Πρόβλημα στη Βρετανία: Το Συντηρητικό και το Εργατικό κόμμα στερούνται αποτελεσματικής ηγεσίας
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Γουλιάμου*
Αναφερόμενος κανείς στις αγγλικές εκλογές δεν μπορεί να υποτιμήσει το γεγονός ότι το εκλογικό σώμα κατέχεται από μια ξενοφοβική όσο και συντηρητική στάση. Οι επιτελείς της κυρίας Τερέζα Μέι το γνωρίζουν, για αυτό και προσπαθούν να κεφαλοποιήσουν το σύνθημα των συντηρητικών περί «ισχυρής και σταθερής διακυβέρνησης». Άλλωστε, το πολιτικό θεματολόγιο της ασφάλειας ευνοεί κυρίως τα δεξιά κόμματα.
Μολαταύτα η κ. Μέι έχει πολλές δυσκολίες ταύτισης με το αίσθημα του κόσμου, εξού και η συνεχής πτωτική τάση – τουλάχιστον σε επίπεδο δημοσκοπήσεων – των συντηρητικών. Πραγματικά όλο και περισσότεροι πολίτες στην Αγγλία βιώνουν την αύξηση της ανεργίας και υποαπασχόλησης, των zero-hours contracts σε πάνω από 800.000 εργαζόμενους, των περικοπών σε μισθούς και κοινωνικές υπηρεσίες με στόχο να καλυφθεί το πρωτογενές πλεόνασμα των 3,5 δισ. λιρών μέχρι το 2020. Ακόμα και η μείωση κατά περίπου 5% σε μισθούς μετατρέπεται από το επιτελείο των συντηρητικών ως σημαία ενός αγώνα για σκληρό Brexit. Επιπλέον, οφείλουμε να υπογραμμίσουμε πως η κ. Μέι έχει παγώσει τις περισσότερες κοινωνικές παροχές μέχρι το 2019. Ταυτόχρονα, το κόστος ζωής στην Αγγλία αυξάνεται λόγω της χαμηλότερης ισοτιμίας της λίρας από το περασμένο καλοκαίρι. Εν ολίγοις, η αδράνεια της κ. Μέι να ανταποκριθεί στα καθημερινά προβλήματα υπήρξε ευδιάκριτη στους ψηφοφόρους και, έτσι, η εκλογή και αριθμός των βουλευτών θα κριθεί στα σημεία που αφορούν στην οικονομία, στην Παιδεία και στη στέγαση, στα κοινωνικά δικαιώματα και στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Στον αντίποδα του πολιτικού ανταγωνισμού ο κ. Κόρμπιν, πιο προσιτός βέβαια στην επικοινωνία του από την κ. Μέι, υπόσχεται μια «πιο ανοιχτή κοινωνία» με περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη. Δεν απέφυγε βέβαια τη συζήτηση για το Brexit, όπως και ζητήματα ασφαλείας. Ωστόσο ήταν πιο έντονος στα κοινωνικά και οικονομικά θέματα αφού μεγάλο μέρος του πληθυσμού αισθάνεται πιο έντονα στην καθημερινό του βίο τις εντεινόμενες και εκτεινόμενες ανισότητες. Σε κάθε περίπτωση, οι Εργατικοί παρουσιάζουν δυσκολίες να πείσουν τους παραδοσιακούς τους ψηφοφόρους – κυρίως στα παραδοσιακά τους προπύργια – μέσα απο ένα νέο αφήγημα περί κοινωνικής δικαιοσύνης. Εάν δε ληφθεί σοβαρά υπόψη η τριβή στο εσωτερικό των εργατικών, τότε παρουσιάζεται εξαιρετικά δύσκολη, αν όχι αδύνατη η πιθανότητα να έρθουν πρώτοι στις εκλογές. Τόσο το συντηρητικό όσο και το εργατικό κόμμα στερούνται αποτελεσματικής ηγεσίας, ικανής να μπορεί να αναγνωρίσει τόσο τα δυνατά όσο και τα αδύνατα σημεία της πολιτικής διοίκησης, διαχείρισης και οργάνωσης που απαιτούνται στις σημερινές μεταβατικές κοινωνίας. Κοινωνίες με υψηλό ρίσκο και υψηλή αστάθεια.
Η περίπτωση του Brexit είναι χαρακτηριστική αφού η Αγγλία θα υποστεί όχι μόνο βραχυπρόθεσμες διαταραχές αλλά και μακροπρόθεσμες οικονομικές βλάβες. Όμως θα πρέπει να υπογραμμίσουμε πως εκτός από το Brexit, άμεσα συνδεδεμένο με αυτές τις εκλογές, η Αγγλία για τέσσερες δεκαετίας κυριαρχείται από τον νεοφιλελευθερισμό, με έμφαση στην ανατροπή του κράτους μέσω της απορρύθμισης της αγοράς εργασίας. Εν πάση περιπτώσει είναι εξαιρετικά δύσκολο το εγχείρημα, τόσο για την κ. Μέι όσο και για τον κ. Κόρμπιν, να διαμορφώσουν μετεκλογικά μια νέα πολιτική αρχιτεκτονική, ένα νέο πολιτικό χάρτη λύσεων στα πραγματικά προβλήματα όπως απαιτείται λόγω ακριβώς των ειδικών κοινωνικών, οικονομικών και γεωπολιτικών συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί και θα διαμορφώνονται στην επόμενη τουλάχιστον διετία από το Brexit. Κατά τη γνώμη μου αυτό αποτελεί και το διακύβευμα των εκλογών. Ειδικά σε ό,τι αφορά στα γεωπολιτικά το Λονδίνο θα αντιμετωπίσει στην πορεία των διαπραγματεύσεων τη Σκωτία, και κυρίως το ζήτημα των συνόρων της Βορείου Ιρλανδίας και της Ιρλανδίας όπως και του Γριβαλτάρ και ενδεχομένως του καθεστώτος των βάσεων στην Κύπρο. Ειδικά σε ό,τι αφορά στις βάσεις είναι θέμα που πρέπει να τεθεί στο ευρύτερο πλαίσιο διαπραγματεύσεων. Συνοπτικά, η Αγγλία με το Brexit – που είναι πορεία χωρίς επιστροφή – θα απωλέσει το πλαίσιο του ειδικού καθεστώτος των πολλαπλών εξαιρέσεων που προνομιακά και σκανδαλωδώς απολάμβανε στην Ε.Ε.
- Ο Κώστας Γουλιάμος είναι καθηγητής- πρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου