλλες μέχρι τέλος του 2021 αρνούνταν να λάβουν ουσιαστικά μέτρα για την κρίση, ελπίζοντας πως ο πληθωρισμός θα ήταν παροδικός, με αποτέλεσμα νοικοκυριά και επιχειρήσεις στην Ευρώπη να έρθουν ενώπιον υψηλών λογαριασμών ρεύματος και φυσικού αερίου, το κόστος των οποίων τελικά μεταφέρθηκε σε άλλα βασικά είδη κατανάλωσης. Η μεγάλη έξαρση στην ακρίβεια καταγράφηκε μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τον ενεργειακό πόλεμο Δύσης – Ρωσίας που ακολούθησε. Από τον Μάρτιο του 2022 οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν προλαβαίνουν να ανακοινώνουν μέτρα, τα οποία είτε αναθεωρούνται, είτε ενισχύονται, αλλά κατά κανόνα αποδεικνύονται ανεπαρκή.
Με πληροφορίες από philenews.com
Κύπρος Λευκωσία
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE