Έγγραφα των ΗΠΑ: Πριν ακόμα από την εισβολή ο άθλιος Κίσιγκερ πρότεινε “διπλή ένωση”

Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ

Τα χαράματα της 20^ης Ιουλίου 1974 που έτυχε να είναι και τότε Σάββατο, ο πρώτος Αττίλας έβαλε την «μπότα» του στο νησί, αλλάζοντας την Ιστορία στην Ανατολική Μεσόγειο υπονομεύοντας στο διηνεκές την ομαλή συμβίωση των δυο κοινοτήτων στο νησί,  αλλα και τις ελληνοτουρκικές σχεσεις και βάζοντας την ίδια την Τουρκία στην κατηγορία των χωρών που ελάχιστα υπολογίζουν την διεθνή νομιμότητα.

Αφορμή εδωσε το προδοτικό πραξικόπημα της Ελληνικής χούντας εναντίον της συνταγματικής κυβέρνησης της Κύπρου και του προέδρου Μακαρίου, καθώς  έτσι η Τουρκία  θεώρησε ότι μπορεί να αξιοποιήσει  τα Εγγυητικά δικαιώματα της, προκειμένου να εισβάλει στο νησί και να επιβάλει έτσι ένα νέο καθεστώς, το οποίο εξελίχθηκε στην συνεχιζόμενη μέχρι και σήμερα κατοχή του βόρειου τμήματος του νησιού και μετατροπή της τουρκοκυπριακής κοινότητας σε υποτελή της Τουρκίας…

Ο ρόλος των Αμερικανών στην στήριξη της ελληνικής χούντας στην ανοχή και στην μεθόδευση της παρέμβασης του Ιωαννιδη εναντιον του Μακαρίου, γνωρίζοντας ποια θα ηταν η αντίδραση της Τουρκίας, η απάθεια των Αμερικανών να εμποδίσουν και την πρώτη και την δευτερη εισβολή, σφράγισαν την Ιστορία της Κυπριακής Τραγωδίας και ακόμη και σημερα 45 χρόνια μετά, αναζητούνται απαντήσεις.

Η έρευνα στα Αρχεία της CIA και του Στειτ Ντιπαρτμεντ ολο και φέρνει στο φως αρχεία και τηλεγραφήματα που αποκαλύπτουν τις ψηφίδες  στην τραγωδία της Κύπρου. Και καθώς η Ερευνα ποτέ δεν σταματά, παρουσιάζουμε δυο έγγραφα:

• Το πρωτο είναι το τηλεγράφημα του Αμερικανού πρεσβευτή στην Άγκυρα που καταγράφει τις συζητήσεις που ειχε με τον πρωθυπουργό Ετσεβιτ και ενημερώνει για το περιεχόμενο τους την Ουάσιγκτον στις 17 Ιουλίου την προπαραμονή της εισβολής και
• Το δεύτερο είναι η καταγεγραμμένη συνάντηση του Υπουργού Εξωτερικών Χενρι Κίσινγκερ με τον Υπουργό Άμυνας Σλέσιτζερ  την 19^η Ιουλίου, όπου αποδεικνύεται ότι οι Αμερικανοί είχαν πλέον συμβιβασθεί με την ιδέα της προετοιμαζόμενης τουρκικής εισβολής και απλώς αναζητούσαν τρόπους διαχείρισης της επόμενης ημέρας αλλά και το εάν οι Αμερικανοί πολίτες θα απομακρυνθούν με …αυτοκίνητο ή ελικόπτερο  από την Κυπρο…

Θα ακολουθήσουν και άλλα απόρρητα μεχρι πριν λιγο καιρό εγγραφα  που ανοίγουν ολο και περισσότερες χαραμάδες στον τοίχο που υψώθηκε μετά την τουρκική εισβολή προκειμένου να αποκρυβούν ευθύνες και δόλια συμφέροντα που επέτρεψαν να  συμβεί η Τραγωδία της Κύπρου.

Έγγραφο-φωτιά αποκαλύπτει τον ρόλο Κίσινγκερ: Γιατί να μην έχουν οι Τούρκοι το 1/3 της Κύπρου!

–Τηλεγράφημα από την πρεσβεία της Τουρκίας στο Υπουργείο Εξωτερικών1

Άγκυρα, 17 Ιουλίου 1974, 1329Z.

5629. Θέμα: Πραξικόπημα Κύπρου. Συνάντηση Πρέσβη-(Τούρκου) Πρωθυπουργού

Προς Υπουργό  απο Πρέσβη

Ref State 154148.

Είχα 80λεπτη συνάντηση με πρωθυπουργό το  μεσημέρι (τοπική ώρα) 17 Ιουλίου. Ο ασκών χρέη Υπουργού Εξωτερικών (συνήθως Υπουργός Άμυνας Isik και ο DCM Bergus ηταν επίσης παρόντες.

Αφού έθεσα τα σημεία που αναφέρονται στην  παράγραφο 1 reftel  ο πρωθυπουργός απάντησε:

1. η τρέχουσα αξιολόγηση της κατάστασης απο την Τουρκική κυβερνηση έχει ως εξής:

A. Το πραξικόπημα φαίνεται να πέτυχε. Ενώ εξακολουθούν να υπάρχουν αναμφίβολα δυνάμεις του Μακάριου στο νησί, μάλλον κινούνται  χαμηλά τώρα, ώστε να αποφύγουν τον κίνδυνο έκθεσης και καταστροφής αυτή τη στιγμή.

B. Το Πραξικόπημα σχεδιάστηκε πλήρως από την ελληνική κυβέρνηση.

C. Η Τουρκική κυβερνηση δεν φοβάται κινηση για de jure Ενωση στο άμεσο μέλλον. Αντίθετα, οι Τούρκοι πιστεύουν ότι η Αθήνα θα διατηρήσει τον μύθο του διαχωρισμού, καθώς αυτό θα επιτρέψει στην ελληνική κυβέρνηση να έχει δύο ψήφους στα ΗΕ, ενώ έχει το ένα πόδι στο στρατόπεδο του ΝΑΤΟ και ένα άλλο στον μη ευθυγραμμισμένο κόσμο.

D. Η Τουρκική κυβέρνηση δεν το αποδέχεται αυτό ως εσωτερικό Κυπριακό πρόβλημα. Αντίθετα, πρόκειται για διεθνές ζήτημα που αφορά  παραβίαση μιας συμφωνίας στην οποία η Τουρκία είναι συμβαλλόμενο μέρος και εγγυητής.

E. Η επιδείνωση της θέσης των Τούρκων στο νησί είναι αναπόφευκτη, αν το νέο καθεστώς παραμείνει στην εξουσία.

F. Η τρωτότητα των Τούρκων στο νησί αυξήθηκε σημαντικά λόγω έλλειψης ασφαλούς πρόσβασης στις θαλάσσιες ακτές.

G. Επομένως, η σημερινή κατάσταση είναι εντελώς απαράδεκτη για την Τουρκική κυβέρνηση. Εάν δεν δημιουργηθεί αποδεκτή κατάσταση, η Τουρκία θα πρέπει να παρέμβει άμεσα με τη στρατιωτική δύναμη στο νησί.

H. Εάν απαιτείται παρέμβαση, θα είναι “πιο αιματηρή” όσο περισσότερο αναβάλλεται. Επομένως η Τουρκική κυβέρνηση, δεν ειναι  προετοιμασμένη  να καθυστερήσει την παρέμβαση πέρα από “λίγες ημέρες”.

I. Η κατάσταση έχει φέρει στην επιφάνεια την αυξανόμενη πεποίθηση της Τουρκικής κυβέρνησης ότι η συνεργασία των Ελλήνων και Τούρκων στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ πρέπει να τερματιστεί (βλέπε septel). 4

J. Η Τουρκική κυβέρνηση επιδιώκει  να συνεργαστεί στενά με τους Βρετανούς ως “συν-Εγγυητές» σε αυτή την κατάσταση. (Λίγο μετά που με συμβούλευε ότι επεδίωκαν  συνάντηση υψηλού επιπέδου με Βρετανούς, παραδόθηκε μήνυμα στον πρωθυπουργό ότι η βρετανική κυβερνηση είχε συμφωνήσει σε μια τέτοια συνάντηση αμέσως στο Λονδίνο. Ο πρωθυπουργός μου διάβασε το μήνυμα και ανέφερε ότι αυτός και ο Isik θα φύγουν αμέσως για το Ηνωμένο Βασίλειο. Θα φτάσει εκεί απόψε. Αναμενόταν η επίσκεψη για να διαρκέσει την  ημερα ή κατι τέτοιο.)

K. Με σεβασμό στη Σοβιετική στάση, ο πρωθυπουργός ειπε  ότι οι Ρώσοι ήταν ανήσυχοι για την κατάσταση, και δεν το κρατούν μυστικό. Είδε ιδιαίτερη  σημασία στην επίσημη δήλωση του TASS ότι οι εξελίξεις στην Κύπρο απείλησαν την ύφεση. Ο Σοβιετικός πρεσβευτής  επανέλαβε αυτή τη δήλωση σε συνάντηση με τον Προέδρο Κορουτουρκ χθες βράδυ. Είπα ότι είχαμε ακούσει για τη Σοβιετική προσφορά να βάλει  στρατεύματα στο νησί και αυτό ήταν ένα πράγμα που σίγουρα δεν χρειαζόταν.

2. Στόχοι της τουρκικής Κυβερνησης:

A. Ο πρωθυπουργός ειπε ότι ο βασικός στόχος της Τουρκικής κυβερνησης είναι η αποκατάσταση της  συνταγματικής κυβέρνησης της Κύπρου. Με αυτό, εννοεί επιστροφή του Μακάριου στην θεση του επικεφαλής της κυβέρνησής, ή αν αυτό δεν είναι εφικτό, ότι ο διάδοχος του Μακάριου πρέπει να αναδυθεί μέσω των απο πριν καθιερωμένων συνταγματικών διαδικασιών.

B. Οι Έλληνες αξιωματικοί της Εθνικής Φρουράς της Κύπρου πρέπει να εγκαταλείψουν το νησί.

C. Ενας  ασφαλής διάδρομος προς τη θάλασσα πρέπει να προβλεφθεί για την τουρκική κοινότητα.

3. Ρώτησα τον πρωθυπουργό αν αυτός και οι Βρετανοί πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία για τους προαναφερθέντες στόχους κατά τη διάρκεια των συναντήσεων του Λονδίνου, και πώς ανέμενε απο αυτούς να το χειριστούν. Ο πρωθυπουργός ειπε “θα δούμε. Έχουν βάσεις εκεί. Αν δεν τις χρησιμοποιήσουν τώρα, γιατι υπάρχουν; Θα δούμε τι σκέφτονται οι Βρετανοί. Θα εξερευνήσουμε όλες τις ειρηνικές λύσεις πριν εξετάσουμε άλλες (λύσεις). “
4. στο τέλος της συνομιλίας πρωθυπουργός συνόψισε την κατασταση ως εξής:

A. Το νέο καθεστώς για την Κύπρο είναι εντελώς απαράδεκτο για την Τουρκική κυβερνηση. Η τουρκική κυβέρνηση ελπίζει οτι το status quo ante μπορεί να αποκατασταθεί χωρις  τουρκική στρατιωτική παρέμβαση. Αν αυτό δεν γίνει, η τουρκική κυβέρνηση εχει προετοιμασθεί να διεξάγει στρατιωτική παρέμβαση. Πιστεύει ότι αυτη θα είναι καλύτερο να γίνει  μέσα σε λίγες ημέρες αντί να περιμένει εβδομάδες ή μήνες.

B. Εάν το νέο καθεστώς διατηρήσει τον έλεγχο του νησιού, η τουρκική κυβέρνηση θα μπορούσε να είναι πρόθυμη να συγκρατήσει τη στρατιωτική παρέμβαση αν εγγυηθούν ενα  διάδρομο προς τη θάλασσα  στους Τούρκους κατοίκους της νήσου. Αυτό, σε συνδυασμό με τη σαφή τουρκική στρατιωτική υπεροχή στην περιοχή, θα έδινε στην τουρκική κυβέρνηση την διαβεβαίωση ότι θα μπορούσε να διασώσει τον τουρκικό πληθυσμό αν αυτό ήταν απαραίτητο.

[Σελίδα 304]

5. Ο πρωθυπουργός επιθυμεί να μείνει σε στενή επαφή με την αμερικανική κυβέρνηση και θα ήταν πολύ ευγνώμων να έχει τα σχόλια του υπουργού Κίσινγκερ σχετικά με τα προαναφερθέντα. Εξέφρασε την ελπίδα ότι αυτά θα μπορούσαν να του δοθούν ενώ θα ήταν ακόμα στο Λονδίνο.

Μακόμπερ

Έγγραφο: Την κρίσιμη στιγμή ο Κίσινγκερ δεν έστειλε το μήνυμα στον Ετσεβίτ και δεν πείραξε τον δικτάτορα Ιωαννίδη

Αντίγραφο της τηλεφωνικής συνομιλίας μεταξύ του Υπουργού Εξωτερικών Κίσινγκερ και του Υπουργού Αμύνης, Σλέσιτζερ ¹

19 Ιουλίου, 1974, 8:15 μ.μ.

Κ: Γεια σας. Jim.

Σ: Ναι, Χένρυ.

Κ: ήθελα απλά να σε ενημερωσω. Ξέρεις την κατάσταση και θέλω να ξέρεις τι σκέφτομαι και να δω αν είμαστε στο βήμα. Η άποψή μου είναι ότι — γνωρίζεις τις μεθόδους που οι Τούρκοι μας ζήτησαν να μεταβιβάσω στους Έλληνες σχετικά με το να μην πυροβολούν.

Ε: Σωστά. Προσγειώνονται.

Κ: Προσγειώνονται και έχουν εντολές να μην ανοίξουν πυρ προς τους Έλληνες αν οι Έλληνες δεν ανοίξουν πυρ. Έτσι θα περάσουμε αυτό το μήνυμα και θα πούμε στους Έλληνες ότι πιστεύουμε ότι η καλύτερη λύση τώρα είναι να κάνουμε μια διαπραγμάτευση όσο το δυνατόν γρηγορότερα αναζητώντας την επιστροφή στη συνταγματική κυβέρνηση. Και ότι προτείνουμε την λυση Κληρίδη υπό αυτές τις συνθήκες. Αυτό σημαίνει ότι έχουν ξεφορτωθεί τον Μακάριο και θα πρέπει να εγκαταλείψουν τον Σαμψών. Και θα στείλουμε τον Σίσκο πίσω από την Άγκυρα. Τώρα δεν νομίζουμε ότι αυτό θα «πετάξει» πραγματικά, αλλά τουλάχιστον είναι μια λεπτή κλωστή.

Σ: Η αίσθηση μου είναι ότι οι Τούρκοι σε αυτό το στάδιο δεν πρόκειται να συμβιβαστούν με τίποτα λιγότερο από ένα κομμάτι του νησιού.

Κ: Όχι, οι Τούρκοι έχουν δηλώσει ότι είναι πρόθυμοι να σταθεροποιήσουν τις δυνάμεις τους και ότι είναι πρόθυμοι να διατηρήσουν την υπάρχουσα δομή και θα δεχτούν οποιονδήποτε Πρόεδρο εκτός από τον Σαμψών.

Σ: Πολύ γενναιόδωρο εκ μέρους τους. Αυτό είναι καλό. Ok…

Κ: Αν οι Τούρκοι θέλουν ένα κομμάτι του νησιού τότε, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να εργαστούμε για τη διπλή Ένωση και να δώσουμε στους Έλληνες το άλλο μέρος του νησιού, οπότε η άποψή μου είναι ότι υπάρχουν τώρα δύο πιθανά αποτελέσματα. Είτε διπλή Ένωση ή ο Κληρίδης.

Σ: Εντελώς. Henry. Είχα ένα τηλεφώνημα από τον Ίνγκερσολλ πριν λίγο, που ήθελε να μετακινήσει τους Αμερικανούς στη βρετανική βάση.

Κ: Σου λέω. My bloody outfit. Όταν έχουν κρίση, το πρώτο πράγμα που μπορούν να σκεφτούν είναι κάτι ασήμαντο. Τι νομίζεις. Δεν είμαι αντίθετος, απλά εύχομαι να έκαναν τα πρώτα πράγματα, πρώτα.

S: Λοιπόν, η αίσθηση μου σε αυτό είναι ότι μπορούμε να περιμένουμε και να δούμε τι συνθήκες δημιουργούνται.

[Page 332]

Κ: αυτη ειναι η αίσθηση μου..

S: και δείχνει μια κάποια νευρικότητα από την πλευρά της κυβέρνησης των ΗΠΑ.

Κ: Συμφωνώ απόλυτα.

S: αν υπάρχει μια διακριτική απόσυρση με το αυτοκίνητο, αλλά η υπόδειξη -η δήλωση που πήρα- ήταν ότι έπρεπε να κινηθούμε σε ελικόπτερα και να αρχίσουμε να απομακρύνουμε τους Αμερικανούς.

Κ: Λοιπόν, για να σου πω το υπέροχο σύστημα αναφοράς που έχω μου είπαν ότι είχες προσφέρει ελικόπτερα. Και είχα την εντύπωση ότι εσύ ήσουν το δραστήριο μέρος.

Σ: Oh hell, αυτό το άκουσα πριν 15 λεπτά.

Κ: Εντάξει, θα το τακτοποιήσω. Αν με πείσουν ότι το χρειαζόμαστε, υποθέτω ότι μπορούμε να σας απευθύνουμε έκκληση.

Σ: Σίγουρα, σίγουρα.

Κ: αλλά συμφωνώ μαζί σας ότι πρέπει να παίξουμε αυτό το επεισόδιο ψύχραιμα.

Σ: Μπορούμε να κινηθούμε με αυτοκίνητο.

Κ: Αυτό είναι και το δυνατό μου αίσθημα. Αν πάμε με ελικόπτερα, κανείς δεν θα μάθει ποτέ τι ειναι εκει μέσα και για ποιόν λόγο.

Σ: Σωστά. Και όπως είναι άθλιες οι συνθήκες, εξακολουθούμε να θέλουμε να κρατήσουμε χαμηλό προφίλ.

Κ: έτσι θα εργαστούμε είτε για τη διπλή Ένωση είτε για τον Κληρίδη, και όποιο απο τα δυο βγει.

Σ: Εντάξει, αντίο.

Κ: Αντίο.

ΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ

Telegram From the Embassy in Turkey to the Department of State1

Ankara, July 17, 1974 , 1329Z.

5629. Subj: Cyprus Coup: Amb–PriMin Meeting. For Secretary From Ambassador. Ref State 154148.2 I had eighty minute meeting with PriMin noon (local time) July 17. Acting FonMin (normally DefMin Isik) and DCM Bergus also present.

After I had made points outlined para 1, reftel,3 PriMin responded as fols:

1. Current GOT assessment of situation:

A.

Coup appears to have succeeded. While there are still undoubtedly Makarios resources on island, they probably are lying low now so as to avoid risk of exposure and destruction at this time.

B.

Coup completely engineered by Greek Govt.

C.

GOT does not fear de jure enosis move in immediate future. On contrary, Turks believe that Athens will maintain fiction of separateness, as this will enable GOG in effect to have two votes in UN, while it has one foot in NATO camp and another in non-aligned world.

D.

GOT does not accept this as an internal Cypriot problem. On contrary, it is international matter involving violation of an agreement to which Turkey is a party and guarantor.

E.

Deterioration of position of Turks on island is inevitable, if new regime stays in power.

F.

Vulnerability of Turks on island greatly increased by lack of their having secure access to sea coast.

G.

Current situation therefore completely unacceptable to the GOT. If acceptable situation not recreated, Turkey will have to directly intervene with military force on island.

H.

If intervention necessary, it will be “bloodier” the longer it is put off. Therefore, GOT not prepared to delay intervention beyond “few days”.

I.

Situation has brought to head growing GOT conviction that Greek Turks cooperation within NATO must be terminated (see septel).4

J.

GOT seeking to work closely with British as a “joint-guarantor” on this situation. (Shortly after his advising me that they were seeking high level meeting with British message was handed to PriMin saying UKG had agreed to such meeting right away in London. PriMin read me message and indicated that he and Isik would be leaving immediately for UK. He will arrive there tonight. He expected visit to last for day or so.)

K.

With respect to Soviet attitude, PriMin said Russians were restless over situation, and not keeping this a secret. He saw considerable significance in official TASS statement that Cyprus developments endangered détente. Sov Amb had repeated this statement in meeting with Pres Koruturk last night. I said that we had heard of Soviet offer to put troops on island and that was one thing situation definitely did not need.

2. GOT objectives:

A.

PriMin said that GOT basic objective is restitution of Cyprus’ constitutional govt. By this he meant return of Makarios to his head of govt position, or if this not feasible, that Makarios successor should emerge through previously established constitutional procedures.

B.

That Greek officers of Cyprus National Guard must leave the island.

C.

That a secure corridor to the sea must be obtained for Turkish community.

3. I asked PriMin if he and British should reach agreement on above objectives during London meetings, how he expected them to be brought about. PriMin said “We will see. They have bases there. If they do not use them now what are they for? We will see what the British think. We will explore all peaceful solutions before considering others.”

4. At end of conversation PriMin summarized situation as follows:

A.

New regime on Cyprus completely unacceptable to GOT. GOT hopes status quo ante can be restored without Turkish military intervention. If this is not done, GOT prepared carry out military intervention. It believes latter would be better done within a few days rather than waiting weeks or months.

B.

If new regime retains control of island, GOT might be willing hold off military intervention if a corridor to the sea guaranteed to Turkish residents of island. This, combined with clear Turkish military superiority in area, would give GOT assurance that it could rescue Turkish population if that were needed.

[Page 304]

5. PriMin wishes to stay in close touch with USG and would be very grateful to have Secretary Kissinger’s comments on foregoing. He expressed hope that these could be conveyed to him while he was still in London.

Macomber

Transcript of Telephone Conversation Between Secretary of State Kissinger and Secretary of Defense Schlesinger 1

July 19, 1974, 8:15 p.m. PDT.

K: Hello. Jim.

S: Yes Henry.

K: I just wanted to bring you up to date. You know the situation and I want you to know what my thinking is and see whether we’re in step on it. My view is that—you know the methods that the Turks have asked us to pass to the Greeks about not firing.

S: Right. They’re landing.

K: They’re landing and they have orders not to fire at the Greeks if the Greeks don’t fire. So we’re going to pass that message and we’re also going to tell the Greeks that we think the best solution now is to have a negotiation as rapidly as possible looking for the return to constitutional government. And that we recommend the Clerides solution under these conditions. That’s—that means they have gotten rid of Makarios and they’ll have to give up Sampson. And we’ll send Sisco back from Ankara. Now we don’t think this will really fly but at least it’s a slender thread.

S: My feeling is that the Turks at this stage are not going to settle for anything less than a piece of the island.

K: No, the Turks have said that they are willing to stabilize their forces and that they are willing to keep the existing structure and they will accept any president other than Sampson.

S: That’s very generous of them. That’s good. OK…

K: If the Turks want a piece of the island then in my view we have to work for double enosis and give the Greeks the other part of the island so my view is there are now two possible outcomes. Either double enosis or Clerides.

S: Completely. Henry. I had a call from Ingersoll a bit ago who wanted to move the Americans down to the British base.

K: I tell you. My bloody outfit. When they got a crisis the first thing they can think up is something trivial. What do you think. I’m not against it, I just wish they’d do first things first.

S: Well, my feeling on that is we can afford to wait and see what circumstances develop.

[Page 332]

K: That is my feeling.

S: And it shows a certain nervousness on the part of the US Government.

K: Agree completely.

S: If there is a discreet withdrawal by car but the hint—the statement that I got—was we ought to move in helicopters and start removing Americans.

K: Well, to tell you the splendid reporting system I have they told me that you had offered helicopters. And I was under the impression that you were the energizing party.

S: Oh hell, I heard about this about 15 minutes ago.

K: OK, I’ll take care of this. Of—if they convince me that we need it, I assume we can appeal to you.

S: You bet, you bet.

K: But I agree with you that we should play that part cool.

S: We can move by car.

K: That is my strong feeling too. If we go in with helicopters no one will ever know what they are in there for.

S: That’s right. And miserable as the circumstances are, we still want to keep a low profile.

K: So we will work either for double enosis or for Clerides, whichever works out.

S: OK, bye.

K: Bye.

Όλη η αλήθεια για την πολιτική του Κίσινγκερ εναντίον της Κύπρου: Τον καίει δικό του απόρρητο έγγραφο