Περί των Αφγανών προσφύγων στην Ελλάδα και την Ε.Ε.: Βουλευτές, δημοσιογράφοι και δικαστές…
FILE PHOTO: Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, υποδέχθηκε στο Μουσείο της Ακρόπολης, γυναίκες βουλευτές, δικαστικούς και μέλη γυναικείων οργανώσεων από το Αφγανιστάν, οι οποίες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους, έπειτα από την επιβολή του νέου καθεστώτος, την Τρίτη 02 Νοεμβρίου 2021. ΑΠΕ ΜΠΕ, ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΥΠΠΟΑ, STR
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
To δημοσίευμα της εφημερίδας New York Times αναφέρει – κάτω από σχετική φωτογραφία από Αθήνα – ότι μερικές από τις Αφγανές γύρω από το τραπέζι στο νεοκλασικό κτίριο στο κέντρο της Αθήνας κρατούσαν σημειώσεις σε δερματόδετα σημειωματάρια, καθώς συζητούσαν για το μέλλον των γυναικών και των κοριτσιών στην πατρίδα τους.
Ήταν βουλευτές, δημοσιογράφοι και δικαστές – αλλά ήταν και πρόσφυγες, ένας χαρακτηρισμός που πολλές από αυτές αντιμετώπισαν με ντροπή και δυσπιστία, γράφει η Matina Stevis-Gridneff.
«Για μια γυναίκα που εργάζεται για 20 χρόνια, να πρέπει να έρθει εδώ και να την αποκαλούν πρόσφυγα, δεν είναι εύκολο πράγμα», είπε η Khatera Saeedi, δημοσιογράφος, καθώς άλλες στην ομάδα έγνεψαν κατηγορηματικά. Η παρουσία της κας Saeedi και των άλλων προσφύγων στην Αθήνα έφερε στο επίκεντρο μια περίπλοκη πραγματικότητα για τις δεκάδες χιλιάδες εκτοπισμένες, που μεταφέρθηκαν με αεροπλάνο μετά την κατάληψη των Ταλιμπάν: Οι Αφγανοί που θέλει η Ευρώπη είναι αυτοί που δεν ήθελαν ποτέ να είναι εκεί.
«Είχα μια πολύ ωραία ζωή πίσω στο Αφγανιστάν», είπε η Wahida, 31 ετών από την Καμπούλ και εργαζόμενη σε διεθνή οργανισμό, η οποία βρέθηκε εκτοπισμένη στην Ολλανδία και ήθελε να αναγνωριστεί μόνο με το μικρό της όνομα. «Είχα μια πολύ αξιόλογη και απαιτητική δουλειά και ποτέ δεν σκέφτηκα να ζητήσω άσυλο σε άλλη χώρα».
Καθώς η Καμπούλ έπεσε στα χέρια των Ταλιμπάν τον Αύγουστο και οι ελίτ του Αφγανιστάν μεταφέρθηκαν αεροπορικώς σε δυτικούς προορισμούς, τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεσμεύτηκαν να δεχθούν έως και 40.000 εκτοπισμένους, πολλοί από τους οποίους έχουν ήδη φτάσει στην Ευρώπη. Πολλοί είναι εκείνοι που είναι μορφωμένοι και αρκετά ικανοί, ώστε να συνδεθούν με την τεράστια διεθνή παρουσία που καθόρισε τη ζωή του Αφγανιστάν τα τελευταία 20 χρόνια — που τελικά τους δίνει επίσης τις συνδέσεις για να βρουν το δρόμο τους στο εξωτερικό μέσω νόμιμων καναλιών.
Βρίσκονται σε αντίθεση με δεκάδες χιλιάδες άλλους από τη χώρα τους που έφτασαν τα τελευταία χρόνια στο κατώφλι της Ευρώπης – μερικές φορές λαθραία, συχνά σε επίπονες χερσαίες διαδρομές χιλιάδων μιλίων και στη συνέχεια σε μια τελευταία επικίνδυνη θαλάσσια διέλευση – για να απομακρυνθούν.
Από την κατάληψη των Ταλιμπάν, οι Αφγανοί έχουν υποβάλει τα περισσότερα αιτήματα ασύλου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο. Αλλά ακόμη και πριν από ένα χρόνο, οι Αφγανοί αποτελούσαν σταθερά μια από τις μεγαλύτερες ομάδες που ζητούσαν άσυλο από το εξωτερικό. Για πολλά χρόνια, οι αιτήσεις τους απορρίπτονταν υπέρ προσφύγων από πιο επείγουσες και κοντινές συγκρούσεις, όπως αυτή στη Συρία.
Αφγανοί και Ιρακινοί, που διέφευγαν από μακροχρόνιους πολέμους που καθοδηγούνταν από τη Δύση, αντιμετώπισαν παρόμοιες δυσκολίες με τους αιτούντες άσυλο στην Ευρώπη, δήλωσε η Camille Le Coz, εμπειρογνώμονας στο Migration Policy Institute στις Βρυξέλλες, που έχει εργαστεί στο Αφγανιστάν.
Αλλά η άφιξη χιλιάδων από την Καμπούλ έφερε στην επιφάνεια ένα μακροχρόνιο υποκείμενο ρεύμα στην μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ. «Αναδεικνύει τη διχοτόμηση της Ε.Ε. που προσπαθούσε να δημιουργήσει ανάμεσα σε ανθρώπους που φτάνουν στην Ευρώπη για να ζητήσουν άσυλο μέσω ασφαλών και νόμιμων οδών και σε αυτούς που φτάνουν με παράτυπα μέσα — και οι τελευταίοι δεν είναι ευπρόσδεκτοι», είπε. Αλλά αυτοί οι δρόμοι είναι κλειστοί για την συντριπτική πλειοψηφία των προσφύγων, γεγονός που αναγκάζει χιλιάδες ανθρώπους να φτάσουν στην Ευρώπη μέσω επικίνδυνων και ακριβών διαδρομών λαθρεμπορίου.
Κανονικά, μόνο οι μισοί περίπου Αφγανοί που ζήτησαν άσυλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση είχαν επιτυχία. Αυτό το ποσοστό αποδοχής εκτινάχθηκε στο 91% τους τελευταίους μήνες του 2021, καθώς οι εκτοπισμένοι στην Ε.Ε. εντοπίστηκαν γρήγορα μέσα από συνήθως υποτονικές γραφειοκρατίες ασύλου.
Η ολλανδική κυβέρνηση, η οποία διατηρούσε στρατιωτική παρουσία στο Αφγανιστάν, χορήγησε αμέσως άσυλο στους 2.000 εκτοπισμένους Αφγανούς, αλλά ουσιαστικά ανέστειλε όλες τις αξιώσεις από Αφγανούς που έφτασαν παράτυπα.
Η Αθήνα είναι τώρα η προσωρινή βάση για περίπου 170 εξέχουσες Αφγανές και τις οικογένειές τους, συμπεριλαμβανομένου του ενός τρίτου των βουλευτών γυναικών της χώρας, οι οποίες μεταφέρθηκαν εκεί από έναν συνασπισμό φιλανθρωπικών ιδρυμάτων και θα επανεγκατασταθούν στη Γερμανία και σε άλλες πλούσιες χώρες. Έχουν συγκεντρωθεί στο Melissa Network, μια μη κυβερνητική οργάνωση στο κέντρο της Αθήνας που υποστηρίζει γυναίκες μετανάστριες και πρόσφυγες. Η Melissa τους προσφέρει ένα καθημερινό καταφύγιο, έναν χώρο συνάντησης και συζήτησης, και οργανώνει εργαστήρια νομικής βοήθειας και ψυχικής υγείας. «Υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ του τρόπου με τον οποίο αυτές οι γυναίκες έγιναν πρόσφυγες και της εμπειρίας άλλων προσφύγων», είπε η Θάλεια Πορτοκάλογλου, ειδικός ψυχικής υγείας στη Melissa.
«Μεταφέρουν τον πόνο και τον φόβο που βλέπουμε σε όλες τις γυναίκες, με τις οποίες συνεργαζόμαστε εδώ. Αλλά έρχονται επίσης με σκοπό, που τις βοηθά να βρουν νόημα στη ζωή», είπε. Οι βουλευτές μεταξύ των εκτοπισθέντων στην Αθήνα εργάζονταν πυρετωδώς για να δημιουργήσουν μια οργάνωση, για να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των Αφγανών γυναικών, και μέσω αυτής, να διατηρήσουν την ταυτότητά τους και την έννοια του σκοπού τους. «Σκέφτομαι τους ανθρώπους που ήρθαν και μου έδωσαν την ψήφο τους», είπε η Shagufa Noorzai, η νεότερη βουλευτής του Αφγανιστάν που εξελέγη στο κοινοβούλιο από την επαρχία Χελμάντ το 2019, προσθέτοντας ότι ένιωθε ένοχη που έφυγε, καθώς οι ψηφοφόροι της έμειναν πίσω να αντιμετωπίσουν τους Ταλιμπάν και την πείνα.
«Ένας πολιτικός πρέπει να είναι με τους ανθρώπους του στον πόλεμο», είπε η Nazifa Yusufi Bek, μία άλλη βουλευτής από την επαρχία Τακχάρ. «Τώρα βρισκόμαστε στην Ευρώπη, είμαστε ασφαλείς, αλλά ανησυχούμε για τους ανθρώπους μας στο Αφγανιστάν».
Ενώ οι περισσότερες απελάσεις Αφγανών από την Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν σταματήσει τους τελευταίους μήνες, η ΕΕ προσπάθησε να αποθαρρύνει τους απλούς Αφγανούς να έρθουν και πληρώνει στις γειτονικές χώρες εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια, για να φιλοξενήσουν πρόσφυγες που φεύγουν, σε μια προσπάθεια να τους αποτρέψει να κινηθούν προς την Ευρώπη. «Τα σύνορα παραμένουν ανοιχτά σε όσους δραπετεύουν από τη βία και τη δίωξη», είπε ο Μαργαρίτης Σχινάς, ανώτατο στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε συνέντευξή του στην ιταλική εφημερίδα La Stampa στις 15 Αυγούστου, την ημέρα που έπεσε η Καμπούλ. «Αλλά πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι», πρόσθεσε, «θα δεχτούμε μόνο όσους χρειάζονται πραγματικά προστασία – όσοι περνούν παράνομα τα σύνορα θα σταλούν πίσω».
Και όχι μόνο οι Αφγανοί και άλλοι αιτούντες άσυλο στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν μεγάλες αναμονές και μικρές πιθανότητες να αποκτήσουν προστασία, αλλά αντιμετωπίζουν επίσης ολοένα και περισσότερο αδιάκριτη βία και εξωδικαστικές απελάσεις στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης, που τους εμποδίζουν να υποβάλουν αιτήματα ασύλου ευθύς εξαρχής.
Στις αρχές Σεπτεμβρίου, μόλις δύο εβδομάδες μετά την πτώση της Καμπούλ και καθώς η συμπάθεια προς τους Αφγανούς κορυφωνόταν, Έλληνες συνοριοφύλακες φέρεται να απέλασαν βίαια στην Τουρκία μια μεγάλη ομάδα αιτούντων άσυλο, συμπεριλαμβανομένων Αφγανών. Ανάμεσά τους ήταν ένας Ιταλός νόμιμος κάτοικος Αφγανικής καταγωγής, ο οποίος βρισκόταν στην Ελλάδα και εργαζόταν για τον Frontex και εσφαλμένα θεωρήθηκε ως αιτών ασύλου από τους ίδιους τους συνοριοφύλακες που ήταν εκεί για να βοηθήσει.
Οι περισσότεροι Αφγανοί ταξιδεύουν σε όλη την Ασία μέχρι την Τουρκία και φτάνουν στην Ελλάδα, βάζοντας τους εαυτούς τους στα χέρια λαθρεμπόρων που τους τοποθετούν σε επισφαλείς λέμβους για να περάσουν το Αιγαίο Πέλαγος. Εάν καταφέρουν να υποβάλουν αιτήματα ασύλου, πρέπει να περιμένουν για χρόνια σε νομικό και οικονομικό κενό, μέχρι να αξιολογηθούν τα αιτήματά τους. Αυτή ήταν η εμπειρία μιας άλλης Αφγανής γυναίκας στη Melissa, που ήταν εκεί για να βοηθήσει τη νεοαφιχθείσα ομάδα των εκτοπισθέντων: η διερμηνέας της οργάνωσης, Karime Ganji. Έφτασε στην Ελλάδα το 2016 μετά από ένα δραματικό χερσαίο ταξίδι στη μέση του χειμώνα, διασχίζοντας βουνά και ποτάμια με τα δύο παιδιά της, τότε 3 και 9 ετών. Τα τελευταία πέντε χρόνια στην Αθήνα, έμαθε αγγλικά και ελληνικά και γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο στην Αθήνα. Αλλά το αίτημά της για άσυλο εξακολουθεί να εκκρεμεί.
Η κ. Ganji είπε ότι συμπάσχει με την ομάδα των επιφανών γυναικών που βοηθούσε, αλλά πρόσθεσε ότι και άλλοι Αφγανοί και άλλοι αιτούντες άσυλο άξιζαν περισσότερη υποστήριξη. «Προέρχονται από αιματοχυσία, είναι επιζώντες», είπε μέσα σε δάκρυα. «Δεν τους βλέπω ως πολιτικούς, απλώς ως μια μικρή ομάδα αθώων ανθρώπων από το Αφγανιστάν που χρειάζονται βοήθεια».
ΠΗΓΗ: New York Times – Afghan Refugees Face Two-Tier System in Europe. Σημειώνεται ότι η Matina Stevis-Gridneff είναι επικεφαλής του γραφείου Βρυξελλών της New York Times και ασχολείται με θέματα ΕΕ.
Ακολουθήστε τη HELLAS JOURNAL στη NEWS GOOGLE