Ενεργειακή πολιτική, εξοπλισμοί και διπλωματία: Τα ελληνοτουρκικά υπό το πρίσμα των ενεργειακών εξελίξεων

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η φουρτούνα κάτω από τη νηνεμία: Το αδιάντροπο τουρκικό παιχνίδι με την διχοτόμηση του Αιγαίου, που τώρα θα περάσει και στα σχολικά βιβλία, ξεκίνησε το 1982…

Ήταν μία μεγάλη στρατηγική επιτυχία του Ελληνισμού, αν και η Κύπρος παραμένει ακόμα υπό κατοχή: Είκοσι χρόνια από την ένταξη της Μεγαλονήσου στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Το μεταναστευτικό, ως τρίτος Αττίλας, απειλεί την εθνική και βιολογική επιβίωση της Κύπρου: Τους εγκληματίες, οι Κύπριοι δικαστές τούς χαϊδεύουν με φυλάκιση 18 ή 24 μηνών!

Του ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΑΟΥΝΗ*

Την τελευταία δεκαπενταετία, η Ελλάδα ανέπτυξε έντονη δραστηριότητα στο πεδίο της ενεργειακής διπλωματίας, κυρίως μέσω των περίφημων πολυμερών σχημάτων (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και Αίγυπτος κατά βάση), γεγονός καταλυτικό για την αναδιαμόρφωση των προτεραιοτήτων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.

Μετά την ανακάλυψη σημαντικών ενεργειακών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο, η ενεργειακή συνεργασία, αποτέλεσε πεδίο προτεραιότητας με σημαντικές προοπτικές και δυναμική για την περιοχή, αλλά και για την ενεργειακή αυτοτέλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

• Ο αγωγός φυσικού αερίου East Med (Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ-Ιταλία), σχεδιαζόταν να μεταφέρει ποσότητες φυσικού αερίου από την Λεκάνη της Λεβαντίνης προς την Ευρώπη (μέσω Κρήτης αρχικά, και στη συνέχεια του ηπειρωτικού κορμού).

Ειρήσθω εν παρόδω, η Ιταλία δεν υπέγραψε ποτέ το σχέδιο για την υλοποίηση του αγωγού, αλλά το στήριξε μέσω δηλώσεων. Παράλληλα προωθήθηκαν project με σκοπό την ηλεκτρική διασύνδεση μεταξύ Ελλάδος, Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου,  τα οποία αναμένεται να επιφέρουν σημαντικά οικονομικά οφέλη, και να αναδιατάξουν το γεωπολιτικό παίγνιο στην περιοχή.

Το έργο του εν λόγω αγωγού, ήταν άμεσα συνυφασμένο με τις ευρύτερες διεθνοπολιτικές εξελίξεις, τις οριοθετήσεις των ΑΟΖ των εμπλεκόμενων Κρατών, την κλιματική αλλαγή και τη σταδιακή υιοθέτηση της λεγόμενης «πράσινής» ή «καθαρής» ενέργειας (λ.χ. Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία).

Οι νέες ενεργειακές πολιτικές, τείνουν να εξαλείψουν τη σημασία των ορυκτών καυσίμων (ήδη η Ελλάδα εφαρμόζει πολιτική απολιγνιτοποίησης), κάτι το οποίο θα μειώσει αντιστοίχως και τη μελλοντική γεωπολιτική βαρύτητα, των εν λόγω ενεργειών (π.χ. εξορύξεις στην ΑΟΖ).

Εκτιμάται ότι μετά την παρέλευση μιας 20ετίας, θα έχουμε εισέλθει πλήρως στην εφαρμογή πολιτικών καθαρής ενέργειας.

Τοιουτοτρόπως, οι ΗΠΑ προσφάτως τάχθηκαν κατά της υλοποίησης του αγωγού East Med, ενώ η Exxonmobile (σε συνεργασία με τα ΕΛΠΕ), παγώνει τις έρευνες στα βυθοτεμάχια νότια και δυτικά της Κρήτης, διότι εκκρεμεί η οριοθέτηση της ΑΟΖ (θα πρέπει να συνυπολογιστούν ευρύτερα επιχειρηματικά και οικονομικά κριτήρια).

• Ο αγωγός East Med υπονομεύτηκε πρωτίστως από την Ελλάδα και το Ισραήλ. Η ημέτερη πλευρά μετά την εξάμηνη κρίση του 2020 με την Τουρκία, τον αντιμετώπιζε ως πηγή έντασης, ενώ η υποστήριξη του Ισραήλ φαινόταν να εξανεμίζεται μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Ναφτάλι Μπένετ.

Ωστόσο Ελλάδα, Κύπρος και Ισραήλ φαίνεται να εμβαθύνουν τη συνεργασία σε όλους τους υπόλοιπους τομείς (άμυνα, οικονομία κτλ).

Εν ολίγοις, διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχει η πολυτέλεια χρόνου και η αδράνεια δεν μπορεί να είναι η εθνική επιλογή, στην πολιτική των οριοθετήσεων. Επίσης γεννάται το ερώτημα αν διαμορφώνουμε την ενεργειακή και εξωτερική μας πολιτική με γνώμονα την αποφυγή αντιδράσεων εκ μέρους της Άγκυρας, τοτε προς τι το εξοπλιστικό των 10δις που εκπονεί η χώρα.

Σε λίγη ώρα η Πολεμική Αεροπορία περνά στην 4^η γενιά μαχητικών (παραλαβή Rafale F.3), και με την παραλαβή και των φρεγατών FDI, για πρώτη φορά θα μιλάμε για εφαρμογή δικτυοκεντρικού πολέμου και δυνατότητες Άρνησης/Απαγόρευσης Πρόσβασης Περιοχής (Α2/AD). Το πλαίσιο ασφάλειας συμπληρώνει η σπουδαία ελληνογαλλική συμφωνία. Η αποτροπή θα δώσει μεγαλύτερα περιθώρια διπλωματικών ελιγμών.

Η Ελλάδα οφείλει να κλείσει όλες τις εκκρεμότητες σε σύντομο χρονικό διάστημα, ώστε τουλάχιστον να εκμεταλλευτεί τη μεταβατική περίοδο και εφόσον υπάρχουν αξιοποιήσιμα αποθέματα, αυτά να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση των δημοσιονομικών και του βιοτικού επιπέδου.

Στο περιθώριο των συζητήσεων για το ενδεχόμενο ενός πιθανού συμβιβασμού με την Τουρκία, μέσω της προσφυγής στο Δ.Δ. της Χάγης (ή του Αμβούργου), θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η Νομολογία (ευνοεί τα ελληνικά συμφέροντα), και όχι μόνο η ανάγνωση της UNCLOS του 1982.

Όσοι υποστηρίζουν την προσφυγή τη δεδομένη στιγμή (χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η επέκταση των Χ.Υ), θα πρέπει να απαντήσουν αν η μη αναγνώριση επήρειας στο σύμπλεγμα της Μεγίστης θα πλήξει ζωτικά εθνικά συμφέροντα. Επίσης η διευθέτηση των διαφορών με την Τουρκία, δεν θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει την παράνομη κατοχή του κυπριακού εδάφους;

Παούνης Νικόλαος
Διδάσκων ΕΚΠΑ
Υ. Διδάκτορας ΠΔΜ.

Πρόσθετες Πηγές:

• Αντιπρόσβαση και Άρνηση Περιοχής στο Αιγαίο Πέλαγος | Foreign Affairs – Hellenic Edition
• www.eliamep.gr/wp-content/uploads/2018/07/95_2018_-WORKING-PAPER-_Νικόλαος-Παούνης.pdf

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΔΩ

Τα παιχνίδια στην κυπριακή ΑΟΖ και η επόμενη κίνηση της κατοχικής Τουρκίας: Θα κινηθεί εναντίον των εταιρειών;