Η παρουσία του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικλ Πομπέο στην έκτη τριμερή Σύνοδο Κορυφής Κύπρου – Ελλάδας- Ισραήλ στα Ιεροσόλυμα την προπερασμένη βδομάδα, αποτελεί σημαντική εξέλιξη η οποία θα πρέπει να αξιολογηθεί με πραγματισμό και χωρίς ψευδαισθήσεις.
Στην κοινή τους δήλωση οι ηγέτες των τριών χωρών και ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, «συμφώνησαν να αυξήσουν την περιφερειακή συνεργασία, να στηρίξουν την ενεργειακή ανεξαρτησία και ασφάλεια και να αμυνθούν ενάντια σε εξωτερικές κακές επιρροές στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή». Επίσης, «χαιρέτισαν τις πρόσφατες ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο και τις προοπτικές τους στη συμβολή στην ενεργειακή ασφάλεια και τις εναλλακτικές πηγές».
Οι διαφορές Τουρκίας-Ισραήλ σ’ αυτή την χρονική συγκυρία καθώς και η ψυχρότητα μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον δεν πρέπει να μας οδηγούν σε λανθασμένες διαπιστώσεις. Άλλωστε στην πολιτική το μείζον είναι τα συμφέροντα. Παρά τη δοκιμασία που διέρχονται οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας εξακολουθούν να είναι ισχυρές. Δεν πρέπει επίσης να μας διαφεύγει ότι και στο παρελθόν υπήρξαν κλυδωνισμοί. Σημειώνεται ότι όταν το 1964 η επιστολή του Προέδρου Τζόνσον κατ’ ουσίαν απέτρεψε την Τουρκία από του να εισβάλει στην Κύπρο, οι τουρκικές αντιδράσεις τότε έναντι των ΗΠΑ ήταν έντονες. Είναι όμως γνωστό το τι έλαβε χώρα 10 χρόνια αργότερα στην Κύπρο, το 1974…
Πολύ σωστά η Κυπριακή Δημοκρατία συνομολογεί συνεργασίες με άλλα κράτη δημιουργώντας ένα δίκτυο συνεργειών, οι οποίες την ενισχύουν ποικιλοτρόπως. Παρ’ όλον ότι οι εν λόγω συνεργασίες δεν είναι αμυντικές έχουν τη δική τους προστιθέμενη αξία, ιδιαίτερα η τελευταία συμφωνία στα Ιεροσόλυμα, η οποία αναφέρεται ρητώς στην ενεργειακή ασφάλεια και άμυνα.
Στην προσπάθειά της να εμβαθύνει τα ερείσματά της στην περιοχή η Ουάσιγκτον στηρίζει τις προσπάθειες χωρών που προωθούν την ενεργειακή συνεργασία και τη σταθερότητα. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλα τα δεδομένα περιλαμβανομένης και της δυναμικής που αναπτύσσεται για τα ενεργειακά ζητήματα, θα πρέπει να αναμένονται εξελίξεις που μας επηρεάζουν άμεσα.
Δεν θα συνιστά έκπληξη εάν η Τουρκία επιδιώξει να χρησιμοποιήσει το Κυπριακό για να προωθήσει τους ευρύτερους σχεδιασμούς της στην Ανατολική Μεσόγειο. Μια τέτοια εξέλιξη η οποία θα παρακάμπτει την Κυπριακή Δημοκρατία και θα οδηγεί στη δημιουργία ενός κράτους με προβληματική διακυβέρνηση και εξαρτήσεις από τρίτους θα πρέπει να αποφευχθεί.
Ταυτόχρονα, ενώ είναι προφανές ότι η Τουρκία έχει συμφέροντα και δικαιώματα στην Ανατολική Μεσόγειο, είναι σημαντικό να προωθηθεί ευρύτερα η θέση ότι η Άγκυρα θα πρέπει να σέβεται τη διεθνή νομιμότητα και όλες τις γειτονικές της χώρες.
* Ο Καθηγητής Ανδρέας Θεοφάνους είναι Πρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων καθώς και του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
Τώρα ξύπνησαν και στην Κύπρο για την ενίσχυση της ακροδεξιάς: Τα πλοκάμια της Χρυσής Αυγής