Του Θωμά Παπαλιάγκα*
Αναμφισβήτητα, η λύση του «Σκοπιανού» είναι ένα σοβαρό βήμα για τη χώρα μας και για την ΠΓΔΜ, όμως αυτό δεν μπορεί να γίνει όπως-όπως ούτε κατά τρόπο που δεν θα απεμπολεί βασικά εθνικά συμφέροντα. Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται σοβαρή, συνολική και ενιαία στρατηγική για τα θέματα ασφάλειας στην περιοχή, η οποία δεν υπάρχει.
Όμως λίγες εβδομάδες μετά τη συνομολόγηση της συμφωνίας, η αρχική κριτική μας φαίνεται κιόλας να δικαιώνεται.
Βεβαίως, με τη συμφωνία φαίνεται να έγιναν κάποια θετικά βήματα, αν και όχι όλα χωρίς αιρέσεις ή αμφιβολίες.
Όμως, το όνομα «Μακεδονία» δεν μπορεί να δοθεί. Τουλάχιστον πριν εξασφαλιστούν όλες οι υπόλοιπες προϋποθέσεις που θα διασφαλίσουν την ειρηνική συμβίωση των λαών και την προστασία της κληρονομιάς τους. Και με τη συμφωνία αυτή δε φαίνεται να εξασφαλίζονται. Κι αυτό γιατί από την ίδια τη συμφωνία δεν αποδυναμώνεται το ιδεολόγημα του «μακεδονισμού». Συγκεκριμένα:
Από τη συμφωνία προκύπτει ότι υπάρχει μία χώρα με το όνομα «Βόρεια Μακεδονία», στην οποία ζουν «Μακεδόνες» (κανείς δεν πρόκειται να πει ποτέ «Μακεδόνες / πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας») και έχει επίσημη γλώσσα τη «Μακεδονική», έστω σλαβικής προελεύσεως. Και η ιθαγένεια της ΠΓΔΜ σκοπίμως συγχέεται ως όρος και με την εθνότητα. Άρα δεν πληρούται ο όρος erga omnes ως προς αυτά. Και, σύμφωνα με το άρθρο 20 παρ. 9 της Συμφωνίας, αυτές (αρ. 1 παρ. 3) ανήκουν στις μη αναθεωρητέες διατάξεις της, όπως και οι αναφερόμενες στη διαδικασία του αρ. 1 παρ. 4.
Ένα επιπλέον σημαντικό στοιχείο, που δεν αναδεικνύεται από την κυβερνητική προπαγάνδα και την αντιπολίτευση, είναι η νομική φύση του εγγράφου της συμφωνίας ή και άλλες κρυφές συμφωνίες, όπως π.χ. για τη χρήση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης.
Αν η ύπαρξη και η συνέχεια της χώρας μας δεν αμφισβητήθηκε παρά μόνο με πόλεμο, οφείλεται στα κείμενα των πρωτοκόλλων και των συνθηκών της (ενδεικτικά Πρωτόκολλο του Λονδίνου, Συνθήκη των Σεβρών, της Λωζάννης) και στην απόλυτη καθαρότητα και σαφήνεια με την οποία διατυπώθηκαν από τους μεγάλους ηγέτες της εποχής εκείνης. Αυτές δεν άφηναν κανένα περιθώριο παρερμηνείας και δεν περιείχαν αστερίσκους για εσωτερική κατανάλωση της κοινής γνώμης των χωρών.
Κι αυτό άσχετα από τη νομική δεσμευτικότητα των αιρέσεων, που θα έχουν υπογραφεί.
Αποτέλεσμα της συμφωνίας αυτής θα είναι όλος ο κόσμος να αποκαλεί την ΠΓΔΜ «Μακεδονία», ενώ θα αναγνωρίζεται de jure και de facto ότι υπάρχει μακεδονική εθνότητα και η γλώσσα – με τις πονηρίες των διατυπώσεων – ως μακεδονική.
Λέγαμε προ ολίγων εβδομάδων ότι, σε κάθε περίπτωση και σύντομα, λόγω της ασάφειας και των κενών της συμφωνίας, οι δεσμεύσεις της άλλης πλευράς θα εκφυλιστούν, με αποτέλεσμα να διαιωνίσει ανώφελες πολιτικές εντάσεις στο εσωτερικό της χώρας μας προς όφελος των ακροδεξιών εθνικιστικών απόψεων. Και πριν αλέκτορα φωνήσαι, ακραίες απόψεις άρχισαν να εκφράζονται ήδη στη γείτονα χώρα, με κραυγές περί προδοτών και απειλές ειδικών δικαστηρίων.
*Ο Θωμάς Παπαλιάγκας είναι δικηγόρος, πολιτικός επικεφαλής της Δημοκρατικής Ευθύνης
Ο Ζάεφ προσφέρει πολιτικό χρόνο και παράταση ζωής στην συγκυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ