Ενώ η Ειδική Αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Τζέιν Χολ Λούτ προσπαθεί να καταλήξει σε ένα πλαίσιο για την επανέναρξη των διακοινοτικών συνομιλιών, είναι σημαντικό να έχουμε υπ’ όψιν ότι η Τουρκία παραμένει σταθερή σε μια λύση που θα υποκαθιστά την Κυπριακή Δημοκρατία με μια τρικέφαλη οντότητα, στην οποία καμιά σοβαρή απόφαση δεν θα λαμβάνεται χωρίς την έγκριση της τουρκικής πλευράς.
Παρά το γεγονός ότι η διακοινοτική διάσταση του προβλήματος είναι σημαντική, εντούτοις το μείζον ζήτημα είναι η επιδίωξη της Τουρκίας να μετατρέψει την Κύπρο σε τουρκικό προτεκτοράτο ως μέρος της ευρύτερης στρατηγικής της για ηγεμονία και επικυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο. Μοιραίως η εκάστοτε τουρκοκυπριακή ηγεσία ακολουθεί την πολιτική της Άγκυρας εξυπηρετώντας αλλότριους στόχους. Τη θέση αυτή επιβεβαιώνουν και οι μεμονωμένες γενναίες φωνές από την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Είναι στα πλαίσια αυτής της συγκεκριμένης πολιτικής που εντάσσεται και ο εποικισμός των κατεχομένων. Παρά ταύτα εδώ και χρόνια η Τουρκία κατάφερε να δημιουργήσει την εντύπωση ότι η πιο σημαντική διάσταση του Κυπριακού είναι η διακοινοτική.
Η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι μετά από το 1974 δεν υπήρξε οποιαδήποτε ευκαιρία για λύση η οποία θα βελτίωνε το status quo. Και τούτο παρά τις οδυνηρές υποχωρήσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς. Τυχόν εφαρμογή των σχεδίων που είχαν προταθεί θα επιδείνωνε το status quo.
Θα πρέπει να διερωτηθούμε γιατί ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, που ήταν υπέρμαχος του Σχεδίου Ανάν, εκφράζει σήμερα σοβαρές επιφυλάξεις για την πολιτική αυτή. Ενώ οι ανησυχίες του για τη βιωσιμότητα μιας τέτοιας ρύθμισης είναι εύλογες θα πρέπει να προβληματισθούμε για τις εισηγήσεις που θα συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου μιας βιώσιμης διευθέτησης στα πλαίσια ενός ομοσπονδιακού κράτους. Είναι σημαντικό να αποφευχθούν καταστάσεις που θα οδηγήσουν σε μια συνομοσπονδία.
Εν ολίγοις, θα πρέπει να κατανοήσουμε τα θέματα αυτά και τις προκλήσεις για τη χώρα μας όχι μόνο με μια βαθιά ενδοσκόπηση, αλλά πάνω απ’ όλα βλέποντας τα ζητήματα μέσω μιας ευρύτερης οπτικής διάστασης εκτός Κύπρου, να δούμε δηλαδή τη μεγάλη εικόνα. Η Κύπρος καλείται να ενεργήσει ούτως ώστε να επιτύχει τη σύζευξη των δικών της στόχων με ευρύτερα συμφέροντα. Σε κάποιο βαθμό αυτό γίνεται σήμερα -ενδεικτικό παράδειγμα είναι οι περιφερειακές συνεργασίες. Ασφαλώς όμως μπορούν να γίνουν πολύ περισσότερα.
Η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να αναδειχθεί σε ένα κράτος πρότυπο στην Ανατολική Μεσόγειο και με έναν πολυδιάστατο ρόλο και να λειτουργεί με τρόπο που η επιβίωση και η συνέχειά της να καθίσταται απαραίτητη για ευρύτερα και μεγαλύτερα συμφέροντα από τα δικά της.
Προφανώς μέσα απ’ αυτά τα πλαίσια θα επαναξιολογήσουμε και το Κυπριακό.
*Πρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων καθώς και του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
Οι Αμερικανοί θα παραμείνουν απαθείς μπροστά στην εξόντωση των γενναίων συμμάχων τους;