Άρθρο-σοκ του Economist: Η Ευρώπη ελπίζει ότι η ωμότητα στα σύνορα θα κρατήσει μακριά τους πρόσφυγες

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο Χατζηδάκης πήγε στη Λευκωσία για να βοηθήσει το “αδελφό” κόμμα του ΔΗΣΥ: Διδαχτήκαμε από την Κύπρο, δήλωσε σε γεύμα με την κ. Δημητρίου και συνεργάτες της

Ο Ράμα απαντά σε χαμηλούς τόνους στις αντιδράσεις για την επίσκεψή του στην Ελλάδα: Δεν σχετίζεται με τα εσωτερικά θέματα ή τις ευρωεκλογές, ισχυρίζεται ο Αλβανός πρωθυπουργός

Απαράδεκτη τουρκική πρόκληση ενώ ο Έλληνας Πρωθυπουργός ετοιμάζει τις βαλίτσες του για την Άγκυρα: Η κατοχική Τουρκία δέσμευσε με NAVTEX το κέντρο του Αιγαίου

Με τίτλο “Η Ευρώπη ελπίζει ότι η ωμότητα στα σύνορα θα κρατήσει μακριά τους πρόσφυγες” και υπότιτλο “Γι’ αυτό οι άλλες χώρες στηρίζουν την Ελλάδα” αρνητικό δημοσίευμα της μεγάλης επιρροής στήλης Charlemagne του εβδομαδιαίου φιλελεύθερου περιοδικού Εconomist αναφέρει ότι άσχημες σκηνές εκτυλίχθηκαν τις τελευταίες ημέρες στα σύνορα της ΕΕ.

Μετανάστες που προσπαθούσαν να φτάσουν στην Ευρώπη σε ένα φουσκωτό βρέθηκαν αντιμέτωποι με ελληνικό σκάφος, του οποίου το πλήρωμα χτύπησε το φουσκωτό με κοντάρια και έριξε προειδοποιητικές βολές.

Ενώ το 2015 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε καταδικάσει την απόφαση του ούγγρου πρωθυπουργού Viktor Orban να χτίσει φράχτη στα σύνορά του για να εμποδίσει τους μετανάστες και αιτούντες άσυλο, αυτή τη φορά, πέντε χρόνια μετά, η αντίδραση της Κομισιόν ήταν εντελώς διαφορετική. “Ευχαριστώ την Ελλάδα που είναι η ασπίδα της Ευρώπης αυτόν τον καιρό”, είπε η Ursula von der Leyen.

Τι έχει αλλάξει; διερωτάται ο συντάκτης.

Κατά τη μεταναστευτική κρίση του 2015 και 2016 ήρθαν αντιμέτωπα δύο οράματα για την ΕΕ: από τη μια πλευρά το όραμα των ανθρωπιστών και από την άλλη πλευρά το όραμα των σκληροπυρηνικών. Επικράτησαν οι σκληροπυρηνικοί. Η σκληρή στάση στα σύνορα είναι πλέον κεντρικό χαρακτηριστικό της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής. Η αθλιότητα δεν είναι σύμπτωση. Όποιος φτάνει στην Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπος με φριχτές συνθήκες.

• Στη Λέσβο 20.000 άνθρωποι έχουν εγκλωβιστεί σε ένα στρατόπεδο που έχει σχεδιαστεί για το ένα έβδομο του αριθμού αυτού. Η ελληνική κυβέρνηση χτίζει νέες δομές, αλλά αυτές θα συνοδεύονται από αυστηρούς κανόνες για το πότε θα εισέρχονται και θα εξέρχονται οι αιτούντες άσυλο. Όποιος καταφέρνει να φύγει από την Ελλάδα κινδυνεύει να δεχτεί βία από την αστυνομία στα σύνορα με την Κροατία, η οποία έχει κατηγορηθεί ότι χτυπά και ληστεύει μετανάστες πριν τους παρατήσει στη γειτονική Βοσνία. Η αποτροπή υπερτερεί των αρχών και σε κάποιες περιπτώσεις και του νόμου.

(Η Ελλάδα ανέστειλε τις αιτήσεις ασύλου για έναν μήνα, ισχυριζόμενη με κάποια αιτιολόγηση ότι το πρόσφατο κύμα ανθρώπων κατευθύνεται από την τουρκική κυβέρνηση, η οποία θέλει από την ΕΕ να της δώσει περισσότερα χρήματα). Αξιωματούχοι είναι πρόθυμοι να επικεντρωθούν στην φιλοσοφία που καθοδηγεί πλέον την ΕΕ στο μεταναστευτικό: να αποθαρρύνουν τους ξένους.

Τακτικές που κάποτε αποτελούσαν αιτήματα περιθωριακών εθνικιστών έχουν πλέον υιοθετηθεί από κατεστημένες (mainstream) κυβερνήσεις. Οχήματα ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στη Μεσόγειο περιορίζονται και τα πληρώματά τους ταλαιπωρούνται. Αυτοί που βοηθούν τους ανθρώπους που κάνουν το ταξίδι προς την Ευρώπη, παρέχοντας τροφή και νερό κατά μήκος των μεταναστευτικών οδών, αντιμετωπίζουν κατηγορίες για λαθραία διακίνηση ανθρώπων. Περιπολίες στη Μεσόγειο έχουν μειωθεί, για να μη λειτουργούν ως παράγοντας έλξης μεταναστών.

Οι ευρωπαίοι ηγέτες δεν είναι πάντα άνετοι με την επιλογή τους. Κρατούν φύλλα συκής, για να κρύψουν την ντροπή τους όποτε είναι δυνατό. Ηγέτες από μια σειρά κρατών αυτόν τον μήνα κατέστρωσαν ένα σχέδιο για τη μετεγκατάσταση ανηλίκων που είναι εγκαταλειμμένοι σε άθλια κέντρα προσφύγων στα ελληνικά νησιά. Από νομική άποψη, το καθεστώς του πρόσφυγα δεν έχει να κάνει με την αρετή. Το να είσαι πρόσφυγας δεν έχει να κάνει με τον χαρακτήρα σου αλλά με την αθλιότητα της κατάστασης. Αλλά από πολιτική άποψη είναι πολύ πιο εύκολο να μετακινηθούν γυναίκες και παιδιά παρά 25χρονοι εργένηδες, ακόμα κι αν διατρέχουν κίνδυνο.

Η σκληρότητα δικαιολογείται από τους περισσότερους αξιωματούχους. Οι άσχημες σκηνές στα σύνορα είναι αναγκαίο κακό για άνεση στο εσωτερικό, σύμφωνα με ένα επιχείρημα. Ο έλεγχος των συνόρων δεν είναι ποτέ όμορφος. Χρειάζονται ισχυρά εξωτερικά σύνορα αν οι Ευρωπαίοι θέλουν να μετακινούνται μεταξύ των χωρών Σένγκεν χωρίς διαβατήριο. Η πιο πειστική δικαιολογία από όλες είναι ότι τα σκληρά σύνορα μπορεί να προσφέρουν πολιτικό περιθώριο για ηπιότερα μέτρα, όπως η μετεγκατάσταση προσφύγων απευθείας από τις περιοχές όπου υπάρχει πρόβλημα.

• Δυστυχώς αυτό δε φαίνεται να λειτουργεί, δεδομένου ότι μόνο 65.000 πρόσφυγες μετεγκαταστάθηκαν στην ΕΕ από το 2015. Άλλη πιθανή δικαιολογία είναι ότι μια δεύτερη προσφυγική κρίση μπορεί να βοηθήσει ακροδεξιά κόμματα να κερδίσουν τις εκλογές.

Τα σκληρά σύνορα είναι κάτι στο οποίο όλοι οι ευρωπαίοι ηγέτες συμφωνούν. Τι συμβαίνει αν κάποιος τα περάσει είναι ένα άλλο θέμα. Η μεταρρύθμιση των ευρωπαϊκών νόμων για την κατανομή της ευθύνης για τους αιτούντες άσυλο και τους παράτυπους μετανάστες έχει σημειώσει μικρή πρόοδο τα τελευταία τέσσερα χρόνια.

Αν η Ελλάδα δεν καταφέρει να ελέγξει την κατάσταση, όπως έγινε το 2015 και 2016, τα πράγματα μπορεί να γίνουν άσχημα γρήγορα. Άλλα κράτη-μέλη μπορεί να δείξουν ελάχιστους ενδοιασμούς στην προώθηση σχεδίων για μια πολύ μικρότερη ζώνη Σένγκεν, που θα αποτελείται κυρίως από πλούσιες χώρες του Βορρά. Μια νέα κρίση ενδέχεται να αποβεί δριμύτερη από την προηγούμενη.

Το 2020 η Ευρώπη είναι ένα ελληνικό σκάφος που προσπαθεί να βυθίσει ένα φουσκωτό γεμάτο ανθρώπους. Είναι μια άσχημη κατάσταση που υπονομεύει τις αξιώσεις της ΕΕ για ηθική ηγεσία. Αλλά για να αποφύγει κανείς άλλη μια προσφυγική κρίση, αυτό είναι το τίμημα που φαίνεται ότι οι ηγέτες της ΕΕ είναι πρόθυμοι να καταβάλουν.

Τίτλος: Europe hopes brutality at the border will keep refugees away

Στα ελληνικά μήνυμα στήριξης του Χαφτάρ για τις προκλήσεις της Άγκυρας στα σύνορα