Το Ωνάσειο Κέντρο Νέας Υόρκης παρουσιάζει το Birds: A Festival Inspired by Aristophanes
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Το τρίτο ετήσιο Onassis Festival, σε παραγωγή του Ωνάσειου Πολιτιστικού Κέντρου Νέας Υόρκης, πλαισιώνει την αμερικανική πρεμιέρα της ζωηρής διασκευής των Ορνίθων από τον Νίκο Καραθάνο, που παρουσιάζεται από το St. Ann’s Warehouse και τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, από 2 έως 13 Μαΐου.
Ο καλλιτεχνικός προγραμματισμός του εξετάζει και επεκτείνει τα θέματα των Ορνίθων, λαμβάνοντας υπόψη την τεράστια μεταφορική αξία των φτερωτών πλασμάτων στις τέχνες, τις επιστήμες και τη λογοτεχνία, καθώς και τα θέματα της καταπίεσης, της δημοκρατίας και της ουτοπίας που θίγει το έργο.
Κορυφαίες στιγμές του φεστιβάλ (παρακάτω αναφέρεται το πλήρες πρόγραμμα):
- Παραστάσεις των Ορνίθων και, επιπλέον, συζητήσεις με τους καλλιτέχνες, περίπατοι παρατήρησης πουλιών και μια έκθεση σύγχρονης τέχνης –Nature of Justice: On The Birds (Η φύση της δικαιοσύνης: Σχετικά με τα πουλιά)– στο St. Ann’s Warehouse.
- Η Rachel Kushner συνομιλεί με τον Paul Schrader σχετικά με το νέο μυθιστόρημα της Κούσνερ, The Mars Room, αλλά και για τις σωφρονιστικές κοινωνίες στο έργο τόσο του Αριστοφάνη όσο και το δικό της, στη Δημόσια Βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης (The New York Public Library).
- Προβολές τεσσάρων ταινιών με έντονες μεταφορές πουλιών –Τα Πουλιά (The Birds) του Alfred Hitchcock, Ghost Dog: Ο τρόπος των Σαμουράι (Ghost Dog: The Way of the Samurai) του Jim Jarmusch, Ο βασιλιάς και το πουλί (The King and the Mockingbird) του Paul Grimault και Brewster McCloud του Robert Altman– στο Metrograph.
- Έκθεση του David Levine με τίτλο Some of the People, All of the Time, η οποία περιλαμβάνει έναν μονόλογο που ερμηνεύεται αδιάκοπα από εναλλασσόμενους συντελεστές· και μια συζήτηση σχετικά με τον Αριστοφάνη και την πολιτική σάτιρα, με τους Jennifer Y. Chi, Françoise Mouly, Bruce Norris και Denis O’Hare στο Μουσείο του Μπρούκλυν (Brooklyn Museum).
- Το EarthFest, ένας εορτασμός της Ημέρας της Γης, με τον σολίστ του πιάνου Taka Kigawa να ερμηνεύει μέρη από το Catalogue d’oiseaux του Olivier Messiaen και μια φιλοσοφική συζήτηση για τα πουλιά με τον ακαδημαϊκό και φιλόσοφο Simon Critchley και τον Paul Sweet, διευθυντή του Τμήματος Σπονδυλωτής Ζωολογίας-Ορνιθολογίας στο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας (American Museum of Natural History).
- To 6ο ετήσιο Γνωρίστε τους Νεοσσούς στο Παιδικό Μουσείο Ιστορίας DiMenna (DiMenna Children’s History Museum) της Ιστορικής Εταιρείας Νέας Υόρκης (New-York Historical Society), σε συμπαραγωγή με το Ταμείο Άγριων Πτηνών (Wild Bird Fund).
Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφθείτε τη σελίδα https://onassisusa.org/events/festival/birds
Το Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο Νέας Υόρκης παρουσιάζει το Birds: A Festival Inspired by Aristophanes (Όρνιθες: Ένα φεστιβάλ εμπνευσμένο από τον Αριστοφάνη), το οποίο αποτελείται από μια πλούσια σειρά εκδηλώσεων που εξετάζουν τα διαχρονικά –και, πλέον, επίκαιρα– κεντρικά θέματα της αρχαίας σάτιρας του Αριστοφάνη, Όρνιθες, από τις 22 Απριλίου έως τις 8 Ιουλίου 2018. Το φεστιβάλ είναι μια παραγωγή του Ωνάσειου Πολιτιστικού Κέντρου Νέας Υόρκης για την αμερικανική πρεμιέρα της ξέφρενης και ποιητικής διασκευής του Νίκου Καραθάνου στο αριστοφανικό έργο, η οποία παρουσιάζεται στο St. Ann’s Warehouse της Νέας Υόρκης και στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στην Αθήνα. Η παραγωγή του Καραθάνου φέρνει στη σημερινή εποχή τους Όρνιθες, όπου οι άνθρωποι αναζητούν τα επώνυμα πλάσματα για να χτίσουν μια νέα κοινωνία στον ουρανό, καθοδηγούμενοι από μια επιθυμία για ενσωμάτωση και απελευθέρωση από βαλτωμένα ήθη. Η παραγωγή ταξιδεύει, με τον θίασο των 19 ηθοποιών της και το μοναδικό, ουτοπικό της όραμα, σε μια ολοένα και πιο διαρρηγμένη Αμερική για 12 παραστάσεις, στο St. Ann’s Warehouse, από 2 έως 13 Μαΐου. Το φεστιβάλ, συνεχίζοντας την εξερεύνηση του έργου σε διάφορα καλλιτεχνικά πεδία, περιλαμβάνει προγράμματα σε συμπαραγωγή με το St. Ann’s Warehouse, το Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, το Μουσείο του Μπρούκλυν, τον κινηματογράφο Metrograph, την Ιστορική Εταιρεία Νέας Υόρκης, τη Δημόσια Βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης και το Stella Adler Studio of Acting.
Ο Δρ. Αντώνης Παπαδημητρίου, Πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, λέει: «Το Ίδρυμα Ωνάση προσκαλεί σε αυτή τη σαιζόν το κοινό της Νέας Υόρκης να διερευνήσει θέματα που κυμαίνονται από την πολιτική σάτιρα έως τη δημοκρατία και την κοινωνική και πολιτική ευαισθητοποίηση, καθώς και να απολαύσει αυτό που θεωρούμε ότι αντιπροσωπεύει τη μακρά διάρκεια στον χρόνο της ελληνικής θεατρικής παράδοσης.»
Η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, Διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, λέει: «Μέσα από τη ματιά του Νίκου Καραθάνου, οι Όρνιθες του Αριστοφάνη μιλούν για μια ουτοπική κοινωνία, μια κοινωνία που δεν μπορεί να υπάρξει ως τέτοια. Εκφράζουν σκέψεις και συναισθήματα σχετικά με τη δημοκρατία, την ελευθερία και την ισότητα – ένα όραμα για το οποίο πάντα αξίζει να αγωνίζεται κανείς. Αυτό για το οποίο μιλούν είναι βαθύτατα ανθρώπινο και προσωπικό, πλην όμως επιδέχεται μεγάλου εύρους κοινωνικό σχολιασμό.»
Η Violaine Huisman, επιμελήτρια του φεστιβάλ, λέει ότι οι Όρνιθες είναι «ένα έργο για να ανακτήσουμε μαζί τη ζωή στο κατάφορτο και διχαστικό πολιτικό μας περιβάλλον. Να ζήσουμε μαζί με τη φύση· να ζήσουμε μαζί ως γείτονες και φίλοι και σύμμαχοι· να ζήσουμε μαζί και να γιορτάσουμε και να διαδηλώσουμε μαζί· αυτό ευελπιστώ για το συγκεκριμένο φεστιβάλ.»
Κεντρική θέση στους Όρνιθες έχουν ερωτήματα όπως τι είδους αδίκημα τιμωρείται, ποιανού η διαφθορά υπόκειται σε απέλαση, ποιος κυβερνά και γιατί, τα οποία αποδεικνύονται προφητικά στο πλαίσιο των μαζικών φυλακίσεων στις σύγχρονες Ηνωμένες Πολιτείες. Στο Κτίριο Stephen A. Schwarzman της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης, την 1η Μαΐου, η Rachel Kushner, η καταξιωμένη συγγραφέας του μπεστ-σέλερ Τα φλογοβόλα (The Flamethrowers), θα συνοδεύσει τον σεναριογράφο Paul Schrader σε ένα από τα καθιερωμένα LIVE from the NYPL. Θα συζητήσουν πώς το νέο βιβλίο της Kushner, The Mars Room (που κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ στις 15 Απριλίου), εξετάζει το αμερικανικό σωφρονιστικό σύστημα και την ηθική της τιμωρίας. Η σύνδεση μεταξύ ερωτημάτων που θίγουν οι Όρνιθες –καθώς οι χαρακτήρες του έργου προσπαθούν να φτιάξουν μια νέα κοινωνία, αλλά διακινδυνεύουν την ανασύσταση άδικων δομών που επιχειρούν να ανατρέψουν– και των μαζικών φυλακίσεων θα διερευνηθεί περαιτέρω με το Όρνιθες στη Φυλακή του Stella Adler Studio of Acting, στις εγκαταστάσεις των Σωφρονιστικών Φυλακών του Rikers Island στη Νέα Υόρκη. Η ομάδα θα φέρει μέλη του θιάσου των Ορνίθων να ερμηνεύσουν τραγούδια της παράστασης, στο πλαίσιο του εν εξελίξει προγράμματος του στούντιο για παροχή ενισχυτικών θεατρικών σπουδών στους κρατούμενους (7 Μαΐου).
Εδώ και χιλιάδες χρόνια, μια βασική πολιτική αναμέτρηση είναι αυτή για την αποτροπή της τυραννίας –η αλληγορία της οποίας παρουσιάζεται όμορφα στους αριστοφανικούς Όρνιθες–, αλλά εξακολουθούμε να γινόμαστε μάρτυρες επαναλαμβανόμενων επιθέσεων στη δημοκρατία. Το Μουσείο του Μπρούκλυν θα παρουσιάσει το εννοιολογικό πρότζεκτ του καλλιτέχνη David Levine, με τίτλο Some of the People, All of the Time (Κάποιοι άνθρωποι, σε κάθε εποχή), μια σατιρική περφόρμανς που θίγει ζητήματα ανθρώπινης ταυτότητας, διαμεσολάβησης και υποψίας μέσω της φιγούρας του ηθοποιού. Απαγγέλλοντας ένα νέο δραματικό κείμενο, ένας εναλλασσόμενος θίασος «πλαστών προσώπων» φέρνει στο προσκήνιο την ενοχλητική συνειδητοποίηση των κακόπιστων μορφών εξαπάτησης που έχουν υπονομεύσει τη βούληση των ανθρώπων στο πέρασμα των αιώνων (από 24 Μαΐου έως 8 Ιουλίου). Νωρίτερα, το Μουσείο φιλοξένησε μια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης πάνω στον Αριστοφάνη και την πολιτική σάτιρα, με συντονίστρια την Alexandra Petri, ευθυμογράφο της Washington Post, και με τη συμμετοχή του βραβευμένου με Πούλιτζερ θεατρικού συγγραφέα Bruce Norris (Clybourne Park, The Low Road), του καταξιωμένου ηθοποιού Denis O’Hare (An Iliad, American Horror Story, True Blood), της αναπληρώτριας διευθύντριας και επικεφαλής επιμελήτριας του Μουσείου του Μπρούκλυν, Jennifer Y. Chi, και της καλλιτεχνικής συντάκτριας του The New Yorker, Françoise Mouly (στις 25 Απριλίου)· εξάλλου, στις 23 Μαΐου, ο Λεβίν θα δώσει μια εναρκτήρια διάλεξη πάνω στην ιστορία και τη θεωρία του πλαστού κοινού. Ο παγκοσμίου φήμης σκηνογράφος, θεατρικός σκηνοθέτης και δημιουργός κουκλοθεάτρου Julian Crouch συνεργάζεται με τη Saskia Lane του τζαζ-ποπ αμιγώς γυναικείου συγκροτήματος Lascivious Biddies, για να παρουσιάσουν το λεπτής ομορφιάς έργο κουκλοθεάτρου Birdheart, το πρώτο τους πρότζεκτ ως ντουέτου εμψυχωτών και ερμηνευτών κουκλοθεάτρου, στο Μουσείο του Μπρούκλυν, στις 19 Μαΐου. Στις 16 Ιουνίου, το Cool Culture Family Festival θα μετατρέψει το Μουσείο του Μπρούκλυν σε έναν ζωηρά διαδραστικό χώρο –κάτι στο οποίο θα συμβάλει και η συναυλία των Shine & the Moonbeams– αφιερωμένο στην ελεύθερη έκφραση για παιδιά και τις οικογένειές τους.
Συμμετέχοντας στο φεστιβάλ, η κινηματογραφική αίθουσα Metrograph θα προβάλει τέσσερις ταινίες, οι οποίες συνομιλούν νοερά με το αριστοφανικό έργο (18-20 Μαΐου). Η μία ταινία δανείζεται μεν τον τίτλο της από το έργο του Αριστοφάνη, αλλά σαφώς όχι την ουτοπική του υπόθεση: σε ό,τι αφορά τη μεταφορική χρήση των πτηνών, η ταινία του Άλφρεντ Χίτσκοκ, Τα πουλιά, υιοθετεί μια αντίθετη προσέγγιση από αυτήν του Αριστοφάνη, επικαλούμενη τη βία και τον τρόμο σε μια δυστοπική θεώρηση του σμήνους. Ο κινηματογράφος θα προβάλει το Ghost Dog: Ο τρόπος των Σαμουράι του Τζιμ Τζάρμους, που αποκαλύπτει έναν πνευματικό δεσμό με τα πουλιά στην ιστορία ενός Αμερικανού δολοφόνου, που έχει υιοθετήσει τους κώδικες των σαμουράι και ο οποίος επικοινωνεί μέσω ταχυδρομικών περιστεριών. Το Metrograph έχει προγραμματίσει επίσης προβολές της ταινίας για όλη την οικογένεια του Πολ Γκριμό, Ο Βασιλιάς και το πουλί (με σήμανση για γονική συναίνεση), αυτής της ταινίας κινουμένων σχεδίων του 1980 που χρειάστηκε 30 χρόνια για να ολοκληρωθεί και στην οποία αφηγητής είναι ένα πνευματώδες πουλί, καθώς και της πειραματικής πολιτικής σάτιρας του Ρόμπερτ Όλτμαν, Brewster McCloud, με όλη την παραδοξότητά της στους φόνους με κουτσουλιές πουλιών. Όπως και οι Όρνιθες του Αριστοφάνη, έτσι και η άγρια ταινία του Όλτμαν χρησιμοποιεί τα πουλιά ως μεταφορές φυγής σε μια εξερεύνηση διαφόρων ατελειών της ανθρώπινης κοινωνίας.
Τα πουλιά χρησιμοποιούνται μεταφορικά στο αριστοφανικό έργο για τη διερεύνηση, μεταξύ άλλων ιδεών, της πτήσης, της ελευθερίας και της νίκης· ο θεατρικός συγγραφέας θίγει επίσης την προσωδία του κελαηδήματος των πουλιών μέσω ονοματοποιητικής γλώσσας. Ο ορνιθολόγος Αριστοφάνης συνδέει στενά
τα πουλιά με θέματα και έννοιες στο έργο του. Στο πλαίσιο του EarthFest που διοργανώνει το Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, το μουσείο παρουσίασε το The Bird Zone (Ζώνη των Πουλιών), αποτίνοντας θαυμασμό στο μεγαλείο των πουλιών, με μια συναυλία, επιστημονικούς και φιλοσοφικούς περιπάτους παρατήρησης πουλιών, χειροτεχνίες και παιδική λογοτεχνία με θέμα τα πουλιά (22 Απριλίου). Οι εορταστικές εκδηλώσεις περιλάμβαναν ολοήμερα οικογενειακά προγράμματα, με τη μουσική από το εμβληματικό έργο του Γάλλου συνθέτη και ορνιθολόγου Ολιβιέ Μεσιάν, Catalogue d’oiseaux (1958, Κατάλογος πτηνών), να παίζεται σε ζωντανά αποσπάσματα από διάφορους σολίστ του πιάνου, στη διάρκεια ολόκληρης της μέρας, στην Αίθουσα Βορειοαμερικανικών Δασών του μουσείου. Εκείνο το απόγευμα, στην ίδια αίθουσα, ο σολίστ του πιάνου Taka Kigawa ερμήνευσε επιλεγμένα αποσπάσματα από τη σχεδόν τρίωρη σύνθεση του Μεσιάν, που απομιμείται αναρίθμητα κελαηδήματα. Μετά τη συναυλία, ο φιλόσοφος Simon Critchley και ο Paul Sweet, Διευθυντής Συλλογών του Τμήματος Σπονδυλωτής Ζωολογίας-Ορνιθολογίας του μουσείου, συζήτησαν τις φιλοσοφικές νύξεις της πτήσης, επισημαίνοντας διάφορα φτερωτά αντικείμενα στο μουσείο. Στις 12 Μαΐου, το 6ο ετήσιο Γνωρίστε τους Νεοσσούς στο Μουσείο Παιδικής Ιστορίας DiMenna της Ιστορικής Εταιρείας Νέας Υόρκης θα δει το Ταμείο Άγριας Φύσης να επισκέπτεται το μουσείο –με πραγματικούς νεοσσούς πτηνών– για να διδάξει τα παιδιά σχετικά με τα πουλιά, στο πλαίσιο της έκθεσης Feathers: Fashion and the Fight for Wildlife (Φτερά: Μόδα και αγώνας για την άγρια ζωή).
Εκτός από την παραγωγή του Καραθάνου, μια σειρά από άλλα φεστιβαλικά προγράμματα θα λάβουν χώρα στο St. Ann’s Warehouse. Η έκθεση Nature of Justice: On The Birds (Η φύση της δικαιοσύνης: Σχετικά με τα πουλιά) θα παρουσιαστεί στον κήπο και το λόμπι, από τις 3 έως τις 13 Μαΐου 2018. Η έκθεση, που πραγματοποιείται μετά από ανάθεση του Ωνάσειου Πολιτιστικού Κέντρου Νέας Υόρκης και σε επιμέλεια της ιδρύτριας του Protocinema, Mari Spirito, θα περιλαμβάνει έργα συναφή με τα θέματα των Ορνίθων, από τους Machine Dazzle, Louise Lawler, Σοφία Στέβη και Θεόδωρο Τριανταφυλλίδη. Στις 7 Μαΐου, μετά από μια εισαγωγική παρουσίαση της Μάρι Σπιρίτο, η Αφροδίτη Παναγιωτάκου θα συντονίσει μια Συζήτηση Εικαστικών Καλλιτεχνών, έχοντας στο πάνελ των ομιλητών τον Ανδρέα Αγγελιδάκη, τη Reem Fadda και την Anne Pasternak. Στη συζήτηση θα εξετάσουν θέματα όπως η διαφθορά και η αποτυχία της δημοκρατίας, καθώς και το πώς βλέπουν αυτές τις ανησυχίες μέσα στη δική τους καλλιτεχνική πρακτική, στην έκθεση και στο θεατρικό έργο. Στις 5 Μαΐου, ο Πολ Σουίτ θα τεθεί επικεφαλής σε περιπάτους παρατήρησης πουλιών μέσα στο Πάρκο της Γέφυρας του Μπρούκλυν. Στις 10 Μαΐου, η Καλλιτεχνική Διευθύντρια του St. Ann’s Warehouse, Susan Feldman, θα συνομιλήσει με τον Νίκο Καραθάνο και μέλη του θιάσου, σχετικά με την παραγωγή τους στους Όρνιθες, σε μια συζήτηση μετά την παράσταση.