Η παρέμβαση ενός ιατρού στο “debate” για τον κορωναϊό: Ενημέρωση, ψυχραιμία, ανάληψη δράσης…

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Σε πλήρη ύφεση ο κορωναϊός με μεγάλη μείωση κρουσμάτων και διασωληνώσεων: Η γρίπη όμως δεν λέει να κοπάσει

Μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας: Τα εμβόλια σώζουν έξι ζωές ανά λεπτό* Ποιο μείωσε δραστικά την παιδική θνησιμότητα

Επιμένει η γρίπη σε υψηλά επίπεδα παρά την καλοκαιρία: Μικρή αύξηση στα κρούσματα κορωναϊού * 4 θάνατοι, 7 διασωληνωμένοι

Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, ιατρός*

Με αφορμή την πρόσφατη επιδημία λοιμώξεων από το νέο κοροναϊό 2019-nCoV, στην Κίνα αλλά και σε άλλες χώρες σε όλο τον κόσμο, και τον καταιγισμό σχετικής πληροφόρησης, τόσο των ιατρών, νοσηλευτών και άλλων υγειονομικών, όσο και του κοινού, μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης, νοιώθω την ανάγκη να εκφράσω την αντίθεσή μου όσον αφορά την επιλογή του γλωσσικού όρου «κρούσμα», προκειμένου να περιγραφούν περιπτώσεις, τόσο του πρόσφατα αναδυόμενου νοσήματος όσο και πληθώρας άλλων μεταδοτικών νοσημάτων.

Είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα, οι αρχές δημόσιας υγείας πρωτίστως, και όχι οι κλινικοί ιατροί, έχουν επιλέξει διαχρονικά τη συγκεκριμένη ορολογία για την περιγραφή επιδημιολογικών δεδομένων που αφορούν τα μεταδοτικά νοσήματα, όπως η φυματίωση, η HIV λοίμωξη, η ελονοσία, η μηνιγγίτιδα , η νόσος Ebolaκλπ.

• Η λέξη «κρούσμα» προέρχεται από το ρήμα κρούω και σημαίνει χτύπημα ή πλήγμα. Στη νέα ελληνική χρησιμοποιείται με την έννοια της περίπτωσης ατόμου που προσβάλλεται από μολυσματική νόσο, κυρίως επιδημική, αλλά και για πράξεις που παραβιάζουν τον ποινικό ή τον άγραφο ηθικό νόμο, ιδίως όταν αυτές παρουσιάζονται αλλεπάλληλα (πχ κρούσματα διαφθοράς, βίας, νοθείας, κερδοσκοπίας κλπ.) (1,2). Ο όρος διαθέτει από τη φύση του αρνητική και υποτιμητική χροιά.

Είναι γεγονός ότι οι γλωσσικές επιλογές και το ύφος του ενημερωτικού λόγου οφείλουν να εξυπηρετούν τους στόχους του. Η επιλογή του συγκεκριμένου, αρνητικά φορτισμένου, γλωσσικού όρου από τις αρχές δημόσιας υγείας όχι μόνο δεν εξυπηρετεί τους στόχους της ενημέρωσης, που είναι η πληροφόρηση, η διατήρηση της ψυχραιμίας και η ανάληψη των κατάλληλων δράσεων, αλλά ,αντίθετα, επιτείνει την αβεβαιότητα, την ανασφάλεια, το φόβο και κυρίως τον στιγματισμό, αυξάνοντας την πιθανότητα εμφάνισης διακρίσεων έναντι συγκεκριμένων εθνοτήτων, καθώς και ξενοφοβικών ή και ρατσιστικών εκδηλώσεων(3,4,5).

Σε αντίθεση με τα παραπάνω, σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες, ο όρος που επιλέγουν τόσο οι κλινικοί ιατροί όσο και οι επιδημιολόγοι, όταν αναφέρονται σε ασθενή με μεταδοτικό νόσημα, είναι «περίπτωση» ή «περιστατικό» (π.χ. «case», στην Αγγλική γλώσσα, ή «cas» στην Γαλλική, ή«fall» στην Γερμανική), λέξη ουδέτερη, χωρίς καμία αρνητική φόρτιση(6).

• Σε πρόσφατη συνέντευξη τύπου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), με την οποία ο οργανισμός ανακήρυξε το νέο κοροναϊό ως παγκόσμια απειλή, τονίστηκε η σημασία της αλληλεγγύης και της αποτροπής του κοινωνικού στιγματισμού των ασθενών, με την υπενθύμιση ότι είναι άνθρωποι και όχι αριθμοί(7).

Σε συμφωνία με το πνεύμα και τις επιταγές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αλλά και την ιατρική δεοντολογία, είναι κατά τη γνώμη μου ανάγκη, τόσο οι ιατροί της χώρας μας όσο και οι δημοσιογράφοι, να απεμπολήσουν την άστοχη χρήση του αποκρουστικού όρου «κρούσμα», όταν αναφέρονται σε ανθρώπους που πάσχουν, ζητούν και αξίζουν τη βοήθεια και τη συμπαράστασή τους.

Απ. Παπαβασιλείου
Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος
Διευθυντής Αντιφυματικού τμήματος-ΜονάδαςΠολυανθεκτικής Φυματίωσης
Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών «Σωτηρία»

Παραπομπές

1. http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=%CE%BA%CF%81%CE%BF%CF%8D%CF%83%CE%BC%CE%B1&dq=
2. https://el.wiktionary.org/wiki/%CE%BA%CF%81%CE%BF%CF%8D%CF%83%CE%BC%CE%B1
3. https://time.com/5775716/xenophobia-racism-stereotypes-coronavirus/
4. https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/jan/29/the-guardian-view-on-china-and-the-coronavirus-scrutiny-not-stigma
5. https://www.bbc.com/news/world-europe-51294305
6. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/locations-confirmed-cases.html
7. https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-statement-on-ihr-emergency-committee-on-novel-coronavirus-(2019-ncov)

“Απαγορεύονται” αυστηρώς τα φιλιά συνιστά ο Ελβετός υπουργός υγείας για τον κοροναϊό