H δημοσιογραφία στην Ελλάδα άμεσα να ανακτήσει την αξιοπιστία της, λένε ΕΣΗΕΑ, ΕΣΠΗΤ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Με την κοινή πεποίθηση ότι η δημοσιογραφία στην Ελλάδα οφείλει να επανακτήσει την αξιοπιστία της εάν θέλει να κερδίσει εκ νέου την εμπιστοσύνη του κοινού, αλλά και το ότι οι εφημερίδες θα επιβιώσουν παρά τη δύσκολη εποχή που διάγουν, έκλεισε η διημερίδα της Ένωσης Συντακτών με θέμα την εξεύρεση τρόπων για τη στήριξη του έντυπου Τύπου.
Το πάνελ της δεύτερης μέρας της διημερίδας άνοιξε ο καθηγητής δημοσιογραφίας στο κολέγιο Birbeck του Λονδίνου, Τζάστιν Σλόσμπεργκ. Ο καθηγητής σημείωσε ότι οι φόβοι των δημοσιογράφων έχουν περίπου κοινό έδαφος και στη Βρετανία όπου μεγάλα συγκροτήματα Τύπου αντιμετωπίζουν συρρίκνωση, και φυσικά την απειλή του διαδικτύου. Υπογράμμισε ότι δημοσιογραφία με μικρούς προυπολογισμούς δεν μπορεί να γίνει, όπως και δημοσιογράφος χωρίς ρίσκα και έρευνα δεν ορίζεται. Τάχθηκε υπέρ, όπως και οι περισσότεροι που μίλησαν στη διημερίδα, μιας κρατικής ενίσχυσης για τον Τύπο καθώς επιτελεί λειτούργημα που επιστρέφει στην κοινωνία, λέγοντας ωστόσο ότι χρειάζεται αυστηρά κριτήρια και διαφάνεια για να μην υπάρξουν φαινόμενα παρέμβασης στην ελευθεροτυπία.
Δεύτερος ομιλητής του πάνελ ήταν ο διευθυντής της ‘’Εφημερίδας των Συντακτών”, Νικόλας Βουλέλης, ο οποίος ανέλυσε το συνεταιριστικό μοντέλο της εφημερίδας, σημειώνοντας ότι είναι μία καλή λύση για την επιβίωση εφημερίδων, αλλά κυρίως της εγγύησης της ανεξαρτησίας της, καθώς μέτοχοι του σχήματος είναι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι που ελέγχουν όλα τα στάδια, με στόχο πάντα την αλήθεια και την πολυφωνία. Ο κ. Βουλέλης σημείωσε ότι οι περισσότερες εφημερίδες στην Ελλάδα έχουν κάποιου είδους εξαρτήσεις τονίζοντας ότι η πολυφωνία και η ανεξαρτησία δεν είναι τυπικές έννοιες, ενώ κλείνοντας, είπε ότι και στον κλάδο μας χρειάζεται να επιδειχθεί αλληλεγγύη.
Ως μια μικρή χαραμάδα ελπίδας για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των εφημερίδων, χαρακτήρισε τη διημερίδα της ΕΣΗΕΑ, ο δημοσιογράφος της ‘’Αυγής”, Δημήτρης Στούμπος. Ο κ. Στούμπος σημείωσε ότι η ‘’Αυγή” έχει μέτοχο ένα συγκεκριμένο κόμμα, αλλά είναι πλήρως ανεξάρτητη, κάνοντας κριτική όπου και σε όποιους χρειάζεται. Η κυβέρνηση, συνέχισε ο κ. Στούμπος, έχει ακόμα την ευκαιρία να δείξει ότι θέλει πραγματικά να βοηθήσει τον κλάδο, προσθέτοντας ότι για την αναξιοπιστία των Μέσων ευθύνονται και οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι. Τέλος, τόνισε ότι εάν εφημερίδες και δημοσιογράφοι δεν κατανοήσουν πλήρως τι αλλαγές συμβαίνουν στην κοινωνία, δεν θα καταφέρουν τίποτα.
Αισιόδοξη για το μέλλον των εφημερίδων φάνηκε η δημοσιογράφος του ‘’Βήματος” Ελένη Βουλτσίδου, η οποία χαρακτήρισε την κρίση στον Τύπο ως πολυπαραγοντικό φαινόμενο που χρίζει αντίστοιχης αντιμετώπισης. Υπογράμμισε και αυτή τον τεράστιο αντίκτυπο από την επικράτηση του διαδικτύου, λέγοντας ωστόσο ότι το χαρτί έχει μέλλον και αξίζει να επενδύσει κανείς σε αυτό. Ανέφερε τις δηλώσεις του Τζ. Σόρος στο Νταβός, ο οποίος κατηγόρησε τους Ομίλους facebook και Google ότι πλήττουν τη δημοκρατία, λέγοντας ότι σύμφωνα με έρευνες, το κοινό αρχίζει σταδιακά να γυρίζει την πλάτη του στα social media και να επιστρέφει στις παραδοσιακές μορφές ενημέρωσης. Υποστήριξε τη μορφή συνεταιριστικών φύλλων, όπως η ‘’Εφημερίδα των Συντακτών” και τόνισε ότι οι δημοσιογράφοι πρέπει να επενδύουν συνεχώς στην καινοτομία και στην εκπαίδευση, γιατί μόνο με ποιοτική δημοσιογραφία το κοινό θα ξαναεμπιστευτεί τον έντυπο Τύπο.
Ο δημοσιογράφος Κώστας Ντελέζος, σημείωσε ότι ο Τύπος δεν μπορεί να παραμείνει όπως τον συνηθίσαμε καθώς το διαδίκτυο έχει αλλάξει τη μορφή των ΜΜΕ, κάτι που η κρίση απλά το επίσπευσε. Τόνισε και αυτός ότι γνώμονας πρέπει να είναι η αξιοπιστία, και η δεοντολογία σε μια χώρα όπου τόσα χρόνια το ‘’δούνε και λαβείν” μεταξύ επιχειρηματιών και πολιτικής εξουσίας ήταν πολύ έντονο. Ο κ. Ντελέζος υποστήριξε μια μορφή κρατικής ενίσχυσης του Τύπου η οποία θα μπορούσε να γίνει με πολλούς τρόπους (ταμείο Τύπου, εκπαιδευτικά προγράμματα δημοσιογράφων, επιδοτήσεις, μείωση ΦΠΑ κλπ), ωστόσο τόνισε ότι κάτι τέτοιο πρέπει να γίνει με τρόπο που να διαφυλάσσει το ότι δεν θα υπάρξει καμία παρέμβαση στο έργο τους.
ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΑΝΕΛ
Ο δημοσιογράφος Πάνος Αμυράς χαρακτήρισε μεγάλη την κρίση που περνά ο Τύπος, σημειώνοντας ότι η όποια κρατική ενίσχυση θα πρέπει να διασφαλίζει ίσους όρους ανταγωνισμού και προστασία του προιόντος, κάτι για το οποίο έχουν μεγάλη ευθύνη και οι δημοσιογραφικές Ενώσεις, τόνισε.
Ο συγγραφέας Λευτέρης Σκιαδάς, ανέφερε ότι εδώ και χρόνια παρακολουθούμε την επερχόμενη καταστροφή του Τύπου, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι παλιότερα δημοσιογράφος λέγονταν ο Κωστής Παλαμάς, προσθέτοντας ότι η δημοσιογραφία πρέπει να επανακτήσει αξιοπιστία και ποιότητα. Μίλησε για ένα δεκαετές πλάνο στήριξης του Τύπου για το οποίο πρέπει να ληφθεί η βοήθεια και του πνευματικού κόσμου, καθώς η δημοσιογραφία είναι λειτούργημα με εκπαιδευτικές διαστάσεις.
Ο αντιπρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου, Νίκος Λέανδρος, ανέλυσε ιστορικά τον χαρακτήρα των εφημερίδων, θέτοντας το ερώτημα τι κάνει μεγάλη μια εφημερίδα. Τάχθηκε και αυτός υπέρ μιας κρατικής ενίσχυσης του Τύπου, ωστόσο με ελαφρά μορφή για τη διατήρηση της ελευθεροτυπίας. Υποστήριξε ότι ουσιαστικά δεν θα λύσει το πρόβλημα, καθώς υπάρχουν ακόμα τα fake news, τα social media, οι συνθήκες εργασιακής γαλέρας των δημοσιογράφων, το δωρεάν περιεχόμενο από λογοκλοπή κλπ. Οι δημοσιογράφοι πρέπει να επαναπροσδιορίσουν τον ρόλο τους, υποστήριξε ο κ. Λέανδρος, λέγοντας ότι ο χώρος χρειάζεται μια οργανωμένη αυτορύθμιση. Όσον αφορά το αρχικό ερώτημα, τι κάνει μεγάλη μια εφημερίδα, ο καθηγητής Επικοινωνίας σημείωσε ότι αυτό έχει να κάνει με τον σεβασμό στην αλήθεια και στους αναγνώστες της.
Ο δημοσιογράφος Δημήτρης Μιχαλέλης, σημείωσε ότι έχουμε να κάνουμε με μια χρεοκοπημένη χώρα με χρεοκοπημένα ΜΜΕ και ότι δράσεις που γίνονται στην Ευρώπη για τη στήριξη του Τύπου δεν λαμβάνουν χώρα και στην Ελλάδα. Χαρακτήρισε τεκτονικές τις αλλαγές που έχουν γίνει, και πρόσθεσε ότι το κράτος μπορεί να βοηθήσει τον Τύπο, όχι με παρεμβατικό αλλά με ρυθμιστικό ρόλο.
Ο δημοσιογράφος Πέτρος Παπακωνσταντίνου, φέρνοντας ως παράδειγμα την πρόβλεψη του ιδιοκτήτη της Apple Steve Jobs ότι δεν αξίζει κανείς να επενδύσει στις εφημερίδες, χαρακτήρισε εφιαλτικό το σενάριο, προσθέτοντας ότι η ποιοτική, έντυπη δημοσιογραφία, δεν θα σβήσει στην εποχή του διαδικτύου. Μίλησε για ξένες χώρες οι οποίες έχουν ήδη λάβει μέτρα για τη στήριξη των εφημερίδων, λέγοντας ωστόσο ότι ένα ταμείο για τον Τύπο πρέπει να διαθέτει αυστηρά κριτήρια. Χαρακτήρισε και αυτός, τεράστιο πρόβλημα τη λογοκλοπή και το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων των δημοσιογράφων, και υπογράμμισε ως ανησυχητικό το πέρασμα ιστορικών εφημερίδων σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους που δεν έχουν καμία σχέση με την Ενημέρωση, αλλά και ως γεγονός συγκέντρωσης εξουσίας.
ΤΡΙΤΟ ΠΑΝΕΛ
Εισηγητής του τρίτου και τελευταίου πάνελ της διημερίδας της ΕΣΗΕΑ, ήταν ο επίτιμος ταμίας και πρώην πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων, Τζιμ Μπουμέλα, τον οποίο ευχαρίστησε θερμά η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ Μαρία Αντωνιάδου, για την αμέριστη στήριξή του στον αγώνα των δημοσιογράφων για τη διάσωση του Ταμείου τους, του ΕΔΟΕΑΠ. Ο κ. Μπουμέλα αναφέρθηκε και αυτός στις δηλώσεις του Τζ. Σόρος στο Νταβός για τους μεγάλους διαδικτυακούς Ομίλους και τους κινδύνους που επιφέρουν στην κοινωνία, λέγοντας ότι θα υπάρξουν και άλλες αλλαγές στα ΜΜΕ. Χαρακτήρισε ζοφερή παγκοσμίως την κατάσταση στα ΜΜΕ, με συγκέντρωση των Μέσων σε λίγους, με υποβάθμιση της δουλειάς των δημοσιογράφων, υπογραμμίζοντας και αυτός όπως και προηγούμενοι ομιλητές, ότι η καλή δημοσιογραφία κοστίζει. Τέλος, ανέφερε ως παράδειγμα επιβίωσης εντύπου τις εφημερίδες Guardian και New York Times, οι οποίες, ποντάροντας πάντα στην ποιότητα των κειμένων τους, εισήγαγαν συνδρομητές στις εκδόσεις τους το κοινό και έτσι μπόρεσαν να λάβουν μια μορφή βοήθειας στη λειτουργία τους. Η δημοσιογραφία είναι κοινωνικό αγαθό όπως και η εκπαίδευση, σημείωσε κλείνοντας ο πρώην πρόεδρος της ΔΟΔ, λέγοντας ότι οι εφημερίδες θα επανακάμψουν, γιατί σε αυτές τις περίπλοκες εποχές που ζούμε, ο κόσμος διψά για Ενημέρωση περισσότερο από ποτέ.
Ο δημοσιογράφος του ‘’Πρώτου Θέματος” Γιώργος Παπαγεωργίου, σημείωσε ότι οι εφημερίδες δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως αντιδιαστολή στο ίντερνετ, λέγοντας ότι υπάρχουν φαινόμενα πτώσης του Τύπου γενικότερα. Το κοινό έχει στρέψει την πλάτη του και στην τηλεόραση, στρεφόμενο στα κοινωνικά δίκτυα, πρόσθεσε ο κ. Παπαγεωργίου. Μίλησε και αυτός για τα μεγαθήρια που θα επηρεάσουν τον χώρο, όπως η Google και η Amazon, η οποία έχει βάλει ακόμα και ρομποτάκια να γράφουν μικρότερης αναγνωσιμότητας άρθρα. Η ανάγκη του κοινού για ενημέρωση, τόνισε ο κ. Παπαγεωργίου είναι βασική – και πάντα η καλή-ποιοτική ενημέρωση θα ξεχωρίζει ανάμεσα στον ορυμαγδό των fake news και της trash ειδησεογραφίας.
Ο δημοσιογράφος Μάνος Χοριανόπουλος μίλησε και αυτός για την επικινδυνότητα ενημέρωσης του κοινού από αλγόριθμους, ζώντας σε μια ‘’επικοινωνιακή φούσκα” . Έριξε ευθύνες για την απώλεια της αξιοπιστίας και στους ίδιους τους δημοσιογράφους, λέγοντας ότι ο δημοσιογράφος του μέλλοντος οφείλει να επιστρέψει στα βασικά: στη δεοντολογία, το ρεπορτάζ, τη μόρφωσή του, και την υψηλή ποιότητα των θεμάτων που προσφέρει. Τέλος, ως αισιόδοξη νότα ανέφερε τα αποτελέσματα έκθεσης, που δείχνει ότι τα τελευταία 6 χρόνια αυξήθηκε η εμπιστοσύνη του κοινού στον Τύπο, τη στιγμή που φθίνει στα social media. Οι δημοσιογράφοι πρέπει να μείνουν ενωμένοι και αλληλέγγυοι – είπε κλείνοντας – επενδύοντας στην ποιότητα για να υπάρξει μέλλον.
Για το τι συμβαίνει στην Κύπρο σε σχέση με τον Τύπο, μίλησε ο πρόεδρος της Ενώσεως Συντακτών Κύπρου, Γιώργος Φράγκος. Ο κ. Φράγκος σημείωσε ότι η ανάγκη του κοινού για ενημέρωση δεν θα εκλείψει ποτέ, και ότι όσο πιο δημοκρατική και πλουραλιστική είναι μία κοινωνία, τόσο θα είναι και ο Τύπος της. Ανέφερε ότι στην Κύπρο, ήδη έχουν λάβει μέτρα στήριξης των εφημερίδων και του Τύπου γενικότερα, με επιδοτήσεις, όχι μόνο στους επιχειρηματίες αλλά και προς τους ίδιους τους δημοσιογράφους, ενώ πρόσθεσε ότι οι Ενώσεις στην Κύπρο βρίσκονται σε συνεχείς συζητήσεις για την εξεύρεση χορηγών για επιμορφωτικά προγράμματα των δημοσιογράφων και άλλα μέτρα. Για το θέμα αυτό συζήτησαν και με τους υποψήφιους πολιτικούς αρχηγούς, ενόψει και των εκλογών οι οποίες θα διεξαχθούν την προσεχή Κυριακή στην Κύπρο, κάτι στο οποίο όλοι συμφώνησαν.
Το μέλος της ΕΣΗΕΜ-Θ Τάσος Φωκιανίδης, είπε ότι βρισκόμαστε σε μια φάση μετάβασης και όχι εξαφάνισης. Το διαδίκτυο, πρόσθεσε, έχει βάλει και καλούς και επικίνδυνους παράγοντες στο τοπίο, υπογραμμίζοντας ωστόσο και αυτός ότι το ζητούμενο για τον Τύπο είναι η αξιοπιστία, και ειδικότερα στην Ελλάδα, που μόλις το 23% δείχνει εμπιστοσύνη στα ΜΜΕ – ποσοστό το οποίο μοιραζόμαστε με τη Νότια Κορέα. Αξιόπιστα ΜΜΕ είναι αυτά που θα αναπτύξουν πλούτο με χαρακτηριστικά ανθεκτικότητας, υποστήριξε ο κ. Φωκιανίδης, σημειώνοντας ότι είναι ευπρόσδεκτη μια κρατική χρηματοδότηση όταν θα γίνει με διαφάνεια και χωρίς προυποθέσεις. Ως μελανό σημείο ανέφερε την ταύτιση ορισμένων δημοσιογράφων με τα συμφέροντα των αφεντικών τους, κάτι που έχει συμβάλει και στην αναξιοπιστία του κλάδου. Αναφορικά με τις δημοσιογραφικές συνδικαλιστικές Ενώσεις, μίλησε για άμεσες αλλαγές που θα αυξήσουν την αντιπροσωπευτικότητά τους, με δεδομένο ότι πρέπει άμεσα οι Ενώσεις να αγκαλιάσουν όλο το δημοσιογραφικό κόσμο (και τους δημοσιογράφους των διαδικτυακών ιστοσελίδων). Αν συνεχίσουμε να είμαστε ελλειμματικοί και να μην μαθαίνομουμε από τα λάθη μας, η ζωή θα αναλάβει -επώδυνα για τις Ενώσεις- τον δικό της ρόλο, είπε κλείνοντας το μέλος της ΕΣΗΕΜ-Θ.
Ο πρόεδρος της ΕΣΠΗΤ Θέμης Μπερεδήμας, εκπροσωπώντας τον περιοδικό και ηλεκτρονικό Τύπο, ευχαρίστησε τους ξένους δημοσιογράφους που πήραν μέρος στη διημερίδα, κάνοντας λόγο για μεταβολές στον Τύπο όπως και στην κοινωνία. Μίλησε για τους κινδύνους μιας ‘’δημοσιογραφίας των πολιτών” , για το ζοφερό παρών της δημοσιογραφίας, για την έλευση του διαδικτύου που άλλαξε τα πάντα και για το δύσκολο έργο πλέον των δημοσιογράφων οι οποίοι αντιμετωπίζουν έναν τεράστιο όγκο δεδομένων προς ανάλυση. Η νέα δημοσιογραφία, υποστήριξε ο κ. Μπερεδήμας, απαιτεί καινοτόμες προσεγγίσεις αλλά η ουσία παραμένει η ίδια: να μη χάσει η δημοσιογραφία τις ηθικές της αξίες, την αξιοπιστία της και την κριτική της σκέψη.
Τελευταίος των ομιλητών πήρε τον λόγο ο γενικός γραμματέας της ΕΣΗΕΑ Σταύρος Καπάκος, ο οποίος έκανε και αυτός αναφορά στις δηλώσεις Σόρος και το γεγονός ότι και οι ‘’ισχυροί” αντιλαμβάνονται πλέον τους κινδύνους από τα μεγαθήρια τύπου Google για την ενημέρωση και τη Δημοκρατία, φέρνοντας και ως παράδειγμα τη Γαλλία η οποία έχει σκοπό να κινηθεί και ενάντιά τους. Μίλησε και αυτός για μεγάλη κρίση αξιοπιστίας των ελληνικών Μέσων, λέγοντας ότι οι εφημερίδες πάντα είχαν ‘’καλύτερους” δημοσιογράφους, ωστόσο στην Ελλάδα έχουμε μπερδέψει τις πληροφορίες με τις φήμες και τις ειδήσεις. “Πρέπει να επιστρέψουμε στα βασικά της είδησης”, σημείωσε ο κ. Καπάκος, “για να γίνουμε ξανά αξιόπιστοι”, προσθέτοντας ότι “μια καλή δημοσιογραφία με έρευνα και σχολιασμό, θα κερδίσει εκ νέου το στοίχημα”. Έθεσε το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων των δημοσιογράφων και μίλησε για ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο που πρέπει να γίνει στα ΜΜΕ, πάντα με στόχο την ενημέρωση, την αξιοπιστία, τον πλουραλισμό και τα δικαιώματα των εργαζομένων.
Για να αλλάξει η ενημέρωση στην Ελλάδα χρειάζεται διαρκής αγώνας, είπε κλείνοντας το μέλος της ΕΣΗΕΑ, κρίνοντας και ως αναγκαία την συγκρότηση επιτροπών δεοντολογίας σε όλες τις εκφάνσεις του Τύπου.
Περισσότερες ειδήσεις Ελλάδα εδώ
26/01/2018 20:02
ΑΠΕ-ΜΠΕ,
Δ. Βαλαβανίδου
Αθήνα