Στο επίκεντρο εκδήλωσης δικηγόρων στο Άστρος Κυνουρίας: Η σημασία των Συνταγμάτων της Επαναστατικής Περιόδου
Ο υφυπουργός Εξωτερικών Κωνσταντίνος Βλάσης ομιλεί στην εκδήλωση. Φωτογραφία via ERT
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Χρειάζεται ταρακούνημα και πολιτικός σεισμός για να υπάρξουν ανατροπές στο Κυπριακό: Να αφουγκραστούν την κυπριακή κοινωνία και μετά να διαμορφώσουν τη στρατηγική τους
Τα δύο πολιτικά “ζευγάρια” της οργής, Μητσοτάκης και Ερντογάν, Μπάιντεν και Νετανιάχου: Η ανάλυση-ανταπόκριση του Μιχάλη Ιγνατίου στο κανάλι Omega (videos)
Στις επιρροές των Συνταγμάτων της Επαναστατικής Περιόδου αναφέρθηκαν οι ομιλητές κατά τους χαιρετισμούς και τις ομιλίες τους στην εκδήλωση που διοργάνωσε στο χώρο της Β’ Εθνοσυνέλευσης, στο ‘Αστρος Κυνουρίας, η ολομέλεια των προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, με αφορμή τη συμπλήρωση των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης και με θέμα: «Τα Συντάγματα της Επαναστατικής Περιόδου (1822, 1823, 1827)».
Η εκδήλωση αυτή έχει ενταχθεί στο επίσημο πρόγραμμα εορτασμού της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» και πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της.
Απευθύνοντας χαιρετισμό ο υφυπουργός Εξωτερικών και εκπρόσωπος του προέδρου της κυβέρνησης, Κωνσταντίνος Βλάσης, τόνισε μεταξύ άλλων ότι η Συνέλευση στο ‘Αστρος αποτέλεσε σημείο καμπής για την έκβαση του Αγώνα, γιατί επαναδιακηρύχθηκε η θέληση για την εθνική ανεξαρτησία και ελήφθη η απόφαση για τη συνέχιση της Επανάστασης με κάθε θυσία, ενώ παράλληλα σημείωσε ότι «έχει μείνει στην Ιστορία και για το κλίμα δυσπιστίας, καυχυποψίας αλλά και πολλές φορές αντιπαλότητας που επικράτησε κατά τη διάρκεια των εργασιών της».
Προσέθεσε ακόμα, ότι «200 χρόνια μετά από την έναρξη του Απελευθερωτικού Αγώνα, η Ελλάδα επιλέγει να διδάσκεται από τα λάθη του παρελθόντος, να προκρίνει τις δημοκρατικές αξίες, να συμμετέχει εποικοδομητικά ως μέλος της κοινότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης», αναφέροντας παράλληλα ότι «ως ‘Ελληνες νιώθουμε αισθήματα ευγνωμοσύνης προς εκείνους οι οποίοι διαχρονικά επέλεξαν τις αξίες της ισονομίας, της ελευθερίας του λόγου και του σεβασμού στην χριστιανική και πολιτική ελευθερία».
Ο εκπρόσωπος του Μητροπολίτη Μαντινείας και Κυνουρίας, Θεόκλητος, επεσήμανε ότι πρέπει να διδαχθούμε μέσα από τα Συντάγματα αυτά, γιατί μιλάμε πολύ εύκολα για ειρήνη, ελευθερία και ανεξιθρησκεία.
Ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης και εκπρόσωπος του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα, Μιχάλης Καλογήρου τόνισε ότι οι εξεγερμένοι Έλληνες με τα Συντάγματα της Επιδαύρου, του ‘Αστρους και της Τροιζήνας, βρέθηκαν σε διεθνή πρωτοπορία του συνταγματισμού, εγκαθίδρυσαν ένα από τα πιο δημοκρατικά και φιλελεύθερα πολιτεύματα της εποχής: «Σε μια βασιλευόμενη Ευρώπη θεσπίστηκε ένα αβασίλευτο πολίτευμα», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Καλογήρου.
Προσέθεσε ακόμα, ότι καθιερώθηκε η ψηφοφορία και οι εκλογές ανά έτος, καταργήθηκαν οι τίτλοι ευγενείας, αναγνωρίστηκε η αρχή της ισότητας και η απαγόρευση των διακρίσεων, ότι διακηρύχθηκε η αρχή της αξιοκρατίας, η ισότιμη πρόσβαση όλων στα δημόσια αξιώματα και η κατάργηση της δουλείας.
Ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Κώτσηρας, σημείωσε ότι «με τα τρία επαναστατικά Συντάγματα θεσπίστηκε και υιοθετήθηκε μία ισχυρή παράδοση συνταγματισμού για την Ελλάδα, που έμελλε να αποδειχθεί καθοριστικής σημασίας για την περαιτέρω πορεία του ελληνικού πολιτεύματος. Η γένεση εξάλλου, ενός κράτους, προϋποθέτει την πολιτική του ύπαρξη, αυτή δε με τη σειρά της προϋποθέτει την συνταγματική οργάνωση της Πολιτείας.
Οι Έλληνες από τα πρώτα βήματα του επαναστατικού τους αγώνα, θεώρησαν ότι δεν μπορεί να υπάρξει ελληνικό κράτος χωρίς Σύνταγμα. Το Σύνταγμα δηλαδή αποτελούσε ένα συστατικό στοιχείο της ανεξαρτησίας». Αναφερόμενος στο ισχύον Σύνταγμα της χώρας, είπε ότι είναι ένα Σύνταγμα με ιστορική νομιμοποίηση, σύγχρονο και προσαρμοσμένο στις διεθνείς και ευρωπαϊκές συνθήκες και παρέχει ένα θεσμικό πλαίσιο πλήρες για την Ελλάδα του 21ου αιώνα.
Ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας, Βασίλειος Κοντοζαμάνης, στον χαιρετισμό του είπε ότι οι Έλληνες δεν πολεμούσαν μόνο για να είναι ελεύθεροι, αλλά για να είναι πολιτικά ελεύθεροι, και τόνισε ότι όλοι οι Έλληνες και ιδιαίτερα όσοι ασχολούνται με τα κοινά πρέπει να διαβάσουν τα κείμενα του Συντάγματος. Σε άλλο σημείο του χαιρετισμού του ανέφερε ότι καθημερινό κριτήριο της δημόσιας συμπεριφοράς όσων ασχολούνται με τα κοινά, πρέπει να είναι η απλή και ουσιαστική διάταξη του πρώτου Συντάγματος των Ελλήνων, που ουσιαστικά θεσπίζει την αρχή της αξιοκρατίας.
Ο πρόεδρος της ολομέλειας των προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, Δημήτρης Βερβεσός, αναφέρθηκε στη σχέση Δικαίου και Επανάστασης και επεσήμανε ότι σκοπός μας είναι να αντιληφθούμε την διαχρονικότητα των κειμένων των Συνταγμάτων.
Παράλληλα, αναφέρθηκε στις θεσμικές καινοτομίες του Συντάγματος του ‘Αστρους, όπως στο γεγονός ότι για πρώτη φορά διακηρύχθηκε μέσα από τις διατάξεις του η υπερνομοθετική του ισχύς. Επίσης, έκανε λόγο για την πληρότητα και την επάρκεια των ατομικών δικαιωμάτων υπέρ όλων των Ελλήνων πολιτών, όπως αποτυπώνονται σε αυτό το κείμενο Συντάγματος, στην προστασία της ιδιοκτησίας και την τιμή στην ασφάλεια κάθε Έλληνα και αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στο γεγονός ότι κατοχυρώνει την ελευθερία της έκφρασης, ότι απαγορεύει τη δουλεία και καταργεί τα βασανιστήρια. Τέλος, ανέφερε ότι στο Σύνταγμα του ‘Αστρους κατοχυρώνονται και τα κοινωνικά δικαιώματα, η υποχρέωση της οργάνωσης της εκπαίδευσης, αλλά και η εξασφάλιση σταθερού πόρου ζωής για την κοινωνική κατηγορία που είχε πληγεί ιδιαίτερα εκείνη την εποχή – των χηρών και των ορφανών.
Ο επίτιμος καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, Μιχάλης Σταθόπουλος, εκ των κύριων ομιλητών της εκδήλωσης, αναφέρθηκε στις επιπτώσεις της Επανάστασης στο δίκαιο του ελληνικού κράτους και στο προ-επαναστατικό Σύνταγμα του Ρήγα Φεραίου.
Μιλώντας για τις συνέπειες, ανέφερε ότι δημιουργήθηκε για πρώτη φορά εθνικό δίκαιο και πως το δίκαιο του νέου κράτους δεν μπορούσε παρά να είναι εθνικό δίκαιο, αφού ο χαρακτήρας της Επανάστασης ήταν εθνικός.
Η δεύτερη συνέπεια, όπως είπε ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, είναι ότι το εισαχθέν δίκαιο ήταν ενιαίο για όλη τη χώρα, δηλαδή υποχώρησε ο τοπικισμός, τουλάχιστον για τους κανόνες δικαίου.
Τρίτη συνέπεια, τόνισε ο κ. Σταθόπουλος, ήταν ότι το νέο ελληνικό δίκαιο δεν προέκυψε από αυτούσια μεταφορά δυτικού κώδικα, αλλά σύντομα προσανατολίστηκε σε δυτικά πρότυπα. Προσέθεσε ακόμα, ότι οι «Έλληνες νομικοί ήταν ως επί το πλείστον δυτικόφρονες, έστω κι αν οι δυτικόφρονες στον συνολικό πληθυσμό δεν ήταν η πλειοψηφία». Επομένως, όπως είπε, διαμορφώθηκε εθνικό δίκαιο ενιαίο και προσαρμοζόμενο στα δυτικά πρότυπα.
Αναφερόμενος στο Σύνταγμα του Ρήγα Φεραίου, και αφού επικεντρώθηκε στα δίκαια του ανθρώπου, ο Μιχάλης Σταθόπουλος τόνισε ότι αυτό καθιερώνει την κοινωνική πρόνοια, μιλάει για την ισότητα των δύο φύλων μέσα από την εκπαίδευση (κάτι που δεν κάνουν προϋπάρχοντα δυτικά Συντάγματα), θεσμοθετεί σεισάχθεια, και τέλος υιοθετεί την πρόβλεψη παροχής ασύλου, που υιοθετήθηκε πολύ αργότερα. Σχετικά με την θρησκευτική ελευθερία, είπε ο κ. Σταθόπουλος, «ο Ρήγας είναι και πάλι μπροστά από την εποχή του, καθιερώνει ένα καθαρώς κοσμικό κράτος, διαμετρικά αντίθετο προς τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία».
Προσερχόμενος στην εκδήλωση, ο Ευάγγελος Βενιζέλος, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου της Νομικής Σχολής, που ήταν και εκ των βασικών ομιλητών, τόνισε ότι «είναι εξαιρετική η πρωτοβουλία της ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας, υπό την προεδρία του κ. Βερβεσού, να μας συγκεντρώσει σήμερα εδώ, στον τόπο που συνήλθε η Β΄Εθνοσυνέλευση και κατάρτισε το Σύνταγμα του ‘Αστρους, τον Νόμο της Επιδαύρου, γιατί η επέτειος επιβάλλει αναστοχασμό και ένα βασικό κεκτημένο της επετείου είναι ο συνταγματικός μας πατριωτισμός. Η κληρονομιά μας σε σχέση με το Σύνταγμα, τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και πρέπει να αναζητούμε πάντα τις ρίζες αυτών των μεγάλων κατακτήσεων του ελληνικού λαού».
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, ο κ. Βενιζέλος είπε ότι ελάχιστα γνωστό ήταν το φαινόμενο των Συνταγμάτων κατά την Α’ Εθνοσυνέλευση στην Επίδαυρο, τονίζοντας ότι επρόκειτο για ένα «καινοφανές και ανεπεξέργαστο φαινόμενο» και ότι ως κείμενα τα Συντάγματα είναι εντυπωσιακά, φιλελεύθερα και δημοκρατικά. Τόνισε ακόμα μεταξύ άλλων, ότι ήταν Συντάγματα διεθνώς διαπραγματεύσιμα από την πρώτη στιγμή, γιατί εκείνοι που τα συνέτασσαν ήξεραν ότι χωρίς μοναρχία δεν θα υπήρχε ούτε αναγνώριση, ούτε διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα.