Η πανδημία του COVID-19 έφερε στην επικαιρότητα το σταθερό δεδομένο της υπεροχής της φύσης έναντι του ανθρώπου
File Photo: Συνεργεία του ΕΟΔΥ. Κρανίδι. Photo via Twitter, @arkouman
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Το μεταναστευτικό, ως τρίτος Αττίλας, απειλεί την εθνική και βιολογική επιβίωση της Κύπρου: Τους εγκληματίες, οι Κύπριοι δικαστές τούς χαϊδεύουν με φυλάκιση 18 ή 24 μηνών!
Ο Αρχιεπίσκοπος Γεώργιος ο Β΄ προειδοποιεί: Θα ήταν σφάλμα η αποδοχή των τουρκικών προϋποθέσεων για να ξεκινήσουν οι συνομιλίες για την Κύπρο
«Πρόσεξε όμως μη τα βάζεις με τη φύση
Γιατί και σένα κάποια μέρα θα κτυπήσει
και τα φτερά μιας πεταλούδας απ’ την Κίνα
Θα φέρουν τότε καταιγίδα στην Αθήνα»
Στίχοι: Γιώργος Παυριανός
Μουσική: Αντρέας Λάμπρου
Ερμηνεία: Μελίνα Τανάγρη
Πολλές αναλύσεις έγιναν, γίνονται και θα συνεχίσουν να γίνονται γύρω από την εμφάνιση και δράση του COVID-19. Τόσο στο ιατρικό επίπεδο, όσον και σε κάθε άλλο επίπεδο.
Διάφορα τα ερωτήματα και ποικίλες οι απαντήσεις. Θα υπάρξουν και διλήμματα όπως:
Υγεία και σχέση κρατικού και ιδιωτικού τομέα, Ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες και ασφάλεια. Στο τέλος-τέλος θα προκύπτουν και ζητήματα θεμελειακής υφής, όπως τι είναι πρώτιστο αγαθό. Η ζωή ή η ελευθερία; Μπορεί το ένα να υπάρχει χωρίς το άλλο; Μπορεί να επιβιώσει ο άνθρωπος στην απομόνωση έστω και θεληματική; Είναι προϋπόθεση η κοινωνικότητα για την ύπαρξη του ανθρώπινου είδους τουλάχιστον όπως το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα;
- Αν και έχουν δοθεί απαντήσεις πολλές φορές στα ερωτήματα αυτά, και εγώ συμμερίζομαι αυτές που λένε ότι ζωή και ελευθερία είναι συνυφασμένα αγαθά, επιβίωση και κοινωνικότητα είναι αλληλένδετα για το είδος μας όπως το γνωρίζουμε στην πράξη, προκύπτει ένα ερώτημα: Ο άνθρωπος και η ανθρώπινη κοινωνία βαδίζουμε με αυτή τη λογική;
Επιπρόσθετα για μια ακόμα φορά η πανδημία του COVID-19 έφερε στην επικαιρότητα το σταθερό δεδομένο της υπεροχής της φύσης έναντι του ανθρώπου. Η πρωταρχική σχέση του ανθρώπου στον κόσμο δεν είναι με οτιδήποτε άλλο, παρά με τη φύση. Σ’ αυτή τη σχέση αφεντικό είναι η φύση.
Η πορεία μας όμως σαν είδος δεν αποδεικνύει ότι το κατανοούμε. Το αντίθετο μάλιστα. Πολλοί επιστήμονες και των θετικών και των ανθρωπιστικών σπουδών συνδέουν την εμφάνιση του COVID-19 με την καταστροφική αλλαγή που έχουμε προκαλέσει στο περιβάλλον. Στο κλίμα, στα οικοσυστήματα κ.ο.κ.
Τίθενται θέματα και για τον τρόπο που αναπτύσσονται οι νέες τεχνολογίες, που όντως είναι ασύλληπτα υψηλού επιπέδου, ακριβώς σε ό,τι αφορά τη σχέση Άνθρωπος-Φύσης. Και εδώ έρεται φυσιολογικά ακόμα ένα ερώτημα. Το κατά πόσον ο άνθρωπος και η ανθρώπινη κοινωνία μαθαίνουν, διδάσκονται ή όχι από τις εμπειρίες τους και μάλιστα τις τραυματικές. Λέω μάλλον όχι. Και δεν το λέω απλά εγώ, αλλά το διδάσκει το παρελθόν μας. Και αν θέλεις να προβλέψεις το μέλλον δες το παρελθόν. Ο COVID-19 έγινε αφορμή να μας ξαναθυμίσουν πανδημίες από την εποχή της Αρχαίας Ελλάδας και Κίνας.
Τι αποδεικνύει η ιστορία αυτή; Κατά τη γνώμη μου ότι, αν και η επιστήμη έχει κάνει διαστημικά άλματα προόδου, βασικά επαναλαμβάνονται ορισμένα πανομοιότυπα λάθη ή αργές αντιδράσεις. Όπως π.χ. η ανετοιμότητα των συστημάτων υγείας. Και φυσικά θα ήταν άδικο και παράλογο να συγκρίνουμε την αρχαιότητα με το σήμερα, αλλά δεν είναι τόσον παράλογο να συγκρίνουμε 19ο με 20ό αιώνα και 21ο αιώνα. Και πού κατά τη γνώμη μου, καταλήγουμε; Ότι ορισμένα ζητήματα επανέρχονται και στα αρχικά στάδια επαναλαμβάνονται οι ίδιες αντιδράσεις. Ορισμένες οφείλονται σ’ αυτό που προανάφερα.
Στην υπεροχή της φύσης έναντι του ανθρώπου.
- Τόσοι ιοί εμφανίστηκαν και όμως ο COVID-19 πάλιν έπιασε ανέτοιμη την αθρωπότητα. Νέος ιός, πολύπλοκος, πιο επιθετικός, άγνωστος, μεταβαλλόμενος κ.λπ. κ.λπ. Καλά, τα τόσα απίστευτης σύλληψης μέσα που ο άνθρωπος διαθέτει σήμερα, γιατί ξαφνικά αποδείκτηκαν ανεπαρκή για να αντιμετωπίσουμε τον κορωνοϊό;
Επαναλαμβάνω τη δική μου θέση. Γιατί η Φύση υπερέχει. Γιατί είμαστε παιδιά του κόσμου μας και όχι δημιουργοί του. Αυτό που επιβάλλεται να κατορθώνουμε για να μπορούμε να επιβιώσουμε είναι να κατανοούμε τους νόμους της φύσης, να συμβαδίζουμε μαζί τους προοδευτικά και δημιουργικά και να βοηθούμε στη διατήρηση της φύσης και ανάπτυξης της και όχι στην καταστροφή της.
Η αδυναμία του ανθρώπου να αποφύγει ορισμένες πανομοιότυπες αντιδράσεις απέναντι σε παρόμοιες καταστροφές είτε αφορούν τον 21ο αιώνα ή τον 20ό αιώνα ή τον 19ο αιώνα δεν έχει να κάνει μόνο με τη φύση. Έχει να κάνει και με το επίπεδο, τον τρόπο οργάνωσης, τις προτεραιότητες της ανθρώπινης κοινωνίας, τις κοινωνικές σχέσεις και όσα άλλα συνθέτουν το κοινωνικό και οικονομικό σύστημα, το οποίο τη δεδομένη στιγμή καλείται να αντιμετωπίσει π.χ. μια πανδημία. Εξού και το δίλημμα που προκύπτει από μόνο του για τις κυβερνήσεις: υγεία και οικονομία.
Φυσικά όλοι θα πούμε υγεία και ζωή πρώτα. Μπορούν όμως να υπάρχουν χωρίς οικονομική δραστηριότητα; Υγεία και ζωή πρώτα. Αναμφίβολα. Χωρίς τα απαραίτητα όπλα αναλώσιμα, π.χ. γάντια, μάσκες ή τα πιο σύνθετα προϊόντα π.χ. αναπνευστήρες, συσκευές παρακολούθησης ή τα απαραίτητα κτήρια, π.χ νοσοκομεία, ινστιτούτα έρευνας και άλλα συναφή αντιμετωπίζεται η κατάσταση; Φυσικά και όχι. Άρα χρειάζεται παραγωγή, τρόφιμα, οικονομική δραστηριότητα. Αντιμετωπίζεται αυτός ο πόλεμος χωρίς στράτευμα; Χωρίς στρατηγούς, αξιωματικούς και στρατιώτες; Όχι βέβαια. Αντιμετωπίζεται αν χρειαστεί π.χ. να είμαστε σε αυστηρή απομόνωση 5-6 μήνες, χωρίς παραγωγική και οικονομική δραστηριότητα. Κατ’ εμένα όχι. Άρα, ποιά είναι η απάντηση; Ποιά θα πρέπει να είναι η λύση ενόψει και του βέβαιου γεγονότος ότι ο COVID-19 δεν θα είναι ο τελευταίος ιός ο οποίος δυστυχώς θα εμφανιστεί.
Η λύση κατά τη γνώμη μου είναι η μέγιστη δυνατή πρότερη προετοιμασία της κοινωνίας για να αντιμετωπίσει τέτοιες και άλλες καταστροφικές επιπτώσεις φυσικών κακών ή και κακών που προκαλεί άμεσα ή έμμεσα η ανθρώπινη δραστηριότητα ή ο συνδυασμός των δύο παραγόντων.
Και αυτό έχει να κάνει με τις προτεραιότητες μιας κοινωνίας, το οποίο με τη σειρά του έχει να κάνει με τα κοινωνικά και οικονομικά συμφέροντα των ανθρώπων, των κοινωνικών στρωμάτων και τάξεων.
- Γιατί άραγε, ενώ υπήρχαν προειδοποιήσεις εδώ και χρόνια για επερχόμενους ιούς (π.χ. Μπιλ Γκέϊτς αλλά και άλλων) μας βρήκε και πάλιν η επέλαση του απροετοίμαστους; Γιατί δεν διδάκτηκε κάτι ουσιαστικά η κοινωνία των ανθρώπων από την πανδημία π.χ. της ισπανικής γρίππης του 1918;
- Γιατί είμαστε σίγουροι ότι ο κόσμος από την επομένη του COVID-19 θα είναι διαφορετικός; Εγώ λέω ότι σε ορισμένα πράγματα δεν θα είναι ο ίδιος, π.χ. θα υπάρξει ανακατανομή ισχύος μεταξύ των μεγάλων κρατών, αλλά σε άλλα θα παραμείνει ο ίδιος.
Αναλλοίωτος όπως παρέμεινε και μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο (πάνω από 52 εκατ. νεκροί!!). Γιατί έκτοτε επαναλαμβάνονται πόλεμοι και πόλεμοι, με εκατομμύρια θύματα; Γιατί για παράδειγμα ενώ όλοι θεωρούν, επιστήμονες και πολιτικοί, ότι ένα κεφαλαιώδες θέμα επιβίωσης του ανθρώπου είναι η παραγωγή ενέργειας και μάλιστα με εναλλακτικούς τρόπους (όχι από πετρέλαιο), η μεγαλύτερη σήμερα βιομηχανία στον κόσμο παραγωγής τεχνολογικών υπηρεσιών, ως ενεργό καύσιμο των γιγάντιων συστημάτων της χρησιμοποιεί πετρέλαιο; Αλλά για να έλθω και στο δικό μας άμεσο πρόβλημα, το Κυπριακό, γιατί δεν λύεται; Διότι, λέμε όλοι, είναι θέμα συμφερόντων. Γεωπολιτικών, οικονομικών κ.λπ. του ενός και του άλλου, κατά πρώτο λόγο της Τουρκίας.
Δυστυχώς με τον ίδιο ακριβώς τρόπο αντιμετωπίζονται και τα θέματα Υγείας. Και τα θέματα πολέμων. Τα θέματα δηλαδή ζωής και θανάτου. Ως θέματα συμφερόντων των κρατών και κοινωνιών και βέβαια σε τελευταία ανάλυση των κοινωνικών ομάδων, στρωμάτων και τάξεων, πρωτίστως εκείνων οι οποίες άρχουν.
- Ενόσω κυρίαρχος νόμος κίνησης του συστήματος είναι ανεξαρτήτως τιμήματος οικονομικού, φυσικού, ανθρώπινου, η παραγωγή του υπέρτατου δυνατού κέρδους για τους ελάχιστους και η υπέρτατη εξουσία, για να υπηρετεί αυτόν τον στόχο, οι πανδημίες και οι πόλεμοι θα εμφανίζονται και θα έχουν τα ίδια και χειρότερα τραγικά αποτελέσματα.
Οικονομικά-κοινωνικά συστήματα τα οποία δεν σέβονται τη φύση και το περιβάλλον μπορεί να άντεξαν ή να αντέχουν περισσότερο στο χρόνο, με τίμημα εκαμομμύρια-εκατομμυρίων ανθρώπινες ζωές, αξιοπρέπειες και περιεχόμενο. Μπορεί να κατορθώνουν να ελέγξουν τις αντιδράσεις των ανθρώπων και λαών. Θα γονατίσουν όμως και θα αφανιστούν μπροστά στην αντίδραση της Φύσης. Και θα οδηγήσουν μαζί τους και το ανθρώπινο είδος στον αφανισμό.
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες των συνεργατών της.