3+1«κτυπήματα» της Γερμανίας κατά της Τουρκίας στην ΕΕ: Πάει για επίσημο “πάγωμα” των ενταξιακών
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
«Η έλευση του τουρκικού στολίσκου στη Γάζα θα αποτελέσει πρόκληση», επιμένει ο αρχηγός των Ε.Δ. του Ισραήλ: Παρασκηνιακές συνεννοήσεις Ισραήλ-Τουρκίας μέσω της Αιγύπτου
Ο σχεδιασμός της Άγκυρας για την Κύπρο και το μετέωρο βήμα των πολιτικών εργαλείων: Ο στρατηγικός έλεγχος (και της περιοχής) περνά από την τουρκοποίηση του νησιού…
Κτύπημα κατά της Τουρκίας, σε τέσσερα ταμπλό, ενεργοποιεί η Γερμανία εντός της ΕΕ. Το Βερολίνο δρομολογεί την άμεση αναστολή κάθε συζήτησης για ενδεχόμενη αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης, τον περιορισμό της παροχής δανείων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) προς την υποψήφια χώρα και την ανακατανομή ευρωπαϊκών κονδυλίων μόνο προς μη κυβερνητικές οργανώσεις (ώστε να μην καταλήγουν στην κυβέρνηση Ερντογάν).
Παράλληλα, η Γερμανία φλερτάρει με τη λήψη απόφασης για «επίσημο πάγωμα» των τουρκικών ενταξιακών διαπραγματεύσεων, εγχείρημα πάντως που θεωρείται πολύ δύσκολο να υλοποιηθεί, καθώς αρκετά κράτη-μέλη διατυπώνουν ενστάσεις.
Όπως πληροφορείται ο «Φιλελεύθερος» (Παύλος Ξανθούλης), επικαλούμενη την κατάλυση του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Γερμανία έδωσε μια πρώτη γεύση των προθέσεών της, σε συνεδρία της Επιτροπής Μονίμων Αντιπροσώπων, COREPER, την περασμένη Τετάρτη, ζητώντας παράλληλα «κατεπείγουσα» συζήτηση για λήψη αποφάσεων, τόσο σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, όσο και σε επίπεδο αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, στη Σύνοδο Κορυφής στις 19-20 Οκτωβρίου, στις Βρυξέλλες.
Οι ίδιες πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Γερμανίας, επικαλούμενος επιστολή του υπουργού Εξωτερικών της χώρας του Σίγκμαρ Γκάμπριελ προς την Κομισιόν στα τέλη Ιουλίου, έθεσε ουσιαστικά τους όρους του «παιγνιδιού», αναφέροντας: Θα πρέπει κατ’ αρχήν να διακόψουμε τις προπαρασκευαστικές εργασίες στις αρμόδιες επιτροπές του Συμβουλίου για εκμοντερνισμό (σ.σ. αναβάθμιση) της τελωνειακής ένωσης μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας και να μην προβούμε σε περαιτέρω διαβουλεύσεις με την Τουρκία.
Δεύτερον, η προενταξιακή βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να περιοριστεί, σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι μέχρι τώρα, στους τομείς της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου και να παράσχει μεγαλύτερη υποστήριξη στην τουρκική κοινωνία των πολιτών από ό,τι μέχρι σήμερα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει σύντομα σχετική πρόταση, το αργότερο με την ολοκλήρωση της ενδιάμεσης αναθεώρησης της χρηματοδότησης των προενταξιακών κονδυλίων (IPA). Επιπλέον, ως προληπτικό μέτρο (σ.σ. η Κομισιόν) θα πρέπει να διαβιβάσει πρόταση στα κράτη-μέλη σχετικά με τον τρόπο αναστολής της προενταξιακής βοήθειας.
Δάνεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για έργα στην Τουρκία πρέπει να χορηγούνται με μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας. Σύμφωνα με τον Γερμανό Μόνιμο Αντιπρόσωπο, η γραμμή του Βερολίνου είναι ότι δεν επιδιώκει επί του παρόντος να κάνει νέες επιχειρηματικές συναλλαγές με την Τουρκία.
Δεδομένης της σοβαρότητας της κατάστασης στην Τουρκία και της κατάλυσης του κράτους δικαίου, ο Γερμανός πρέσβης ανέφερε ότι το Βερολίνο ζητά εις βάθος και λεπτομερή συζήτηση για όλο το πλέγμα σχέσεων με την Άγκυρα, περιλαμβανομένης και της ενταξιακής διαδικασίας, φλερτάροντας ανοικτά με το πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της υποψήφιας χώρας.
Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», όλα τα κράτη-μέλη εξέφρασαν ανησυχία για την κατάσταση στην Τουρκία. Οι «28» συμφώνησαν ότι υπό τις παρούσες συνθήκες δεν μπορεί να υπάρξει πρόοδος σε κανένα ντοσιέ. Ούτε στο άνοιγμα διαπραγματευτικών κεφαλαίων, ούτε στην ελευθέρωση ευρωπαϊκών θεωρήσεων, αλλά ούτε και στο ζήτημα της αναβάθμισης της τελωνειακής ένωσης, κάτι που εξυπηρετεί και τη Λευκωσία.
Οι «28» συμφώνησαν επίσης, σε διπλωματικό επίπεδο, για την ανάγκη διεξαγωγής συζήτησης αναφορικά με το μέλλον των ευρωτουρκικών σχέσεων. Ωστόσο, επί του προκειμένου και με φόντο την επίσημη αναστολή της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας, υπήρξαν διαφορετικές προσεγγίσεις, οι οποίες καταδεικνύουν ότι το εγχείρημα της Γερμανίας -εάν επιμένει στη θέση της και μετά τις εκλογές της 24ης Σεπτεμβρίου- πολύ δύσκολα θα υλοποιηθεί, καθώς απαιτεί ομόφωνη απόφαση. Ειδικότερα, παραθέτουμε τις θέσεις των κρατών-μελών:
● Αυστρία: Απόλυτη στήριξη στις θέσεις της Γερμανίας. Άλλωστε, η Αυστρία, η οποία επίσης θα έχει εκλογές στις 10 Οκτωβρίου, ήταν το πρώτο κράτος-μέλος που ζήτησε διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας.
● Βέλγιο: Επίσης, απόλυτη στήριξη στις γερμανικές θέσεις.
● Κύπρος: Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Κύπρου Νίκος Αιμιλίου επανέλαβε ότι η Λευκωσία αντιτίθεται στην αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης της Τουρκίας, όσο η Άγκυρα δεν την εφαρμόζει στη βασική υφιστάμενή της μορφή, ανοίγοντας τα λιμάνια της προς την Κυπριακή Δημοκρατία. Σε ό,τι αφορά στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, ο κ. Αιμιλίου παρέπεμψε στις αποφάσεις του 2006 και του 2009, στο πλαίσιο των οποίων η πορεία της Άγκυρας διασυνδέεται με τις κυπρογενείς της υποχρεώσεις.
● Γαλλία: Στήριξε εν μέρει τις γερμανικές θέσεις, σημειώνοντας όμως ότι το χρονικό σημείο αλλά και γενικότερα το ενδεχόμενο διακοπής της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας θα πρέπει να συζητηθούν σε βάθος, πριν την όποια λήψη αποφάσεων. Από τις τοποθετήσεις του Γάλλου πρέσβη διαφάνηκε ότι το Παρίσι έχει επιφυλάξεις στο πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας, κάτι που ξεκαθάρισε απόλυτα ο πρόεδρος της χώρας Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος σε δημόσιες δηλώσεις ζήτησε όπως αποφευχθούν τα ρήγματα ΕΕ-Άγκυρας. Ο κ. Μακρόν υπενθύμισε τα προβλήματα που, όπως είπε, αντιμετωπίζουν από κοινού η ΕΕ και η Τουρκία, περιλαμβανομένου του μεταναστευτικού και της τρομοκρατίας.
● Βρετανία: Ζήτησε ισορροπημένη προσέγγιση και να μην κλείσει η πόρτα της ΕΕ προς την Τουρκία, προκειμένου να διατηρηθούν ανοικτά τα κανάλια επικοινωνίας, θέση διά της οποίας επιβεβαιώνεται ότι το Λονδίνο δεν ευνοεί πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
● Ρουμανία: Εξέφρασε την πλέον υποστηρικτική θέση έναντι της Άγκυρας, χαρακτηρίζοντας περίπλοκο το όλο ζήτημα και προτάσσοντας τον στρατηγικό ρόλο της Τουρκίας. Συνέστησε προς τα κράτη-μέλη να μη βιαστούν προωθώντας άμεσα τη λήψη αποφάσεων.
● Ιταλία-Ισπανία: Διατήρηση ανοικτών καναλιών επικοινωνίας μεταξύ ΕΕ-Τουρκίας, στη λογική της επένδυσης σε διαλόγους που αφορούν ενέργεια, οικονομία κ.λπ.
Εναντίον της προοπτικής παγώματος των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας τάσσεται και η Φινλανδία, θέση που διατύπωσε ο υπουργός Εξωτερικών, Τίμο Σόινι.
Καμιά κίνηση, λέει η Προεδρία
Όπως πληροφορείται ο «Φ», η εσθονική προεδρία ενημέρωσε τους «27» ότι δεν πρόκειται να φέρει προς συζήτηση το ζήτημα της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας, κάτι που ανατρέπει τους σχεδιασμούς της Κομισιόν, η οποία προσδοκούσε να εξασφαλίσει όρους εντολής για έναρξη διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, πριν το τέλος του τρέχοντος έτους.
Αυτή άλλωστε ήταν και η δέσμευση που ανέλαβε ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ έναντι του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο πλαίσιο του οδικού χάρτη που έδωσε με πάσα μυστικότητα στον Τούρκο πρόεδρο.
Σημειώνεται δε, ότι η εσθονική προεδρία ενημέρωσε τους «27» ότι δεν είχε καν τη πρόθεση να φέρει το ζήτημα προς συζήτηση και λήψη αποφάσεων, γεγονός που αφήνει εκτεθειμένο τον κ. Γιούνκερ και καταδεικνύει ότι οι δεσμεύσεις που ανέλαβε έναντι του Ταγίπ Ερντογάν έγιναν χωρίς καν να διαβουλευθεί με την προεδρία της ΕΕ.
Η εσθονική προεδρία, διά του υπουργού Εξωτερικών, Σβεν Μίκσερ, διαμήνυσε επίσης ότι δεν αναμένει αποφάσεις αναφορικά με το ενδεχόμενο πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας, εντός του τρέχοντος έτους.
Νέα δεδομένα για Κύπρο
Από την ημέρα έναρξης των τουρκικών ενταξιακών διαπραγματεύσεων, το 2005, η Λευκωσία επένδυε στα «μικρά βέτο» που της παρείχε η διακυβερνητική διαδικασία για άνοιγμα διαπραγματευτικών κεφαλαίων της Τουρκίας.
Δηλαδή, επεδίωκε να πειθαναγκάσει την Άγκυρα να υλοποιήσει τις κυπρογενείς της υποχρεώσεις, με αντάλλαγμα το «πράσινο φως» για άνοιγμα τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων.
Η Λευκωσία επένδυσε μάλιστα στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας προκειμένου να αναγκάσει την υποψήφια χώρα να κάνει βήματα και στο Κυπριακό, διασυνδέοντας το «ξεπάγωμα» τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων (και τη νομιμοποίηση απευθείας εμπορίου από τα κατεχόμενα, υπό την εποπτεία της ΕΕ) με την επιστροφή της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της (πρόταση Αναστασιάδη).
Όλα αυτά όμως φαίνεται πλέον να ανήκουν στο παρελθόν και η Λευκωσία οφείλει να χαράξει νέα στρατηγική και τακτική. Τα νέα δεδομένα στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, η στάση της Γερμανίας και της Αυστρίας, αλλά και άλλων κρατών-μελών, όπως του Βελγίου και της Ολλανδίας, καταδεικνύουν ότι η ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας θα συνεχίσει να είναι ανενεργή.
Ακόμη και εάν δεν καταστεί δυνατόν να «παγώσει» επισήμως -λόγω ενστάσεων αρκετών κρατών-μελών- γίνεται κατανοητό ότι δεν πρόκειται να υπάρξει κινητικότητα για άνοιγμα νέων διαπραγματευτικών κεφαλαίων, για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Συνεπώς, η Λευκωσία χάνει τον μοναδικό μοχλό πίεσης που διέθετε μέχρι πρότινος.
Επιπλέον, τα νέα δεδομένα φωτογραφίζουν μια προσπάθεια υποκατάστασης των ανενεργών ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της υποψήφιας χώρας. Είναι κοινό μυστικό ότι το σενάριο αυτό επεξεργάζονται σημαίνοντες κοινοτικοί κύκλοι, ενώ έχει διατυπωθεί επισήμως ως «επιθυμητή λύση» από πολιτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΛΚ και Φιλελεύθεροι).
Γίνεται λοιπόν κατανοητό ότι η κυπριακή κυβέρνηση οφείλει να σπεύσει για να εξασφαλίσει ότι η αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας προϋποθέτει ότι η υποψήφια χώρα θα εφαρμόσει κατ’ αρχήν την υφιστάμενη Τελωνειακή Ένωση στη βασική της μορφή, ανοίγοντας τα λιμάνια της προς την Κυπριακή Δημοκρατία.
Στην ίδια γραμμή με τη Γερμανία, η οποία έχει διασυνδέσει την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας με την απελευθέρωση 50 Γερμανών κρατουμένων που βρίσκονται στις τουρκικές φυλακές.
Δυστυχώς, επί του παρόντος, η θέση της Λευκωσίας δεν γίνεται δεκτή ούτε από την Κομισιόν, ούτε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η μεν Κομισιόν προχώρησε στην υποβολή πρότασης για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας, χωρίς να λαμβάνει υπόψη την άρνηση της υποψήφιας χώρας να ανοίξει τα λιμάνια της προς την Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ η Ευρωβουλή αρνήθηκε να υιοθετήσει τις κυπριακές θέσεις στο πρόσφατο ψήφισμά της για την Τουρκία (με εξαίρεση την πολιτική ομάδα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς).
Το κλειδί βεβαίως βρίσκεται στα κράτη-μέλη και η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλει να ενεργοποιηθεί εντονότερα για να περάσει τις θέσεις της τις επόμενες βδομάδες, ενόψει και της Συνόδου Κορυφής στις 19-20 Οκτωβρίου.
Περισσότερες ειδήσεις Κύπρος εδώ