Καλές είναι οι συμμαχίες, αλλά η διαφύλαξη των συνόρων μας είναι αποκλειστικά δικό μας πρωταρχικό καθήκον

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Δεν είναι πολύ αργά για να κερδίσει τον πόλεμο η Ουκρανία, λέει ο αποτυχημένος Στόλτενμπεργκ: Αρκεί οι Δυτικοί να δώσουν περισσότερα όπλα

Όταν η κατοχική Τουρκία δεν θέλει ούτε «ζωγραφιστή» να βλέπει την Κύπρο: Κάνουν λάθος όσοι επενδύουν, για διαφορετικούς λόγους, στις ευρωτουρκικές σχέσεις

Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν τολμούν να βγουν από την «αμπάριζα» (των ΗΠΑ): Οι Βρυξέλλες τρέχουν πίσω από την Ουάσιγκτον και δεν …τερματίζουν ποτέ!

Του ΑΧΙΛΛΕΑ ΠΑΠΑΡΣΕΝΟΥ*

Ο πρέσβης Αλέξανδρος Μαλλιάς επιχειρεί να ανοίξει το Κουτί της Πανδώρας

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Π. ΜΑΛΛΙΑΣ
Τα σύνορα – Αναθεωρητισμός
εκδ. Ι. Σιδέρης, 2020, σελ. 227

Πόσο ρεαλιστικό είναι να θεωρούμε ιερά και απαραβίαστα τα σύνορα στα Βαλκάνια; Απειλούνται τα σύνορά μας; Δημιουργείται ένα επικίνδυνο προηγούμενο από την ανταλλαγή εδαφών και την αλλαγή συνόρων που συζητητείται μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου σε συνδυασμό με τον αναθεωρητισμό της Τουρκίας, που αμφισβητεί έμπρακτα την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία της Ελλάδος;

Αυτά τα ερωτήματα απασχολούν τον πρέσβη ε.τ. Αλέξανδρο Μαλλιά στο νέο βιβλίο του, ένα κείμενο προβληματισμού, που έρχεται να προστεθεί σε μία σειρά άλλων πέντε, στα οποία κατέθεσε τις εμπειρίες του από την πλούσια διπλωματική σταδιοδρομία του ως πρέσβη στα Σκόπια, στα Τίρανα και στην Ουάσιγκτον καθώς και σε άλλα πόστα ευθύνης στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών.

• Οπως γράφει ο καθηγητής Αγγελος Συρίγος στην εισαγωγή του βιβλίου, ο «πλέον Βαλκάνιος» πρέσβης του ΥΠΕΞ αναλύει «ψυχρά και χωρίς συναισθηματικές εξάρσεις» μια περιοχή που γνωρίζει άριστα, καθώς πραγματεύεται ένα ταμπού της εξωτερικής πολιτικής, όπως είναι η αλλαγή συνόρων, που γίνεται άλλοτε βίαια και άλλοτε συναινετικά.

Τον καθηγητή Γεώργιο Πρεβελάκη στον επίλογο απασχολεί η αλλαγή του παγκόσμιου γεωπολιτικού χάρτη στη μετα-κορωνοϊό εποχή, αν και κατά πόσον θα ενισχυθεί το εθνικό κράτος με ανοικτά ή κλειστά σύνορα, αν θα υποχωρήσει η παγκοσμιοποίηση, πώς θα επηρεασθεί η ενοποιητική πορεία στην Ευρώπη. Ο ίδιος χαρακτηρίζει το δοκίμιο Μαλλιά ένα «σημαντικό πρώτο βήμα στην κατεύθυνση της ανανέωσης της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής σε μια περίοδο κατά την οποία προβάλλουν νέοι κίνδυνοι και νέες ευκαιρίες».

Διπλωμάτης που δεν αρκείται σε γενικόλογες διαπιστώσεις, αλλά αναζητεί επιλογές εκτός της πεπατημένης, προσφεύγοντας συχνά στη σοφία των αρχαίων Ελλήνων κλασικών, ο συγγραφέας μάς υπενθυμίζει ότι στα Βαλκάνια «η Ιστορία τιμωρεί και εκδικείται» και οι αλλαγές συνόρων την τελευταία τριακονταετία δεν φαίνεται να έχουν ημερομηνία λήξης.

Αφού τονίζει ότι η πραγματική απειλή για την Ελλάδα δεν προέρχεται από βορρά αλλά από ανατολάς με την επιθετικότητα και τον αναθεωρητισμό της Τουρκίας, διερωτάται πόσο εύθραυστη και ευμετάβλητη είναι η παγίωση των συνόρων στην περιοχή μας, όταν η Τουρκία έχει θέσει επί τάπητος την αναθεώρηση ή «επικαιροποίηση» της Συνθήκης της Λωζάννης.

Δεν κρύβει δε την ανησυχία του ότι το ενδεχόμενο ανταλλαγής εδαφών και αλλαγής συνόρων μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου μπορεί να βρει θιασώτες και αλλού, δημιουργώντας ένα επικίνδυνο πρότυπο όχι μόνο στα Βαλκάνια, αλλά και στον Καύκασο, στη Μέση Ανατολή και στην Ευρώπη, όπως π.χ. χρησιμοποιήθηκε από τη Ρωσία στην επέμβασή της στην Ουκρανία και την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Διερωτάται επίσης αν το Κόσοβο προχωρήσει σήμερα σε ανταλλαγή εδαφών και αλλαγή συνόρων με τη Σερβία, ποιος θα το εμποδίσει αύριο να καταργήσει τα σύνορά του και να ενωθεί με την Αλβανία.

• Μας προειδοποιεί ότι η ανταλλαγή εδαφών αλλά και η αλλαγή συνόρων μπορεί να αποτελέσει «τη θρυαλλίδα για μια γενικευμένη ανατροπή του εδαφικού status quo», καθώς έχει αρχίσει μονομερής συζήτηση για την ερμηνεία ή αναθεώρηση διεθνών συνθηκών, ανοίγοντας έτσι το Κουτί της Πανδώρας.

Σημειώνει ότι αν σήμερα στα βαλκανικά εδάφη αλλάζουν σημαία, αν η κυριαρχία και τα σύνορα αμφισβητούνται ή αναθεωρούνται, τότε η τουρκική ηγεσία μπορεί να βρει πρόσφορα προσχήματα για να τα επικαλεσθεί και στις σχέσεις της με την Ελλάδα. Για τον συγγραφέα η διαφύλαξη των συνόρων μας είναι αποκλειστικά δικό μας πρωταρχικό καθήκον.

Οι συμμαχίες, οι εταιρικές σχέσεις πάσης φύσεως και μορφής (Ε.Ε. και ΝΑΤΟ) είναι αναγκαίες, έχουν όμως επικουρικό χαρακτήρα, αν υπολογισθεί μάλιστα η «επιτήδεια ουδετερότητα» μερικών συμμάχων μας.

Για τον Μαλλιά η επιχειρησιακή ετοιμότητα και η νηφάλια αποφασιστικότητα με την οποία αντιμετωπίσθηκε η πολυεπίπεδη υβριδική επίθεση της Τουρκίας στον Εβρο τον περασμένο Φεβρουάριο με όχημα μετανάστες και πρόσφυγες προκάλεσαν την εντυπωσιακή συσπείρωση του ελληνικού λαού και έστειλαν ένα ηχηρό αποτρεπτικό μήνυμα στην άλλη πλευρά ότι θα υποστεί σοβαρό κόστος, αν συνέχιζε να πιστεύει ότι η Αθήνα θα ακολουθούσε πολιτική κατευνασμού.

Στο ερώτημα αν εμείς διαβάζουμε σωστά την Τουρκία, απαντά ότι ανεξαρτήτως ιδεολογίας και ηγεσίας, η σκληρή ρητορική και η επιθετική πολιτική της Αγκυρας αποτελούν τη «συγκολλητική ουσία» και στην κεμαλική Τουρκία και στη μετακεμαλική Τουρκία του Ερντογάν, που ζητούν από την Ελλάδα και την Κύπρο «γην και ύδωρ», ενώ η εκδήλωση ενός θερμού επεισοδίου είναι σήμερα πιθανότερη από το παρελθόν.

Για τον συγγραφέα μόνο η ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος της Ελλάδος, αμυντικής, πολιτικής, οικονομικής και διπλωματικής, μπορεί να συνεισφέρει στην εξεύρεση μέσω της διπλωματίας μιας ειρηνικής επίλυσης των διαφορών με την Τουρκία.

* Ο κ. Αχιλλέας Παπαρσένος συνυπηρέτησε με τον πρέσβη Αλ. Μαλλιά στην ελληνική πρεσβεία της Ουάσιγκτον ως προϊστάμενος του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας.

• Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ, ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΔΩ

Ξεχνούν την κατοχή και τα τουρκικά σχέδια ελέγχου της περιοχής: Εδώ ο Ερντογάν “έφαγε” τον Ντενκτάς, τον Ακιντζί θα σκεφτόταν;