Τα μυστικά του Πυθαγόρα και το επιχειρείν: Η σχέση του Έλληνα φιλόσοφου με τη γαστρονομία
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Συνέντευξη στον Μ. Μένικο
Τι σχέση μπορεί να έχει ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Πυθαγόρας, με το επιχειρείν και την γαστρονομία; Θα ήταν δύσκολο να δώσει κάποιος μια μονολεκτική απάντηση. Και το πιο δύσκολο είναι ίσως, να φανταστεί ότι κάποιοι Έλληνες από τον χώρο του επιχειρείν θα μπορούσαν να αναδείξουν την σχέση αυτή, που μπορεί να φαίνεται οικεία σε μας, αλλά άγνωστη ως προς την πραγματική της διάσταση.
Κι όμως, επειδή η πραγματικότητα είναι πιο πλούσια από την φαντασία μας, μας πείθει ότι υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που κινούνται προς αυτήν την κατεύθυνση, προσπαθώντας να αντλήσουν ιδέες από το θησαυροφυλάκιο της σκέψης των αρχαίων Ελλήνων στοχαστών, που έχουν σχέση με τις διατροφικές συνήθειες του ανθρώπου και φαίνεται πως είναι αρκετά πολύτιμες και στις μέρες μας.
Οι άνθρωποι αυτοί βρίσκονται ανάμεσα μας, δραστηριοποιούνται, προσπαθώντας να αναδείξουν πολύτιμα στοιχεία από τις αντιλήψεις που είχαν για τις διατροφικές συνήθειες οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, οι οποίες ήταν μέρος μια συνολικής αντίληψης για τον τρόπο ζωής του ατόμου και αποδεικνύονται χρήσιμες στις σημερινές συνθήκες διαβίωσης.
Ένας τέτοιος άνθρωπος, μια επιχειρηματίας με «φιλοσοφική» προσέγγιση της πραγματικότητας και του επιχειρείν, είναι και η Παρθένα Παστραφίδου, που συμμετείχε με την εταιρεία της, με την επωνυμία «Πυθαγόρεια Μυστικά», στην έκθεση «Ελλάδος Γεύση» που πραγματοποιήθηκε από τις 18 έως 21 Μαΐου 2017, στο Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου, στην οποία βασικός χορηγός επικοινωνίας ήταν το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Το όνομα της εταιρείας της «Πυθαγόρεια Μυστικά», ήταν αυτό που μας κέντρισε την προσοχή και μας έκανε να διερωτηθούμε. Τι σχέση θα μπορούσε να έχει, ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος, που διατύπωσε το περίφημο «πυθαγόρειο θεώρημα», με τα βότανα, το μέλι και το λάδι και εν γένει με την γαστρονομία;
Ποια ήταν τελικά τα μυστικά του Πυθαγόρα; «Τα όσα δίδαξε και εφάρμοσε για την “Αρμονία” στη διατροφή του ανθρώπου, ο ίδιος και οι φιλόσοφοι μετά από αυτόν, ήταν καλά κρυμμένα μυστικά, θαμμένα θαρρείς επί αιώνες κάτω από τα σπασμένα κιονόκρανα, μέσα στο λαβύρινθο και τις κατακόμβες της ανθρώπινης διανόησης» λέει η κ. Παστραφίδου στην συνέντευξη που παραχώρησε στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, τονίζοντας ότι «αυτά τα κρυμμένα μυστικά επιχειρούμε να αναδείξουμε και να τα μοιραστούμε με τους καταναλωτές σε όλο τον κόσμο, με όλους εκείνους τους οικουμενικούς φίλους μας που θα θελήσουν να μυηθούν σε αυτή την αρχαία, αλλά τόσο επίκαιρη γνώση».
Αυτά τα μυστικά, που ως έννοια, ασκούν πάντα μια γοητεία, φαίνεται πως γοήτευσαν την κ. Παστραφίδου, η οποία έχοντας ασχοληθεί επί χρόνια με ακαδημαϊκές δραστηριότητες, αποφάσισε να ασχοληθεί με τη αγορά τροφίμων. Και σ’ αυτό την επηρέασε σε κάποιο βαθμό ο μεγάλος Ιταλός φιλόσοφος και σημειολόγος Ουμπέρτο Έκο, τον οποίο έτυχε να έχει δάσκαλο και για τον οποίο λέει:
«Από αυτόν τον εξαίρετο διανοητή διδάχθηκα ότι οι λέξεις δεν είναι ένα απλό άθροισμα γραμμάτων και ότι η διαδικασία της γνώσης είναι ένα “παιχνίδι” λογικής και ισορροπίας ανάμεσα στον νου, την καρδιά και την ψυχή του ανθρώπου».
Η κ. Παστραφίδου ωστόσο, δεν επιχειρεί να μεταφέρει μόνο στο σήμερα τον πλούτο των ιδεών που άφησαν ως παρακαταθήκη οι αρχαίοι Έλληνες στοχαστές, αλλά έχει αναδείξει με τον δικό της τρόπο την αξία του «άρτου υμών του επιουσίου», με την κατοχυρωμένη της ιδέα για το πανελλήνιο πρωτάθλημα Ψωμιού, το οποίο επαναλαμβάνεται κάθε δύο χρόνια. Και αυτή η δραστηριότητα της εντάσσεται στην γενική αντίληψη που έχει για την ζωή, που λέει απλά ότι «η Ζωή είναι Τέχνη».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης της Παρθένας Παστραφίδου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ:
Ερ. Η ονομασία της εταιρείας «Πυθαγόρεια Μυστικά» κεντρίζει το ενδιαφέρον. Πώς επιλέξατε την ονομασία αυτή και πώς «παντρεύετε» την αρχαία ελληνική φιλοσοφία με το σύγχρονο «επιχειρείν»;
Απ. Πρέπει να σας πω ότι το όνομα της εταιρείας μας δεν προέκυψε τυχαία. Ξέραμε τι ακριβώς θέλαμε να δώσουμε στο καταναλωτικό κοινό: μία διαφορετική αντίληψη, μια φιλοσοφία πέρα από την ανάγκη μας για τροφή. Οι αρχαίοι Έλληνες ξέρετε, δεν έβλεπαν το φαγητό απλά ως μία βιοτική τους ανάγκη, αλλά ως μία ευκαιρία για κοινωνική συναναστροφή, για ανταλλαγή ιδεών, σκέψεων και συχνά ως έναν προσδιορισμό του τρόπου της ζωής τους. Για τον λόγο αυτό, όπως αναφέρουμε στο «μανιφέστο» μας που δημοσιεύεται και στο site μας (www.pythagoreansecrets.com) με το όνομα «Πυθαγόρεια Μυστικά» (Πythagorean secrets) προσδιορίζουμε το νόημα και τον στόχο που μας ωθούν να ανακαλύψουμε ξανά τα μυστικά της φύσης, να αναγνωρίσουμε τις δυνατότητες της χρήσης και τις ευεργετικές ιδιότητες των αγαθών που μας προσφέρει, να προσεγγίσουμε την αρχαία σοφία του Πυθαγόρα και άλλων Ελλήνων φιλοσόφων.
Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, πώς δηλαδή «παντρεύονται» όλα αυτά με το σύγχρονο «επιχειρείν» σας παραπέμπω στις πλέον πρόσφατες έρευνες των καταναλωτικών τάσεων παγκοσμίως, που δείχνουν ότι οι καταναλωτές δεν ικανοποιούνται πλέον από ένα διατροφικό προϊόν που απλώς θα γεμίζει το στομάχι τους. Αναζητούν -ολοένα και περισσότερο- ανόθευτα και υγιεινά προϊόντα και κυρίως μία διαφορετική ποιότητα στη διατροφή τους, μια διατροφική κουλτούρα, μία φιλοσοφία που θα προτείνει έναν καινούργιο τρόπο ζωής.
Για το λόγο αυτό το κάθε προϊόν μας έχει τη δική του ταυτότητα: τα βιολογικά μας βότανα βγαίνουν στις σειρές «Αρμονία», «Φάκελος», «Μήνυμα» και «Εναλλακτικό», το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο έχει το όνομα «Ισονομία» σε δύο εκδόσεις των 250 και 500 ml, ο ανθός άλατος με το όνομα «Φιλία» προς χάρη των Πυθαγόρειων Δάμωνος και Φιντία, που η φιλία τους παραμένει διαχρονικό σύμβολο στους αιώνες, το ακατέργαστο μέλι μας που ονομάσαμε «Δώρον» για τις ευεργετικές του ιδιότητες, η συλλογή μας που έχει το όνομα «Χάρισμα» και μια σειρά άλλων ιδιαίτερων προϊόντων που προετοιμάζουμε. Όλα σε ξεχωριστές συσκευασίες, με πληροφορίες για την «πυθαγόρεια διατροφή» και με τη μοναδική ποιότητα που εγγυάται η Pythagorean Secrets.
-Ερ. Αρκετές φορές στην επιλογή της ονομασίας μιας εταιρείας, υπάρχουν συνήθως κάποιες επιρροές, κάποιοι συνειρμοί ή κάποιες ιδέες και προτάσεις; Ή μπορεί να υπάρχει κάποιος που να επηρεάζει με τις αντιλήψεις του την επιλογή αυτή. Υπήρξε κάτι ή κάποιος που σας ώθησε να επιλέξετε αυτή την ονομασία;
Απ. Πιστεύω ότι οι μεγάλες στιγμές στη ζωή μας δεν είναι μεμονωμένες σταγόνες ευτυχίας ή δυστυχίας, αλλά αποτελούν την κορύφωση ή τον καρπό μιας μακράς αλυσίδας γεγονότων που έχουν προηγηθεί. Τα «Pythagorean Secrets» γεννήθηκαν τον Σεπτέμβρη του 2015 σε ένα μπιστρό της Θεσσαλονίκης με θέα τον Θερμαϊκό.
Η σύλληψη όμως είχε συμβεί αρκετά χρόνια νωρίτερα. Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο αντικείμενο της γλωσσολογίας, στο πανεπιστήμιο του Παλέρμο στη Σικελία, είχα την τύχη να έχω δάσκαλο μου τον μεγάλο Ιταλό φιλόσοφο και σημειολόγο Ουμπέρτο Έκο. Από αυτόν τον εξαίρετο διανοητή διδάχθηκα ότι οι λέξεις δεν είναι ένα απλό άθροισμα γραμμάτων και ότι η διαδικασία της γνώσης είναι ένα «παιχνίδι» λογικής και ισορροπίας ανάμεσα στον νου, την καρδιά και την ψυχή του ανθρώπου.
Στην πορεία των χρόνων ασχολήθηκα με ακαδημαϊκές δραστηριότητες που δεν είχαν σχέση με την αγορά τροφίμων. Πάντοτε όμως με γοήτευε ο διαφορετικός τρόπος προσέγγισης που είχε για τα πράγματα ο αρχαίος κόσμος, σε αντίθεση με τους καταιγιστικούς ρυθμούς και το άγχος της σύγχρονης εποχής που στην καλύτερη περίπτωση είχε να προτείνει ένα «γρήγορα ναι, πρόχειρα όχι» στη διατροφή μας.
Όταν γνώρισα περισσότερο την φιλοσοφία του Πυθαγόρα, ο οποίος είχε περάσει μεγάλο μέρος της ζωής του στον Κρότωνα, στην περιοχή της Καλαβρίας στη νότια Ιταλία, κατάλαβα ότι οι απαντήσεις δεν βρίσκονται πίσω από το γνωστό μαθηματικό του θεώρημα. Τα όσα δίδαξε και εφάρμοσε για την «Αρμονία» στη διατροφή του ανθρώπου, ο ίδιος και οι φιλόσοφοι μετά από αυτόν, ήταν καλά κρυμμένα μυστικά, θαμμένα θαρρείς επί αιώνες κάτω από τα σπασμένα κιονόκρανα, μέσα στο λαβύρινθο και τις κατακόμβες της ανθρώπινης διανόησης. Αυτά τα κρυμμένα μυστικά επιχειρούμε να αναδείξουμε και να τα μοιραστούμε με τους καταναλωτές σε όλο τον κόσμο, με όλους εκείνους τους οικουμενικούς φίλους μας που θα θελήσουν να μυηθούν σε αυτή την αρχαία, αλλά τόσο επίκαιρη γνώση.
Ερ. Διαπίστωσα ότι τα προϊόντα σας είναι μεταφρασμένα σε αρκετές γλώσσες, μεταξύ των οποίων και στα ρωσικά. Για ποιο λόγο;
Απ. Ο ρωσικός λαός είναι ατίθασος και προνομιούχος. Η ιστορία του σφυρηλατήθηκε στη διάρκεια των αιώνων μέσα από τη φωτιά και το σίδερο, τις συγκρούσεις, τις αντιθέσεις και τον θρίαμβο. Εμπνεύστηκε από την αρχαία κουλτούρα, βαπτίστηκε στο πνεύμα της βυζαντινής παράδοσης, γέννησε τον Τολστόϊ, τον Ντοστογιέφσκι, τον Τσέχωφ, διαμόρφωσε έναν δικό του ανεξάρτητο και ξεχωριστό τρόπο σκέψης.
Μας ενδιαφέρει πολύ η ρωσική αγορά. Από τη μεριά μας, με μεράκι, φαντασία, σεβασμό και πολλή αγάπη για τα αγαθά της ελληνικής γης, δημιουργήσαμε μη συμβατικά, βιολογικά και ελεγμένα επιστημονικά, με όλα τα απαραίτητα πιστοποιητικά, προϊόντα που διακρίνονται για την ξεχωριστή τους ποιότητα και τις μοναδικές, ευεργετικές τους ιδιότητες.
Πρόθεση μας να παίρνουμε τα δώρα της φύσης, χωρίς να εισβάλουμε σε αυτήν και χωρίς να χρησιμοποιούμε προϊόντα συμβατικά που προκύπτουν με χρήση φαρμάκων, χημικών κλπ. Ως φιλοσοφία που εκπορεύεται από τα κρυμμένα διατροφικά μυστικά των αρχαίων φιλοσόφων στην «Πythagorean Secrets» πιστεύουμε ότι είναι δυνατόν να καλλιεργούμε και να παράγουμε αγαθά χωρίς απαραίτητα να εκβιάζουμε τις εποχές και χωρίς να κακοποιούμε τη φύση για να έχουμε άριστα αποτελέσματα.
Απευθυνόμαστε λοιπόν στην αγορά της Ρωσίας και στον Ρώσο καταναλωτή, σε αυτόν τον ανεξάρτητο άνθρωπο με το ιδιαίτερο γούστο και τον σεβόμαστε, ξέρουμε ότι θα μας καταλάβει και θα εκτιμήσει αυτά που προσφέρουμε, γιατί βάζει υψηλά στάνταρς και θέλει ποιότητα στη ζωή του, στη διατροφή του, στην καθημερινότητά του.
Ερ. Παράλληλα ασχολείστε και με την προώθηση της γαστρονομίας η οποία συνδέεται και αυτή με την αρχαιότητα.
Απ. Είναι η φυσική συνέχεια, η αλυσίδα που λέγαμε παραπάνω. Για τους αρχαίους τα γεύματα είχαν κατά κάποιο τρόπο τον χαρακτήρα ιεροτελεστίας. Το βραδινό για παράδειγμα που αποτελούσε και το κύριο γεύμα της ημέρας, ονομαζόταν «Συμπόσιον» και ήταν η ευκαιρία της συνάντησης και της φιλικής συντροφιάς, μια συνήθεια που ως ένα βαθμό έχει περάσει μέχρι σήμερα και μέσα στις παρέες των σύγχρονων Ελλήνων όταν συναντιούνται στις ταβέρνες.
Γνωρίζουμε ότι την αρχαία εποχή οι φιλόσοφοι προσκαλούνταν σε αυτά τα συμπόσια και ότι γύρω τους σχηματιζόταν μια αληθινή κυψέλη ελεύθερων και ίσων μεταξύ τους ανθρώπων, που αντάλλασαν ιδέες, εξέφραζαν τις απορίες τους για κοινωνικά και κοσμογονικά ζητήματα, αναζητούσαν απαντήσεις. Αυτό επιχειρούμε να ανασυστήσουμε σήμερα, σχεδιάζοντας τη διοργάνωση ταυτόχρονων events σε μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις και σε σημαντικούς προορισμούς στην Ελλάδα.
Με επίκεντρο την πυθαγόρεια διατροφή, υπό τους ήχους αρχαίων μουσικών οργάνων και γαστρονομικές στάσεις σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, αρχής γενομένης από τη Μακεδονία και με κατάληξη την Κρήτη και την Κύπρο, στόχος μας είναι να συμβάλλουμε στην προώθηση της ελληνικής γαστρονομίας. Φιλοδοξούμε και ελπίζουμε σύντομα να δούμε πυθαγόρειους πυρήνες φιλοσοφίας, υγιεινής ζωής και διατροφής σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ερ. Μεταξύ άλλων ασχολείστε και με τον… «άρτον ημών τον επιούσιον». Σε τι συνίσταται αυτή η ενασχόληση;
Απ. Είχα την τύχη και την ευκαιρία να συνεργαστώ με την Ομοσπονδία Αρτοποιών Ελλάδος, τον πρόεδρο της, κ. Μιχάλη Μούσιο, καθώς και με το σωματείο Αρτοποιών Θεσσαλονίκης «Προφήτης Ηλίας» και την πρόεδρο και καλή μου φίλη μου, Έλσα Κουκουμέρια, που υποστήριξαν την κατοχυρωμένη ιδέα μου για το πανελλήνιο πρωτάθλημα Ψωμιού, το οποίο επαναλαμβάνεται κάθε δύο χρόνια, στη διάρκεια της Αρτοζύμα στις εγκαταστάσεις της Helexpo στη Θεσσαλονίκη.
Συμμετέχουν ομάδες αρτοποιών από όλη τη χώρα και κάθε φορά το κοινό και η ειδική κριτική επιτροπή ψηφίζουν για τις τρεις καλύτερες. Τα μέλη των ομάδων που βραβεύονται στελεχώνουν την εθνική Ομάδα Αρτοποιίας που αντιπροσωπεύει την Ελλάδα και τον κλάδο σε διεθνείς διαγωνισμούς και εκθέσεις.
Μέσα από αυτή την πραγματικά μοναδική εμπειρία που έζησα ως υπεύθυνη σε δύο -ως τώρα- πανελλήνια πρωταθλήματα ψωμιού, μου δόθηκε η δυνατότητα να γνωρίσω παραδοσιακά αρτοποιήματα και αρτολιχουδιές από όλη την επικράτεια. Η ευκαιρία να δω, μέσα από την ιδιόμορφη γεωγραφία του ψωμιού, το χθες, το σήμερα και το αύριο ενός κλάδου. Ίσως να μην ήταν τυχαίο, ότι στη διάρκεια των δύο αυτών πρωταθλημάτων ζυμώθηκε στο μυαλό μου και η ιδέα των Pythagorean Secrets. Κατά κάποιο τρόπο συνειδητοποίησα ότι όλα συνδέονται μεταξύ τους, ότι η ιστορία είναι μια αδιάλειπτη ροή, ότι το παρελθόν ερωτεύεται το μέλλον και ότι αυτός ο έρωτας μπορεί να γίνει πηγή έμπνευσης! Διότι εντέλει η ζωή είναι τέχνη!
Μιχάλης Μένικος , AΠΕ-ΜΠΕ