Επίθεση στην Ουκρανία: Μπήκαμε σε νέο κόσμο, χρειαζόμαστε νέες ιδέες… Αλλάζουν (πάλι) τα σύνορα;

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Δορυφορικές φωτογραφίες δείχνουν κατεστραμμένα ρωσικά αεροσκάφη στην Κριμαία, την ώρα που η Μόσχα πανηγυρίζει για την κατάρριψη drones [video]

Τα ψέματα τελείωσαν για την Ε.Ε., ώρα για μεγάλες αποφάσεις: Είναι επιταγή η κοινή Ευρωπαϊκή Άμυνα και Ασφάλεια, πότε θα το καταλάβουν οι διεφθαρμένοι των Βρυξελλών;

Fake news, συνωμοσιολογίες, αβάσιμες κατηγορίες για την επίθεση κατά Φίτσο βαθαίνουν επικίνδυνα το διχασμό στη Σλοβακία: Αναλύσεις για ανάμειξη της Μόσχας

Του ΑΝΔΡΕΑ ΜΠΕΛΕΓΡΗ

Ήδη από τον Φεβρουάριο 2007 στο Μόναχο ο Πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν είχε προειδοποιήσει ότι η χώρα του δεν θα μπορούσε να συνεχίσει να αποδέχεται το μονοπολικό σύστημα που είχε επικρατήσει μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

Όσο η Μόσχα σηκωνόταν στα πόδια της, τόσο πιθανότερο θα ήταν μια σύγκρουση στη γειτονιά της Ευρώπης. Μια ματιά στην Ιστορία αρκεί για να το διαπιστώσει κανείς αυτό.

Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 και μετά η επέκταση του ΝΑΤΟ λειτουργούσε ως μια προσπάθεια, από την πλευρά της ασφάλειας, να καταργηθούν τα σύνορα Ανατολής Δύσης. Η κατάργηση των ιστορικών/πολιτιστικών/πολιτικών συνόρων είχε ως προϋπόθεση την αναγνώριση των ΗΠΑ ως τη μοναδική υπερδύναμη. Μέχρι τον Φεβρουάριο του 2007 κανείς δεν είχε αμφισβητήσει σοβαρά αυτή την πραγματικότητα.

Το 2008 στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι τέθηκε από τον Αμερικανό Πρόεδρο Τζορτζ Μπους κάπως άτσαλα το ζήτημα της επέκτασης της Αμυντικής Συμμαχίας στη Γεωργία και την Ουκρανία. Η Γερμανία και η Γαλλία διαφώνησαν, παραδεχόμενες ότι θα έχουν μπλεξίματα με τους Ρώσους σε μια τέτοια περίπτωση, κάτι που δεν επιθυμούσαν σε καμία περίπτωση. Πράγματι λίγους μήνες μετά η ρωσική παρέμβαση στην Γεωργία έδειξε ότι ο Ρώσος Πρόεδρος εννοούσε στο Μόναχο κάθε του λέξη.

Από την πλευρά της Δύσης από το Βουκουρέστι του 2008 και μετά, σε επίπεδο ηγετών, μεσολάβησαν τέσσερις Αμερικανοί πρόεδροι, τέσσερις Γάλλοι πρόεδροι, πέντε Βρετανοί πρωθυπουργοί και μία Γερμανίδα καγκελάριος (και ένας δεύτερος πρόσφατα εκλεγμένος). Από την πλευρά της Ρωσίας ο Βλαντιμίρ Πούτιν ήταν μονίμως ο ισχυρός άνθρωπος της χώρας αυτής. Οπότε η πολιτική προετοιμασία για την κλιμάκωση του ανταγωνισμού στην περιοχή συνεχιζόταν χωρίς διαλείμματα.

Η εξελισσόμενη σύγκρουση ίσως να είχε συμβεί νωρίτερα αν ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είχε κερδίσει τις εκλογές το 2006. Ομολογουμένως ήταν ο πρώτος Αμερικανός Πρόεδρος μετά από χρόνια που ήταν τόσο μακριά από τις εμπνεύσεις του φιλελεύθερου διεθνισμού. Είναι ένα ζήτημα προς αποτίμηση αν ο μερικός απομονωτισμός του Τραμπ έδωσε περισσότερο χώρο στην εκτόνωση μιας διεθνούς κρίσης ή, τελικά, στη Ρωσία.

Εν πάση περιπτώσει η «τάξη» αποκαταστάθηκε με τον νέο Αμερικανό Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Επανήλθε η κρίσιμη αποστολή της δημιουργίας ενός διεθνούς χώρου όπου προγραμματικά η διεθνής σταθερότητα προκύπτει μέσα από τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την ισότητα, την κοινωνική αλληλεγγύη, την οικονομική αλληλεξάρτηση και τη διαφάνεια.  Μέσα από αυτές τις διαδικασίες άλλωστε σχεδιάστηκε τόσο η επέκταση του ΝΑΤΟ, όσο και η επέκταση της ΕΕ. Στοιχείο της συγκρότησης ενός τέτοιου χώρου, όμως, είναι η συνεχής επέκτασή του. Οι δυτικοί ηγέτες έδειχναν να πιστεύουν ότι αν δεν επεκτείνεται συνεχώς αυτός ο χώρος δεν επιτυγχάνεται η σταθερότητα και, αντίστροφα, αν δεν επιτυγχάνεται η σταθερότητα δεν μπορεί να διατηρηθεί ένας τέτοιος χώρος.

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, ενταφιάζει τις ιδέες που διαμόρφωσαν τον κόσμο από τη δεκαετία του ’90 με την στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ το 1994 στη Βοσνία και το 1999 στο Κόσοβο. Για την ακρίβεια επανακινείται ο μηχανισμός επανακαθορισμού των συνόρων αυτού του κόσμου.

Θα είναι δύσκολο πλέον για τα ευρωπαϊκά κράτη να αντιμετωπίζουν τη Ρωσία ως αξιόπιστο εταίρο σε μια σειρά από ζητήματα, όπως έπρατταν μέχρι σήμερα. Τουλάχιστον για το πρώτο διάστημα η συσπείρωση των ευρωπαϊκών κρατών με όρους διπολισμού θα είναι ένας μονόδρομος αναγκαίος μεν, εξαιρετικά δαπανηρός δε. Σε αυτόν τον νέο κόσμο χρειάζονται πλέον νέες ιδέες για την ασφάλεια, την ενέργεια, την οικονομία, τα δικαιώματα και, γενικότερα, τη φύση της αλληλεπίδρασης των εμπλεκόμενων – είτε πολιτικά, είτε γεωγραφικά – κρατών.

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΔΩ

Να μην δει κρίση ο Ερντογάν, θέλει να μεσολαβήσει: Η υποκρισία και η ανεκτικότητα αποθρασύνει την κατοχική Τουρκία